Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (14.1952)

KRONIKA


Rye. 13. Bejsce, dolna część pomnika Firlejów w kaplicy ich imienia.
(Fot. E. Krygier)

storia sztuki jest jedną z nauk społecznych i mo-
że tylko istnieć w ścisłej łączności z innymi nau-
kami społecznymi. Konieczność marksistowskie-
go ujęcia w badaniu wszelkich procesów histo-
rycznych określa postawę metodologiczną nauki
o zjawiskach artystycznych stanowiących część
tego procesu. Badając powstawanie i przemiany
zjawisk kultury bierzemy udział w badaniu roz-
woju społeczeństwa i narodu. Wychodząc na-
stępnie od definicji renesansu jako pewnego
określonego światopoglądu, wskazał J. Starzyń-
ski na konieczność badania treści ideologicz-
nych dzieła sztuki jako przejawów tego świa-
topoglądu. Z tego też punktu widzenia przepro-
wadzona być musi krytyka referatów wygłoszo-
nych na konferencji.
Końcowe dyskusje powróciły znów do za-
gadnień teoretycznych. Jan Zachwatowicz,
M. Porębski, J. Starzyński, a w końcowym swym
przemówieniu także wiceminister Włodzimierz
Sokorski, mówiąc o zagadnieniach rodzimości
przestrzegali przed jego spłycaniem, podkreśla-
jąc konieczność zbadania samej istoty tego zja-
wiska w skomplikowanym układzie całego wa-
runkującego je podłoża historycznego, a nie je-

dynie w zewnętrznych, powierzchniowych obja-
wach. Wnikliwa analiza formy organicznie zwią-
zanej i uwarunkowanej treścią społeczną da
nam przejście od ogólnego określenia renesan-
su jako światopoglądu do sprecyzowania stylo-
wej odrębności renesansu polskiego. Ważne
jest — mówił J. Starzyński — jakie warunki
sprawiają, że pewne zjawiska przenoszone z jed-
nej kultury w drugą stają się punktem wyjścia
wielkich przemian rozwojowych, inne zaś źró-
dłem rozkładu. Ważne jest zbadanie, jak obca
sztuka wrasta w polski krajobraz artystyczny.
Istotne jest poznanie — akcentował wiceminister
W. Sokorski — jak obiektywna prawda epoki,
uwarunkowana określonym światopoglądem,
znajduje twórcze odbicie w kształtowaniu no-
wych zjawisk życia, jakimi są dzieła sztuki.
Poznanie tej prawdy obiektywnej jest zadaniem
naszej nauki. Jest ono, jak to podkreślał zwłasz-
cza J. Zachwatowicz — także koniecznym i waż-
nym momentem dla współczesnej twórczości
plastycznej. Nawiązywanie do tradycji artystycz-
nych polskiej sztuki może nastąpić jedynie po
gruntownym poznaniu tych tradycji i zrozu-
mieniu ich istoty, w przeciwnym wypadku bę-

196