DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Artykuły
DOI article:Letkiewicz, Ewa: Klejnot Anny Austriaczki czy Anny Jagiellonki?
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49350#0239
234
Ewa Letkiewicz
5. Zawieszenie z literą ,,S", detal portretu
Zofii Jagiellonki z serii portretów
malowanych przez pracownię Cranacha.
Fot. ze zbiorów Muzeum Czartoryskich
5. Pendant featuring the letter ,,S”, detail of
the portrait of Zofia Jagiellonka from the
series of portraits depicting the Jagiellonian
family painted by Lucas Granach s workshop.
Phot. from the collection ofthe Czartoryski
Museum in Cracow
Jak poświadczają źródła pisane i portrety, zawieszenie z literą „C” od młodości należa-
ło do Katarzyny. Była ona piątą z sześciorga dzieci Zygmunta I i Bony Sforzy. W 1562
roku wyszła za mąż za księcia Finlandii Jana, późniejszego króla Szwecji14 15. Inwentarz
sprzętów i kosztowności Jana i Katarzyny z 1563 roku wymienia klejnot pod pozycją 13.
jako wisior z ,,C” z rubinami i diamentami oraz perła, oceniany na 800 talarów^. Na
portrecie z Bawarskiego Muzeum Państwowego (obraz spalony w czasie ostatniej wojny),
pokazującym królową w całej postaci wyraźnie widoczny jest, zawieszony na szyi klejnot,
identyczny z tym. znalezionym w trumnie w Upsali16.
Drugi portret to wizerunek Katarzyny wchodzący w skład zespołu portretów rodziny
Jagiellonów ze szkoły Cranacha (il. 3), na których przedstawiono Zygmunta I, Bonę, Zyg-
munta Augusta z trzema żonami: Elżbietą Habsburżanką, Barbarą Radziwiłłówną i Kata-
rzyną Habsburżanką, dalej najstarszą córkę Zygmunta i Bony - Izabelę i identycznie ubra-
ne młodsze córki: Katarzynę, Zofię i Annę. Widoczny na portrecie Katarzyny klejnot,
choć oddany bardzo sumarycznie, jest identyczny z zachowanym w grobie17 (il. 4).
Równie sumarycznie oddane zostały tu klejnoty królewien Zofii i Anny Jagiellonek.
Klejnot Zofii, cyfra „S” od imienia Sophia znany jest z dwóch jej portretów: wspomniane-
go Cranachowskiego (il. 5) oraz z portretu przedstawiającego Zofię jako księżnę brunsz-
wicką (portret ten prawdopodobnie zaginiony w czasie ostatniej wojny, przechowywany
był w zamku w Stargardzie Pomorskim; il. 6)18.
Cyfra „A” na portrecie Anny Jagiellonki z serii portretów Cranachowskich (il. 7), po-
bieżnie odmalowana, jest prawdopodobnie tym samym klejnotem, jaki zdjęto z piersi
14 Słownik władców polskich. Praca zb. pod red. J. Dobosza, Poznań 1997, s. 189-190.
15 ŁAKOCIŃSK1, op. cit., s. 488.
16 Ibid., s. 484.
17 Ibid., s. 484.
18.1. RUSZCZYCÓWNA. Nieznane portrety ostatnich Jagiellonów. „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”,
R: XX, 1976, fot. 44 po s. 69.
Ewa Letkiewicz
5. Zawieszenie z literą ,,S", detal portretu
Zofii Jagiellonki z serii portretów
malowanych przez pracownię Cranacha.
Fot. ze zbiorów Muzeum Czartoryskich
5. Pendant featuring the letter ,,S”, detail of
the portrait of Zofia Jagiellonka from the
series of portraits depicting the Jagiellonian
family painted by Lucas Granach s workshop.
Phot. from the collection ofthe Czartoryski
Museum in Cracow
Jak poświadczają źródła pisane i portrety, zawieszenie z literą „C” od młodości należa-
ło do Katarzyny. Była ona piątą z sześciorga dzieci Zygmunta I i Bony Sforzy. W 1562
roku wyszła za mąż za księcia Finlandii Jana, późniejszego króla Szwecji14 15. Inwentarz
sprzętów i kosztowności Jana i Katarzyny z 1563 roku wymienia klejnot pod pozycją 13.
jako wisior z ,,C” z rubinami i diamentami oraz perła, oceniany na 800 talarów^. Na
portrecie z Bawarskiego Muzeum Państwowego (obraz spalony w czasie ostatniej wojny),
pokazującym królową w całej postaci wyraźnie widoczny jest, zawieszony na szyi klejnot,
identyczny z tym. znalezionym w trumnie w Upsali16.
Drugi portret to wizerunek Katarzyny wchodzący w skład zespołu portretów rodziny
Jagiellonów ze szkoły Cranacha (il. 3), na których przedstawiono Zygmunta I, Bonę, Zyg-
munta Augusta z trzema żonami: Elżbietą Habsburżanką, Barbarą Radziwiłłówną i Kata-
rzyną Habsburżanką, dalej najstarszą córkę Zygmunta i Bony - Izabelę i identycznie ubra-
ne młodsze córki: Katarzynę, Zofię i Annę. Widoczny na portrecie Katarzyny klejnot,
choć oddany bardzo sumarycznie, jest identyczny z zachowanym w grobie17 (il. 4).
Równie sumarycznie oddane zostały tu klejnoty królewien Zofii i Anny Jagiellonek.
Klejnot Zofii, cyfra „S” od imienia Sophia znany jest z dwóch jej portretów: wspomniane-
go Cranachowskiego (il. 5) oraz z portretu przedstawiającego Zofię jako księżnę brunsz-
wicką (portret ten prawdopodobnie zaginiony w czasie ostatniej wojny, przechowywany
był w zamku w Stargardzie Pomorskim; il. 6)18.
Cyfra „A” na portrecie Anny Jagiellonki z serii portretów Cranachowskich (il. 7), po-
bieżnie odmalowana, jest prawdopodobnie tym samym klejnotem, jaki zdjęto z piersi
14 Słownik władców polskich. Praca zb. pod red. J. Dobosza, Poznań 1997, s. 189-190.
15 ŁAKOCIŃSK1, op. cit., s. 488.
16 Ibid., s. 484.
17 Ibid., s. 484.
18.1. RUSZCZYCÓWNA. Nieznane portrety ostatnich Jagiellonów. „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”,
R: XX, 1976, fot. 44 po s. 69.