Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (62.2000)

715

KATARZYNA KOLENDO
Warszawa, Instytut Sztuki PAN

Konferencja polsko-litewska
„Litwa i Polska: dziedzictwo sztuki sakralnej"
Sejny 10-11 października 2000

Nawet przy jesiennej, wietrznej pogodzie
Sejny są miejscem malowniczym i pełnym
uroku. Właśnie to położone tuż przy grani-
cy polsko-litewskiej miasteczko stało się miejscem
obrad interesującej konferencji poświęconej sztuce
sakralnej Polski i Litwy.
Została ona zorganizowana przez Instytut Kultu-
ry i Sztuki w Wilnie i Instytut Sztuki PAN, pod pa-
tronatem Konsulatu Republiki Litewskiej w Sej-
nach. Przez dwa dni w sali konferencyjnej Domu
Litewskiego w Sejnach wysłuchać można było 21 re-
feratów polskich i litewskich badaczy: historyków
sztuki, muzykologów i teatrologów, w tym 9 pra-
cowników IS PAN. Sesja cieszyła się dużym zainte-
resowaniem władz lokalnych Sejn oraz przedstawi-
cieli litewskiej i polskiej hierarchii kościelnej.
Obrady uświetnili swoją obecnością biskupi ordy-
nariusze diecezji: ełckiej Wojciech Ziemba i wiłko-
wyskiej Juosapas Żemaitis MIC; w krótkich słowach
podkreślali om rolę współpracy nad badaniem
wspólnego dziedzictwa kulturowego.
Konferencję rozpoczęła msza święta w kościele
podominikańskim. Obrady otworzyły krótkie wystą-
pienia dyrektorów obu Instytutów dr Małgorzaty
Omilanowskiej i prof. dr hab. Arvydasa Matulionisa.
W pierwszym dniu konferencji przedstawiono kilka
interesujących referatów o charakterze monogra-
ficznym. Przedpołudniowa część obrad dotyczyła
głównie architektury. Vaidotas Żukas, Dyrektor Na-
czelny Narodowego Radia i Telewizji Litewskiej
mówił O dawnej i współczesnej sztuce sakralnej,
oceniając, w nieco ostrych słowach, fabryczne wy-
posażenie kościołów z początku wieku XX, a także
współczesną architekturę i wystrój świątyń, postulu-
jąc konieczność rozwoju współczesnej sztuki sakral-
nej o wysokich walorach estetycznych. Wystąpienie
dr. Andrzeja Baranowskiego poświęcone było archi-
tekturze zespołu dominikańskiego w Sejnach. Po

przerwie dr Maria Kałamajska-Saeed przedstawiła
referat poświęcony kościołowi w Michaliszkach
(obecnie Białoruś) o interesującej dekoracji stiuko-
wej wiązanej dotychczas z warsztatem Piotra Pertie-
go. Badaczka podkreśliła dużo niższy poziom stiu-
ków z Michaliszek. Biorąc pod uwagę relacje ks.
Pawła Brzostowskiego o zatrudnieniu Pertiego, za-
sugerowała udział sztukatorów z nim związanych.
Fasadę z masywnymi dwoma wieżami połączyła z
grupą powstałych na przełomie XVII i XVIII wieku
wiązanych z architektem Janem Pensą świątyń: w
Zaświrzu, fary w Nowogródku czy przebudowy fary
w Trokach.
Prof. dr hab. Jerzy Kowalczyk przedstawił dzia-
łalność Piotra Bohdziewicza jako wybitnego bada-
cza wileńskiej architektury barokowej. Zwrócił
szczególną uwagę na jego działalność inwentaryza-
torską, prezentując szereg znakomitych rzutów i po-
miarów architektonicznych. Mgr Wojciech Bober-
ski zajął się architekturą, obecnie nie istniejącego
sanktuarium karmelitów w Białyniczach, wiążąc go
z działalnością Józefa Fontany, zaprezentował też
komputerową rekonstrukcję elewacji. Doc. dr Alek-
sandra Aleksandravićiute w referacie Ołtarze Za-
niemnia XVIII-!. poł. XX w.: barok jako podstawa
lokalnej tradycji artystycznej, zwróciła uwagę na
problem długiego trwania tradycji barokowej na tym
terenie, wykazując, że trwa ona niemalże nieprze-
rwanie aż do początków wieku XX, podkreślając
niewielką liczbę obiektów klasycystycznych czy re-
prezentujących neostyle.
Po przerwie rozpoczęła się część poświęcona
teatrologii i muzykologii. Dr Jarosław Komorow-
ski wygłosił interesujący referat Inscenizacja i idea
w teatrze jezuickim Wielkiego Księstwa Litewskie-
go. Dr hab. Juratę Trilupaitiene mówiła o polsko-
litewskich związkach w muzyce sakralnej, nato-
miast mgr Juratę Landsbergyte o litewskiej muzyce