DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Recenzje
DOI article:Polanowska, Jolanta: [Rezension von: Marie-Anne Dupuy (Hg.), Dominique-Vivant Denon. L'œil de Napoléon. Paris, Musée du Louvre, 20 octobre 1999-17 janvier 2000]
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49350#0701
680
Jolanta Polanowska
reprodukcji stanowi dokumentację ikonograficzną
różnych aspektów ówczesnego życia muzealnego.
Wśród nich przyciągają uwagę dość liczne przedsta-
wienia ówczesnych aranżacji ekspozycji nagroma-
dzonych skarbów sztuki, na niektórych sztafażowe
potraktowana publiczność stanowi poniekąd źródło
ukazujące powszednie funkcjonowanie organizmu
muzealnego. Są też tak wręcz fascynujące przedsta-
wienia nadzwyczajnych wydarzeń jak rysunek piór-
kiem Benjamina Zinxa, L’Empereur Napoleon et
1’imperatrice Marie-Louise yisitant la salle du La-
ocoon la nuit (Nr 153). Innym naprawdę niezwy-
kłym przedstawieniem jest namalowana przez tegoż
artystę akwarela Cortege du mariage de Napoleon
et de Marie-Louise d’Autriche dans la Grandę Ga-
lerie (Nr 161), praca której długość (1,72 metra)
umożliwiła ukazanie wielu obrazów wiszących na
ścianach galerii z dokładnością pozwalającą na ich
identyfikację. Całości dopełniają prezentacje ów-
czesnych publikacji muzealnych. Węższy, ale zara-
zem bardziej pogłębiony charakter ma artykuł pióra
Benedicte Savoy, «Une ample moisson de superbes
choses». Les missions en Allemagne et en Autriche
1806-1809. Zaś dla badaczy poszczególnych epok,
czy dziedzin sztuki wyjątkowe znaczenie mogą mieć
kolejne artykuły dotyczące takich działów Luwru
Denona jak: sztuka antyku (pióra Danielli Galio),
zbiory graficzne i rysunkowe (opracowane przez
Linę Propeck) i ówczesne L’exposition des «ecoles
primitives» (autorstwa Monie Preti Hamard).
Tę część katalogu dopełniają dwa artykuły ukazują-
ce koniec istnienia Luwru jako centralnego muzeum
Europy - szkic napisany przez wybitnego znawcę
epoki Edouarda Pommiera - Reflexions sur
le probleme des restitutions d’ceuvres d’art en
1814-1815 i Benedicte’a Savoya «Le naufrage de
toute une epoque». Regards allemands sur les resti-
tutions de 1814-1815.
Równie fascynująca pod względem wagi ukaza-
nej materii historycznej jest część 4. - Denon direc-
teur des arts, w której pokazano jego działania w róż-
nych instytucjach, czy przedsięwzięciach w zakresie
poszczególnych sztuk składających się na mecenat
państwowy. Została ona dopełniona krótszymi mono-
graficznymi studiami o jego relacjach z Napoleonem,
Canovąoraz swym przyjacielem a zarazem współpra-
cownikiem - rysownikiem Benjaminem Zinxem.
Ramy tej problematyki nakreśliła Marie-Annę Dupuy
w szkicu Vivant Denon ou les paradoxes du directeur
des Arts. W kolejnych artykułach poszczególne
problemy opracowali: Catherine Delmas, Denon
directeur de la Monnaie des Medailles, Tamara
Preaud, Denon et la Manufacture imperiale de
Sćyres, Chantal Gastinel-Coural, Denon et la Ma-
nufacture des Gobelins, Isabelle Leroy-Jay Lema-
istre, Les commandes de Sculptures. Całość została
zamknięta rozdziałem stanowiącym rekonstrukcję
Salonu 1808 roku z wystawionymi 58 obrazami
i rzeźbami, a każdy z obiektów został zaopatrzony
w pełną dokumentacją katalogową. W rezultacie za-
prezentowano na pewno ważną propozycję metodo-
logiczną dla studiów z zakresu historii życia arty-
stycznego. Dla historii historii sztuki odtworzenie
takiej exposition imaginee, (choć tylko na poły ima-
ginee), wydaje się zachęcać do stawiania nowych py-
tań. Tu chcemy bliżej przyjrzeć się dwóm artykułom.
Pierwszym z nich jest szkic pióra Alaina Pouge-
toux, De la Republique des Arts au peuple artiste.
Autor rozpoczyna od wyjaśnienia: Dans les pre-
mieres annees du XIXe siecle, l’expression «Repu-
blique des Arts» recouyrait assez bien une realite
heritee de la Reyolution toute recente; une indepen-
dance, parfois difficile a assumer; semblait malgre
tout necessaire aux artistes qui formaient un milieu
tres autonome etablissant lui-meme ses palmares;
on trouye dans le rapport sur le Salon de 1804 une
expression que Denon ne deyait plus jamais utili-
ser: eyoquant Hennequin, il lui conferait le titre de
«chef d’opposition» dans le «gouvernement des
artsf1. Dalej omawia szczegółowo takie kwestie jak:
zamówienia oficjalne, w tym urządzenie La salle de
LEmpereur w Pałacu Luksemburskim, dalej Salony,
sprawozdania sporządzane przez Denona dla cesa-
rza i zakupy rządowe, ilustrując je odpowiednimi
reprodukcjami. Wśród nich jest unikatowa scena
namalowana w 1808 roku przez Antoine-Jeana Gro-
sa, Napoleon yisite le Salon et distribue aux artistes
des crois de la Legion d’honneur (II. 109). W sumie
jest to prezentacja modelu mecenatu państwowego,
który dla polskiego badacza może być o tyle istotny,
że niewątpliwie był punktem odniesienia dla władz
Królestwa Polskiego powołujących po 1815 roku
już nowoczesne instytucje życia artystycznego.
Polskiego historyka sztuki, jak i historyka wojsko-
wości, może szczególnie zainteresować również dość
obszerny artykuł Marca Gersteina «Le regard conso-
lateur du grand homme». Le concourspour la Batail-
le d’Eylau” (z 20 pozycjami katalogowymi obiektów,
z których wszystkie dotyczą tego wydarzenia, a do-
datkowo niektóre z reprodukcji w tekście ^poloni-
cami, jak np. litografia Un hussard lituanien, II. 98).
Wśród artystów przedstawiających tę bitwę byli m.
in.: Jean-Pierre Norblin, Antoine-Jean Gros, Charles
Meynier, Benjamin Zinx, Louis-Franęois Lejeune.
Dodajmy, że sam Denon, już podczas bitwy wykony-
wał jej szkice, narażając się na niebezpieczeństwo,
dopiero „cesarz osobiście zabiera go z nasypu, gdzie
często padają kartacze” 7 8.
7 Dominique-VivantDenon ..., op. cit., s. 340.
8 A. FRANCE, op. cit., s. 56.
Jolanta Polanowska
reprodukcji stanowi dokumentację ikonograficzną
różnych aspektów ówczesnego życia muzealnego.
Wśród nich przyciągają uwagę dość liczne przedsta-
wienia ówczesnych aranżacji ekspozycji nagroma-
dzonych skarbów sztuki, na niektórych sztafażowe
potraktowana publiczność stanowi poniekąd źródło
ukazujące powszednie funkcjonowanie organizmu
muzealnego. Są też tak wręcz fascynujące przedsta-
wienia nadzwyczajnych wydarzeń jak rysunek piór-
kiem Benjamina Zinxa, L’Empereur Napoleon et
1’imperatrice Marie-Louise yisitant la salle du La-
ocoon la nuit (Nr 153). Innym naprawdę niezwy-
kłym przedstawieniem jest namalowana przez tegoż
artystę akwarela Cortege du mariage de Napoleon
et de Marie-Louise d’Autriche dans la Grandę Ga-
lerie (Nr 161), praca której długość (1,72 metra)
umożliwiła ukazanie wielu obrazów wiszących na
ścianach galerii z dokładnością pozwalającą na ich
identyfikację. Całości dopełniają prezentacje ów-
czesnych publikacji muzealnych. Węższy, ale zara-
zem bardziej pogłębiony charakter ma artykuł pióra
Benedicte Savoy, «Une ample moisson de superbes
choses». Les missions en Allemagne et en Autriche
1806-1809. Zaś dla badaczy poszczególnych epok,
czy dziedzin sztuki wyjątkowe znaczenie mogą mieć
kolejne artykuły dotyczące takich działów Luwru
Denona jak: sztuka antyku (pióra Danielli Galio),
zbiory graficzne i rysunkowe (opracowane przez
Linę Propeck) i ówczesne L’exposition des «ecoles
primitives» (autorstwa Monie Preti Hamard).
Tę część katalogu dopełniają dwa artykuły ukazują-
ce koniec istnienia Luwru jako centralnego muzeum
Europy - szkic napisany przez wybitnego znawcę
epoki Edouarda Pommiera - Reflexions sur
le probleme des restitutions d’ceuvres d’art en
1814-1815 i Benedicte’a Savoya «Le naufrage de
toute une epoque». Regards allemands sur les resti-
tutions de 1814-1815.
Równie fascynująca pod względem wagi ukaza-
nej materii historycznej jest część 4. - Denon direc-
teur des arts, w której pokazano jego działania w róż-
nych instytucjach, czy przedsięwzięciach w zakresie
poszczególnych sztuk składających się na mecenat
państwowy. Została ona dopełniona krótszymi mono-
graficznymi studiami o jego relacjach z Napoleonem,
Canovąoraz swym przyjacielem a zarazem współpra-
cownikiem - rysownikiem Benjaminem Zinxem.
Ramy tej problematyki nakreśliła Marie-Annę Dupuy
w szkicu Vivant Denon ou les paradoxes du directeur
des Arts. W kolejnych artykułach poszczególne
problemy opracowali: Catherine Delmas, Denon
directeur de la Monnaie des Medailles, Tamara
Preaud, Denon et la Manufacture imperiale de
Sćyres, Chantal Gastinel-Coural, Denon et la Ma-
nufacture des Gobelins, Isabelle Leroy-Jay Lema-
istre, Les commandes de Sculptures. Całość została
zamknięta rozdziałem stanowiącym rekonstrukcję
Salonu 1808 roku z wystawionymi 58 obrazami
i rzeźbami, a każdy z obiektów został zaopatrzony
w pełną dokumentacją katalogową. W rezultacie za-
prezentowano na pewno ważną propozycję metodo-
logiczną dla studiów z zakresu historii życia arty-
stycznego. Dla historii historii sztuki odtworzenie
takiej exposition imaginee, (choć tylko na poły ima-
ginee), wydaje się zachęcać do stawiania nowych py-
tań. Tu chcemy bliżej przyjrzeć się dwóm artykułom.
Pierwszym z nich jest szkic pióra Alaina Pouge-
toux, De la Republique des Arts au peuple artiste.
Autor rozpoczyna od wyjaśnienia: Dans les pre-
mieres annees du XIXe siecle, l’expression «Repu-
blique des Arts» recouyrait assez bien une realite
heritee de la Reyolution toute recente; une indepen-
dance, parfois difficile a assumer; semblait malgre
tout necessaire aux artistes qui formaient un milieu
tres autonome etablissant lui-meme ses palmares;
on trouye dans le rapport sur le Salon de 1804 une
expression que Denon ne deyait plus jamais utili-
ser: eyoquant Hennequin, il lui conferait le titre de
«chef d’opposition» dans le «gouvernement des
artsf1. Dalej omawia szczegółowo takie kwestie jak:
zamówienia oficjalne, w tym urządzenie La salle de
LEmpereur w Pałacu Luksemburskim, dalej Salony,
sprawozdania sporządzane przez Denona dla cesa-
rza i zakupy rządowe, ilustrując je odpowiednimi
reprodukcjami. Wśród nich jest unikatowa scena
namalowana w 1808 roku przez Antoine-Jeana Gro-
sa, Napoleon yisite le Salon et distribue aux artistes
des crois de la Legion d’honneur (II. 109). W sumie
jest to prezentacja modelu mecenatu państwowego,
który dla polskiego badacza może być o tyle istotny,
że niewątpliwie był punktem odniesienia dla władz
Królestwa Polskiego powołujących po 1815 roku
już nowoczesne instytucje życia artystycznego.
Polskiego historyka sztuki, jak i historyka wojsko-
wości, może szczególnie zainteresować również dość
obszerny artykuł Marca Gersteina «Le regard conso-
lateur du grand homme». Le concourspour la Batail-
le d’Eylau” (z 20 pozycjami katalogowymi obiektów,
z których wszystkie dotyczą tego wydarzenia, a do-
datkowo niektóre z reprodukcji w tekście ^poloni-
cami, jak np. litografia Un hussard lituanien, II. 98).
Wśród artystów przedstawiających tę bitwę byli m.
in.: Jean-Pierre Norblin, Antoine-Jean Gros, Charles
Meynier, Benjamin Zinx, Louis-Franęois Lejeune.
Dodajmy, że sam Denon, już podczas bitwy wykony-
wał jej szkice, narażając się na niebezpieczeństwo,
dopiero „cesarz osobiście zabiera go z nasypu, gdzie
często padają kartacze” 7 8.
7 Dominique-VivantDenon ..., op. cit., s. 340.
8 A. FRANCE, op. cit., s. 56.