DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Gelder, H. E. van: Aanteekeningen over Alkmaar's monumenten
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19798#0093
De Waag, oorspronkelijk op een klein pleintje staande, zooals een in het Gemeente-
museum aanwezig schilderij nog laat zien, staat nu op een ruim marktveld, dat desniettemin
voor den wekelijkschen kaasaanvoer toch nog slechts even voldoende ruimte biedt. Geleide-
lijke vergrooting is noodig geweest, wat wij begrijpen kunnen wanneer wij uit de aanvoer-
statistiek, welke van 1758 geregeld is bijgehouden, den steeds toenemenden aanvoer noteeren,
in globale cijfers:
1758 2.950.000 K.G. 1825 4.550.000 K.G. 1890 5.350.000 K.G.
1775 3.130.000 » 1850 4.300.000 » 1900 6.390.000 »
1805 3.950.000 » 1875 4.350.000 » 1907 7.550.000 »
Wij zien uit deze aanvoeren, die, daar de
gemeente jaarlijks bij de wet gemachtigd wordt tot
de heffing van een waagrecht, een belangrijke bate
in de gemeentekas beteekenen, welk een belang de
Alkmaarsche markt heeft voor de omgeving, en ook
hoe het verklaarbaar is dat Alkmaar sedert eeuwen
groote sommen besteedde aan het verruimen van
de marktgelegenheid en aan het geschikt maken en
goed houden van tal van land en waterwegen
leidende uit den omtrek naar de stad.
Het Accijnstorentje. — Op den hoek van
de Bierkade en aan de oude haven der stad staat
een typisch, in 1622 gebouwd accijnshuisje waarop
een torentje, zoo door zijn vorm als door de ligging
tot de meest aantrekkelijke gebouwtjes der stad
behoorende.
Het Diaconiehuis. — Op de Lange Nieuwe-
sloot bij het Hof vindt men het rondom een binnen-
plaats gelegen, in drie vleugels gebouwde oude
mannen- en vrouwenhuis. Dit was voor de her-
vorming het Sint Anna-klooster, daarna de woning
Poort van het Diaconiehuis.
van den gouverneur van Noord-Holland Diederik
Sonoy; mr. Willem Bardes, de bekende Amsterdamsche schout uit de hervormingsdagen
heeft het na hem bezeten, later woonde er de familie Ramp, en daarna de Alkmaarsche
burgemeester, oud-gouverneur-generaal Cornelis van der Lijn; in de 18de eeuw was het
eigendom van een tak der familie van Egmond van de Nijenburg, van wier erven het
in 1744 door de stad gekocht werd, die er de tegenwoordige bestemming aan gaf. De
tuin die oorspronkelijk aan de oostzijde lag was door haar reeds in 1644 gekocht en
tot marktveld ingericht, de naam Hofplein herinnert nog aan de oude benaming van het
huis achtereenvolgens als Hof van Sonoy, Hof van Bardes enz. bekend. Het huis heeft
een, door Bardes verhoogd, eigenaardig torentje, en de toegang wordt verleend door een
81
museum aanwezig schilderij nog laat zien, staat nu op een ruim marktveld, dat desniettemin
voor den wekelijkschen kaasaanvoer toch nog slechts even voldoende ruimte biedt. Geleide-
lijke vergrooting is noodig geweest, wat wij begrijpen kunnen wanneer wij uit de aanvoer-
statistiek, welke van 1758 geregeld is bijgehouden, den steeds toenemenden aanvoer noteeren,
in globale cijfers:
1758 2.950.000 K.G. 1825 4.550.000 K.G. 1890 5.350.000 K.G.
1775 3.130.000 » 1850 4.300.000 » 1900 6.390.000 »
1805 3.950.000 » 1875 4.350.000 » 1907 7.550.000 »
Wij zien uit deze aanvoeren, die, daar de
gemeente jaarlijks bij de wet gemachtigd wordt tot
de heffing van een waagrecht, een belangrijke bate
in de gemeentekas beteekenen, welk een belang de
Alkmaarsche markt heeft voor de omgeving, en ook
hoe het verklaarbaar is dat Alkmaar sedert eeuwen
groote sommen besteedde aan het verruimen van
de marktgelegenheid en aan het geschikt maken en
goed houden van tal van land en waterwegen
leidende uit den omtrek naar de stad.
Het Accijnstorentje. — Op den hoek van
de Bierkade en aan de oude haven der stad staat
een typisch, in 1622 gebouwd accijnshuisje waarop
een torentje, zoo door zijn vorm als door de ligging
tot de meest aantrekkelijke gebouwtjes der stad
behoorende.
Het Diaconiehuis. — Op de Lange Nieuwe-
sloot bij het Hof vindt men het rondom een binnen-
plaats gelegen, in drie vleugels gebouwde oude
mannen- en vrouwenhuis. Dit was voor de her-
vorming het Sint Anna-klooster, daarna de woning
Poort van het Diaconiehuis.
van den gouverneur van Noord-Holland Diederik
Sonoy; mr. Willem Bardes, de bekende Amsterdamsche schout uit de hervormingsdagen
heeft het na hem bezeten, later woonde er de familie Ramp, en daarna de Alkmaarsche
burgemeester, oud-gouverneur-generaal Cornelis van der Lijn; in de 18de eeuw was het
eigendom van een tak der familie van Egmond van de Nijenburg, van wier erven het
in 1744 door de stad gekocht werd, die er de tegenwoordige bestemming aan gaf. De
tuin die oorspronkelijk aan de oostzijde lag was door haar reeds in 1644 gekocht en
tot marktveld ingericht, de naam Hofplein herinnert nog aan de oude benaming van het
huis achtereenvolgens als Hof van Sonoy, Hof van Bardes enz. bekend. Het huis heeft
een, door Bardes verhoogd, eigenaardig torentje, en de toegang wordt verleend door een
81