DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Pit, Adriaan: Aanwinsten Niederl. Museum voor geschiedenis en kunst
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19798#0116
ik kan getuigen, dat sedert het schrijven van genoemden catalogus, het materiaal met 155
nummers is vermeerderd en, dat de uitbreiding nagenoeg uitsluitend uit middeneeuwsche
weefsels bestond, het zwakke punt der verzameling.
Er zij hier nog even aan herinnerd, dat de Koptische weverij, zooals die in onze
verzameling is vertegenwoordigd, de voornaamste ornament-typen geeft welke op de Perzisch-
Sassanidische en Byzantijnsche zijden weefsels voorkomen en als zoodanig dus eenige
vergoeding biedt voor het ontbreken dier nagenoeg onvindbare stoffen. Ook nu nog
vermocht ik geen Sassanidische voorbeelden aan te koopen. Wel een tweetal Byzantijnsche
zijden fragmenten welke van de textuur en versieringswijzen eenig denkbeeld geven.
Eén fragment vertoont een systeem van geele zeshoeken
op blauwen grond, hoofdzakelijk versierd met palmet-
motieven en een ander fragment, dat wij hier afbeelden
(fig. 1): een zittenden leeuw, in zwart geteekend, met
geel omlijnd, op rooden grond, gewend naar een levens-
boom. Het dier meet in hoogte: 21 c.M. en vormde zeer
waarschijnlijk, met de aan Perzië ontleende »homa” en het
tegendier, het hoofdmotief. Andere exemplaren van deze
stof zijn mij niet bekend, zoodat ik omtrent de teekening
van het patroon in duister tast, maar de wijze waarop de
leeuwen op de breede groene streep staan, wettigt de voor-
onderstelling, dat wij hier met een gerijd patroon te doen
hebben. Een datum er voor aan te geven is zeer moeilijk;
een vergelijking met sommige andere gedateerde stoffen,
als de bekende Siegburger leeuwen-stof, of met de olifanten-
stof te Aken enz. doet vermoeden, dat ons fragment niet
vroeger dan in de llde; niet later dan in de 12de eeuw
is ontstaan.
Van de latere 12de en 13de eeuwsche, onder Arabischen
invloed vervormde Byzantijnsche en Perzische patronen bezitten wij een drietal voortreffelijke
voorbeelden, welke in hoofdzaak een systeem van toegespitste ovale velden met af- of toe-
gewende dieren laten zien. In ’t algemeen wordt het patroon losser. De vroeger veelvuldig
voorkomende cirkels worden tot ovalen gerekt, welke ook wel flauw, door vertikaal
doorloopende golvende lijnen, geteekend worden. De naar elkaar toe- of afgewende dieren
komen los op rijen in het patroon te staan, afgewisseld door palmet-vormige figuren.
De aldus versierde stoffen vindt men over het geheele Arabische gebied van Perzië
tot in Spanje en in Sicilië, waar Arabische wevers door de Fransche gebieders aan het
werk gezet waren.
Het is bijna ondoenlijk omtrent de voorhanden voorbeelden te bepalen in welk
dezer drie centra zij werden geproduceerd; alleen zoude men met den Fleer Raymond
104
nummers is vermeerderd en, dat de uitbreiding nagenoeg uitsluitend uit middeneeuwsche
weefsels bestond, het zwakke punt der verzameling.
Er zij hier nog even aan herinnerd, dat de Koptische weverij, zooals die in onze
verzameling is vertegenwoordigd, de voornaamste ornament-typen geeft welke op de Perzisch-
Sassanidische en Byzantijnsche zijden weefsels voorkomen en als zoodanig dus eenige
vergoeding biedt voor het ontbreken dier nagenoeg onvindbare stoffen. Ook nu nog
vermocht ik geen Sassanidische voorbeelden aan te koopen. Wel een tweetal Byzantijnsche
zijden fragmenten welke van de textuur en versieringswijzen eenig denkbeeld geven.
Eén fragment vertoont een systeem van geele zeshoeken
op blauwen grond, hoofdzakelijk versierd met palmet-
motieven en een ander fragment, dat wij hier afbeelden
(fig. 1): een zittenden leeuw, in zwart geteekend, met
geel omlijnd, op rooden grond, gewend naar een levens-
boom. Het dier meet in hoogte: 21 c.M. en vormde zeer
waarschijnlijk, met de aan Perzië ontleende »homa” en het
tegendier, het hoofdmotief. Andere exemplaren van deze
stof zijn mij niet bekend, zoodat ik omtrent de teekening
van het patroon in duister tast, maar de wijze waarop de
leeuwen op de breede groene streep staan, wettigt de voor-
onderstelling, dat wij hier met een gerijd patroon te doen
hebben. Een datum er voor aan te geven is zeer moeilijk;
een vergelijking met sommige andere gedateerde stoffen,
als de bekende Siegburger leeuwen-stof, of met de olifanten-
stof te Aken enz. doet vermoeden, dat ons fragment niet
vroeger dan in de llde; niet later dan in de 12de eeuw
is ontstaan.
Van de latere 12de en 13de eeuwsche, onder Arabischen
invloed vervormde Byzantijnsche en Perzische patronen bezitten wij een drietal voortreffelijke
voorbeelden, welke in hoofdzaak een systeem van toegespitste ovale velden met af- of toe-
gewende dieren laten zien. In ’t algemeen wordt het patroon losser. De vroeger veelvuldig
voorkomende cirkels worden tot ovalen gerekt, welke ook wel flauw, door vertikaal
doorloopende golvende lijnen, geteekend worden. De naar elkaar toe- of afgewende dieren
komen los op rijen in het patroon te staan, afgewisseld door palmet-vormige figuren.
De aldus versierde stoffen vindt men over het geheele Arabische gebied van Perzië
tot in Spanje en in Sicilië, waar Arabische wevers door de Fransche gebieders aan het
werk gezet waren.
Het is bijna ondoenlijk omtrent de voorhanden voorbeelden te bepalen in welk
dezer drie centra zij werden geproduceerd; alleen zoude men met den Fleer Raymond
104