DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9539#0324
2tf2 Befchryving des Keizerrïiks
hoewel de gestalte niet een en
Trkaut.
ve
dezelve, ja ook de betekenis niet een
en dezelve is : want de Sinesen heb-
ben veel tekenen , en niet desgelijx
veel woorden, maer weinig en veel
eensluidende : waer door nootwen-
dig woorden , uitgedrukt door ver-
scheide tekenen, dikwils op een zelf-
ste geluit uitkomen , of altoos met
weinig verschil vanklank.
Waerom gene talein de gansche we-
relt zoo gelijknamig of dubbelzinnig
is,alsdeSineesche : zulx dikwils een
naem in plaets van een woort, en een
woort in plaets van een naem ge-
bruikt wort. Te dezer oorzake kan
uit den mont van den lezer ook geen
geschrift, welk uit te schryven is,
opgevat , nochte niet een eenigh
boek van de toehoorders, in het te
lezen, verstaen worden, ten zy dat-
ze het zelf ste boek inzien, om de dub-
belzinnige klanken der woorden, die
door 't gehoor geenzins t'onderschei-
den zijn , door hulpe der oogen in
het aenschouwen der tekenen t'on-
derkennen : ja, dat meer is , onder
het spreken gebeurt het ook dikwils,
dat wanneer d'een des anders zin,
schoon hy anders duidelijk en net
spreekt, geenzins vat, dezelve niet
alleen benootzaekt is t'herhalen zij-
ne reden, maer ook te schryven: en
zoo geen schrijf-tuig by de hand is,
met water op de tafel, os met de vin-
ger in de lucht, of met de hantdes
toehoorders tekenen aftegebeelden.
Dit geschiet allermeest onder gelet-
terden, en luiden anders wel ter tale,
om zuiverder , cierlijker, en eigent-
lijker of nader aen hetschrifc der boe-
ken te spreken.
D'oorzake vaft de dubbelzinnig-
heit dezer tale , schijnt nergens uit
t'ontstaen , als dat deze volken van
aller eeuwen her meer bezig zijn ge-
weest, om een goede hant van schry-
ven te hebben, dan wel te spreken:
naerdien al hunne welsprekentheid,
tot op heden, alleen in hetschryven,
en niet zoo juist in't spreken bestaet.
Hier door geschiet dat ook bekende
boden niet met mont-tyding ; maer
met geschrift, ja ook binnen eenzelf-
ste Stadt, verzonden worden. Dan
schoon deze tale zeer bekrompenen stm*d§.
schaers van woorden is: z' is evenwel
de bevallijkste en zinrijkste , die men
weet te vinden. Wanneer vvy in't Neer-
duidsch de wijze van iet aen te vatten,
'tzymer de vingeren, ofmetdegan-
j schehant, willen in 'tbyzonder uit-
drukken, zijn wy benootzaekt t'el-
kens het woort van aenvatten te her-
haelen; maer de Sinesen drukken met
een eenig woort, de doening of wer-
king en wijze van doen uit. Nkn, om
een voorbeelt te maken . betekent
aentasten met twee vingeren: Tzè> aen-
tasten met al de vingeren : Chua, aen-
tasten met een gesloten hand. Van
gelijke dienen wy ons verschci den lijk
van het woort, zijn of blijven ; wy
zeggen : zijn te bedde : zijn aen de
tafel: zijn in de herberg; maer de Si-
nesen geven met een eenig vvoorthec
zijn en de wijze van zijn te ken-
nen. Wy zeggen, de voet van eenen
menseh : de voet van eenen vogel: de
voet van een beest, altijts het woort
voet daer by te voegen ; maer de Si-
nesen , om de voet van eenen menseh
uittedrukken,zeggen Hechts, Kio:te-
gen een vogel-poot, Chua : tegen de
voet van een viervoetig dier, Thï.
Dan de Sinesen, gemerkt zy geen
A B C van letteren hebben, gebruiken
de voornoemde teken klanken niet;
maer gewennen zich van j ongs af, ge-
lijk byna al andere volken, tot zulke
uitspraken .Zy staen zeer verwondert:
hoe de Rooms gezinde Jesuitenvan
Europe hunne uitgesproke woorden
met Laty nsche letteren konnen schry-
ven, en zoo volkomen vertooncn.
Door hulpe van deze vijf tekenen
leeren d'uitheemsche de tale, hoewel
met een onuitsprekelijke moeite en
arbeit : eensdeels door devoorzeide
dubbelzinnigheid van ieder woort :
eensdeels door deonvaerdigheitvan
de tonen en klanken , de wij le zy zeer
sijn zijn , in het uitspreken t'onder-
scheiden : ja oordeelt Trïgaut gene
tale op den gansehen aerdbodem
zwaerder om te Ieren voor vreemde-
lingen, als deSineesche.
Wijders, de Sinesen hebben de let-
ter R niet, nochte kunnen die niet
uitspreken : nochte stellen noit twee
mee-
hoewel de gestalte niet een en
Trkaut.
ve
dezelve, ja ook de betekenis niet een
en dezelve is : want de Sinesen heb-
ben veel tekenen , en niet desgelijx
veel woorden, maer weinig en veel
eensluidende : waer door nootwen-
dig woorden , uitgedrukt door ver-
scheide tekenen, dikwils op een zelf-
ste geluit uitkomen , of altoos met
weinig verschil vanklank.
Waerom gene talein de gansche we-
relt zoo gelijknamig of dubbelzinnig
is,alsdeSineesche : zulx dikwils een
naem in plaets van een woort, en een
woort in plaets van een naem ge-
bruikt wort. Te dezer oorzake kan
uit den mont van den lezer ook geen
geschrift, welk uit te schryven is,
opgevat , nochte niet een eenigh
boek van de toehoorders, in het te
lezen, verstaen worden, ten zy dat-
ze het zelf ste boek inzien, om de dub-
belzinnige klanken der woorden, die
door 't gehoor geenzins t'onderschei-
den zijn , door hulpe der oogen in
het aenschouwen der tekenen t'on-
derkennen : ja, dat meer is , onder
het spreken gebeurt het ook dikwils,
dat wanneer d'een des anders zin,
schoon hy anders duidelijk en net
spreekt, geenzins vat, dezelve niet
alleen benootzaekt is t'herhalen zij-
ne reden, maer ook te schryven: en
zoo geen schrijf-tuig by de hand is,
met water op de tafel, os met de vin-
ger in de lucht, of met de hantdes
toehoorders tekenen aftegebeelden.
Dit geschiet allermeest onder gelet-
terden, en luiden anders wel ter tale,
om zuiverder , cierlijker, en eigent-
lijker of nader aen hetschrifc der boe-
ken te spreken.
D'oorzake vaft de dubbelzinnig-
heit dezer tale , schijnt nergens uit
t'ontstaen , als dat deze volken van
aller eeuwen her meer bezig zijn ge-
weest, om een goede hant van schry-
ven te hebben, dan wel te spreken:
naerdien al hunne welsprekentheid,
tot op heden, alleen in hetschryven,
en niet zoo juist in't spreken bestaet.
Hier door geschiet dat ook bekende
boden niet met mont-tyding ; maer
met geschrift, ja ook binnen eenzelf-
ste Stadt, verzonden worden. Dan
schoon deze tale zeer bekrompenen stm*d§.
schaers van woorden is: z' is evenwel
de bevallijkste en zinrijkste , die men
weet te vinden. Wanneer vvy in't Neer-
duidsch de wijze van iet aen te vatten,
'tzymer de vingeren, ofmetdegan-
j schehant, willen in 'tbyzonder uit-
drukken, zijn wy benootzaekt t'el-
kens het woort van aenvatten te her-
haelen; maer de Sinesen drukken met
een eenig woort, de doening of wer-
king en wijze van doen uit. Nkn, om
een voorbeelt te maken . betekent
aentasten met twee vingeren: Tzè> aen-
tasten met al de vingeren : Chua, aen-
tasten met een gesloten hand. Van
gelijke dienen wy ons verschci den lijk
van het woort, zijn of blijven ; wy
zeggen : zijn te bedde : zijn aen de
tafel: zijn in de herberg; maer de Si-
nesen geven met een eenig vvoorthec
zijn en de wijze van zijn te ken-
nen. Wy zeggen, de voet van eenen
menseh : de voet van eenen vogel: de
voet van een beest, altijts het woort
voet daer by te voegen ; maer de Si-
nesen , om de voet van eenen menseh
uittedrukken,zeggen Hechts, Kio:te-
gen een vogel-poot, Chua : tegen de
voet van een viervoetig dier, Thï.
Dan de Sinesen, gemerkt zy geen
A B C van letteren hebben, gebruiken
de voornoemde teken klanken niet;
maer gewennen zich van j ongs af, ge-
lijk byna al andere volken, tot zulke
uitspraken .Zy staen zeer verwondert:
hoe de Rooms gezinde Jesuitenvan
Europe hunne uitgesproke woorden
met Laty nsche letteren konnen schry-
ven, en zoo volkomen vertooncn.
Door hulpe van deze vijf tekenen
leeren d'uitheemsche de tale, hoewel
met een onuitsprekelijke moeite en
arbeit : eensdeels door devoorzeide
dubbelzinnigheid van ieder woort :
eensdeels door deonvaerdigheitvan
de tonen en klanken , de wij le zy zeer
sijn zijn , in het uitspreken t'onder-
scheiden : ja oordeelt Trïgaut gene
tale op den gansehen aerdbodem
zwaerder om te Ieren voor vreemde-
lingen, als deSineesche.
Wijders, de Sinesen hebben de let-
ter R niet, nochte kunnen die niet
uitspreken : nochte stellen noit twee
mee-