DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9539#0092
van Sina, osTaising.
S eigen, Filosoftje en (jods-dienjl.
E boeken der Sinesen, vol- { In deze eeuwe, 20 dezelve Martijn
gens Trigaut, gedenken drie ! getuight, word by hen zeker godheid
Sekten, of Leeren op den j ge eert; hoewel met volkomen on-
aertbodem (want alzoo noe- bewustheid , hoedanig die zy. Maer
men zy hun Rijk), die zy met een al- 1 twijfelt dees niet, of de Sinesen heb-
gemeinennaem Sankiuo heeten: zon-; ben oulinx den waren God gekent,
der van andere eeniger mate te weten. 1; uit de leere van Noach overgelevert.
D'eersteisdeSektedergeletterden, ! Ja is geloofelijk, zeid hy, dat zeer
Jukia geheten: de tweede der beelden- velen by ouds in de eerste wet der na-
dienaers of afgodisten Siequèa,vo\gens
Trigaut, of, zoo Martijn getuigt, Foe-
ture de zaligheid na de doot beko-
men hebben : want zoodanigh en
kiao genaemt: de derde der onsterffè- j zoo groot is het geen by d'aeloude
lijken of Epikurische, Taokiao, en ,na ; ichrijvers noopenoe hunne deugh-
den eersten oprechter, Lauzugeheten, i den en godvruchtigheid na gelaten
De derde drijven al de Sinesen en
de rest der gebuur-volken, die Sinee-
sche teken - letteren gebruiken : als
daer zijn , de Japanders , Koreers,
Tongkinders, Kozinsiners en andere.
De Sekte der geletterden is den Si-
nesen eigen , en d'alleroudste in dit
Kijk. Deze bestiert den Staet: heeft
is , dat dit de zake zeer geloofelijk
maekt.
Het dunkt hem waerschijnelijk dat
de Sinesen by ouds, door den lioog-
sten Keizer, Xangti geheten, den wa-
ren en almachtigen God verstaen
hebben.
Want aen dien , gelijk aen d' op-
de volheid van boeken, en wortbo- j perste godheid, deden zy osserhan-
ven d'anderegeroemt. < de en storten gebeden , zonder ge-
De Sinesen verkiesen de leere dezer 1 bruik van eenige schilderijen ofbeel-
Sekteniet; maer zuigen die tegelijk den: aengezienzy, die een godheid
met d'oeffcningen der letteren in. ! over al tegenwoordigh eerden , ge-
Ook is niet een der genen , die in de 1 loofden, dat de zelve, als onbegrijpe-
letteren blokken, of trappen der ge- j lijk vooral de zinnen , door geen
leertheit bekomen, die dezelve niet j beek aen d'oogen der sterffelijken
belijden en aenhangen. j kon vertoont worden.
Wijders, deze Sekte dient, noch ; Op de bergen evenwel hebben zy
heeft gene beelden. Zy eert eenee- \ eeniger wijze aen de selve kerken ge-
nige Godheir, wijl zy gelooft dat a! \ sticht , daer zy haer aenbaden. En
wathieromlaegis, door dezelve be- ) gewisselijk de voorzeide twee letter-
houden cn bestiert wort. Zy dient grepen Xangti schijncn den oppersten
ook de geesten, maer met minder eer-1 Keizer te bedieden ; gelijk de Sine-
bcwijzing, en toedraging van klein- j sen ten tegendeele hunnen Keizer, die
der gezag. | op der aerde heerscht, Hoangti noe-
Volgens Martinus, is het van den ' men: dat''s gele Keizer.
oppersten en eersten maker of schep-1 Ook ontbreken gene osserhanden,
per aller dingen onder al de Sinesen tot verzoening der godheid, 'c Zy
wonder stil ; gemerkt in hunne tale,1 hoe die zijn mogen; hoewel d'ofser-
die nochtans zoo rijk is , niet eens handen oulinx meer in gebruik wa-
Godteenennacm heeft. ren, dan heden 'sdaegs.
Dikwils evenwel hebben zy het | Daer en boven bevettigen deSine-
woort Xangti indenmont, waerme- , sen dikwils in hun boeken.dat de god-
de zy den oppersten Bestierder van loozen strafse , en den Vroomen belo-
hemel en aerde of hoogsten Keizer,; ningen bereid zijn. Vccl.het geen hier
gelijk^met dien van Hoangti den Kei- j wel over een komt , schrijven zy
zer op d'aerde uitdrukken. 'van den hemel: en aengezien zurlx
L op
S eigen, Filosoftje en (jods-dienjl.
E boeken der Sinesen, vol- { In deze eeuwe, 20 dezelve Martijn
gens Trigaut, gedenken drie ! getuight, word by hen zeker godheid
Sekten, of Leeren op den j ge eert; hoewel met volkomen on-
aertbodem (want alzoo noe- bewustheid , hoedanig die zy. Maer
men zy hun Rijk), die zy met een al- 1 twijfelt dees niet, of de Sinesen heb-
gemeinennaem Sankiuo heeten: zon-; ben oulinx den waren God gekent,
der van andere eeniger mate te weten. 1; uit de leere van Noach overgelevert.
D'eersteisdeSektedergeletterden, ! Ja is geloofelijk, zeid hy, dat zeer
Jukia geheten: de tweede der beelden- velen by ouds in de eerste wet der na-
dienaers of afgodisten Siequèa,vo\gens
Trigaut, of, zoo Martijn getuigt, Foe-
ture de zaligheid na de doot beko-
men hebben : want zoodanigh en
kiao genaemt: de derde der onsterffè- j zoo groot is het geen by d'aeloude
lijken of Epikurische, Taokiao, en ,na ; ichrijvers noopenoe hunne deugh-
den eersten oprechter, Lauzugeheten, i den en godvruchtigheid na gelaten
De derde drijven al de Sinesen en
de rest der gebuur-volken, die Sinee-
sche teken - letteren gebruiken : als
daer zijn , de Japanders , Koreers,
Tongkinders, Kozinsiners en andere.
De Sekte der geletterden is den Si-
nesen eigen , en d'alleroudste in dit
Kijk. Deze bestiert den Staet: heeft
is , dat dit de zake zeer geloofelijk
maekt.
Het dunkt hem waerschijnelijk dat
de Sinesen by ouds, door den lioog-
sten Keizer, Xangti geheten, den wa-
ren en almachtigen God verstaen
hebben.
Want aen dien , gelijk aen d' op-
de volheid van boeken, en wortbo- j perste godheid, deden zy osserhan-
ven d'anderegeroemt. < de en storten gebeden , zonder ge-
De Sinesen verkiesen de leere dezer 1 bruik van eenige schilderijen ofbeel-
Sekteniet; maer zuigen die tegelijk den: aengezienzy, die een godheid
met d'oeffcningen der letteren in. ! over al tegenwoordigh eerden , ge-
Ook is niet een der genen , die in de 1 loofden, dat de zelve, als onbegrijpe-
letteren blokken, of trappen der ge- j lijk vooral de zinnen , door geen
leertheit bekomen, die dezelve niet j beek aen d'oogen der sterffelijken
belijden en aenhangen. j kon vertoont worden.
Wijders, deze Sekte dient, noch ; Op de bergen evenwel hebben zy
heeft gene beelden. Zy eert eenee- \ eeniger wijze aen de selve kerken ge-
nige Godheir, wijl zy gelooft dat a! \ sticht , daer zy haer aenbaden. En
wathieromlaegis, door dezelve be- ) gewisselijk de voorzeide twee letter-
houden cn bestiert wort. Zy dient grepen Xangti schijncn den oppersten
ook de geesten, maer met minder eer-1 Keizer te bedieden ; gelijk de Sine-
bcwijzing, en toedraging van klein- j sen ten tegendeele hunnen Keizer, die
der gezag. | op der aerde heerscht, Hoangti noe-
Volgens Martinus, is het van den ' men: dat''s gele Keizer.
oppersten en eersten maker of schep-1 Ook ontbreken gene osserhanden,
per aller dingen onder al de Sinesen tot verzoening der godheid, 'c Zy
wonder stil ; gemerkt in hunne tale,1 hoe die zijn mogen; hoewel d'ofser-
die nochtans zoo rijk is , niet eens handen oulinx meer in gebruik wa-
Godteenennacm heeft. ren, dan heden 'sdaegs.
Dikwils evenwel hebben zy het | Daer en boven bevettigen deSine-
woort Xangti indenmont, waerme- , sen dikwils in hun boeken.dat de god-
de zy den oppersten Bestierder van loozen strafse , en den Vroomen belo-
hemel en aerde of hoogsten Keizer,; ningen bereid zijn. Vccl.het geen hier
gelijk^met dien van Hoangti den Kei- j wel over een komt , schrijven zy
zer op d'aerde uitdrukken. 'van den hemel: en aengezien zurlx
L op