DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9539#0093
Schepping
der Wereld
tz Beschryving des Keïzerrijks
op den zichtbaren en stosFelijken
kreits der sterren niet kan gepast wor-
den, zooiszeerwaerschijnelijk, dat
zy met dien naem den Oppersten Be-
stierder en Heere des Hemels ver-
slaen.
Overal gedenken Zyinhunschrif-
ten goede en quade Engelen : die
worden by hen Xin , deze Quei gc-
naemt.
Zy stellen ook zekere onsterffèlij-
ke mensehen, diezy Xinsennoemen,
en willen dat deze op de hoogste
kruinen der bergen in wellust leven.
Ook vintrnen by hen niet weinig van
de bescherm-geesten. Tot bewijs de-
zes , om van de rest niet te spreken,
(trekt dit inzonderheid, wijl zy ge
loven dat ieder stadt in het gewout
van eenen der genen staet, die zy
Chinghoang noemen ; met welken
naem by hen bestieringof heerschap-
pye of bescherming der Steden bete
nochte den tijt, wanneer het zou ge-
schiet zijn. Ik zeg rechtmatige, de-
wijl eenige onvermaerde, droomen,
beuzelingen en onwacrschijnelijkhe-
den voor Hellen, die hierom ook geen
geloof verdienen.
Zoo de Jesuit Martij» getuigt, heb-
ben de meefle Sinesen een zeker be-
ginsel of oorsprong aller dingen ge-
stelt; maer in het zelve te verklaren,
zijn hun gevoelens niet min verschei-
den en verschillende , dan die van
Grieksche en Latijnsche Filosofenin
dit stuk : ja, tot zoo verre, dat by-
na ieder verlcheiden gevoelen zijn
navolgers ook onder de Sincien
vind.
Zommige van de voornaemste Sek—
te der Filosofen gevoelen met De-
mokritus cn d'Epikuristen dat alles
door een los gevalontüaenzy. An-
deren , die veel van deze verschillen;
maer even verre van de waerheid af-"*
kent wort. Want gelijk, zeggen zy, I wijken , willen dat de werelt van
over de Steden en Landschappen be- eeuwigheid gestaen hebbe : welke
kende Bestierdersgesteltworden, die \ dwaling , re gelijk met den beelden-
wyzien : alzoo zijn'er andere heime- \ dienst , in het vijf en zestigstejaerna
lijke , die wy niet zien. Deze ssaen Christus geboorte, xcix Indien in Sina
de bescherming van den staet ga: straf- overgekomen is.
fen de misdaden van Overheden en j Min ongerijmt Filosoferen de ge-
onderdanen, die den mensehen ver- nen, die, volgende de rechtzinnige
borgen zijn. Filosofle der Sinesen , een Chaos of
Aen deze bescherm-geesten is in I verwerden klomp tot een beginsel en
ieder Stadt een prachtige kerk ge- aenvang aller dingen steilen : wacr
sticht: vvaer in de Majestraten, op het \ uit het itoffeloos ofgeestelijkOpper-
aenvaerden van hun ampt, zich by j ste voorrgebragt heeft , het geen uit
plechtelijke vervloeking verbinden, j stosfè bestact. Een gevoelen , niet
ongelijk met dat van deStoische Fi-
losofen , die geloofden dat God,
even als een eeuwig vuur , uit een
rouwe stofTe den kloot desaertrijks
en waters , de lucht en 't gesternte,
en vervolgens de geheele werelt ge-
maekthadde.
Maer deze Chaos of verwerde
klomp willen zy , dat in twee hoe-
danigheden verdeilt zy , die zy Tn
en Tang noemen. Tn bediet verbor-
gen of onvolmaekt : Tang, openbaer of
zy niet tegen recht en billik zullen
doen, met aenroeping van den Be-
scherm-geest der Stadt, tot getuigen
en wreker van hun quade gangen.
By ouds waeren in deze kerken ge-
ne beelden ; maer Hechts een bloot
paneel ofbort, beschreven met Si-
neesche letteren , in dezen zin ; de
Zetel ■van den Befcherm- geeft der
Stadt.
Maer namaels hebbenze, in plaets
van berden , beelden gestelt, die de
persoon van den Bescherm-geest ver- W/w^f.-wy zullen de beginselenzeg-
toonen, om den zweerders te meer-
der schrik aen te jagen.
De rechtmatige geletterden leeren
niet op wat wijze de werelt zou ge- ! borgen; het eenvolrnaekt eni^tan-
gemaekt zijn : wie de maker zy: j deronvolmaekr.
Uit
gen. De Sinesen noemen het open-
baer , het een volmaekt , en °c an-
der onvolmaekt; desgelijx het ver-
der Wereld
tz Beschryving des Keïzerrijks
op den zichtbaren en stosFelijken
kreits der sterren niet kan gepast wor-
den, zooiszeerwaerschijnelijk, dat
zy met dien naem den Oppersten Be-
stierder en Heere des Hemels ver-
slaen.
Overal gedenken Zyinhunschrif-
ten goede en quade Engelen : die
worden by hen Xin , deze Quei gc-
naemt.
Zy stellen ook zekere onsterffèlij-
ke mensehen, diezy Xinsennoemen,
en willen dat deze op de hoogste
kruinen der bergen in wellust leven.
Ook vintrnen by hen niet weinig van
de bescherm-geesten. Tot bewijs de-
zes , om van de rest niet te spreken,
(trekt dit inzonderheid, wijl zy ge
loven dat ieder stadt in het gewout
van eenen der genen staet, die zy
Chinghoang noemen ; met welken
naem by hen bestieringof heerschap-
pye of bescherming der Steden bete
nochte den tijt, wanneer het zou ge-
schiet zijn. Ik zeg rechtmatige, de-
wijl eenige onvermaerde, droomen,
beuzelingen en onwacrschijnelijkhe-
den voor Hellen, die hierom ook geen
geloof verdienen.
Zoo de Jesuit Martij» getuigt, heb-
ben de meefle Sinesen een zeker be-
ginsel of oorsprong aller dingen ge-
stelt; maer in het zelve te verklaren,
zijn hun gevoelens niet min verschei-
den en verschillende , dan die van
Grieksche en Latijnsche Filosofenin
dit stuk : ja, tot zoo verre, dat by-
na ieder verlcheiden gevoelen zijn
navolgers ook onder de Sincien
vind.
Zommige van de voornaemste Sek—
te der Filosofen gevoelen met De-
mokritus cn d'Epikuristen dat alles
door een los gevalontüaenzy. An-
deren , die veel van deze verschillen;
maer even verre van de waerheid af-"*
kent wort. Want gelijk, zeggen zy, I wijken , willen dat de werelt van
over de Steden en Landschappen be- eeuwigheid gestaen hebbe : welke
kende Bestierdersgesteltworden, die \ dwaling , re gelijk met den beelden-
wyzien : alzoo zijn'er andere heime- \ dienst , in het vijf en zestigstejaerna
lijke , die wy niet zien. Deze ssaen Christus geboorte, xcix Indien in Sina
de bescherming van den staet ga: straf- overgekomen is.
fen de misdaden van Overheden en j Min ongerijmt Filosoferen de ge-
onderdanen, die den mensehen ver- nen, die, volgende de rechtzinnige
borgen zijn. Filosofle der Sinesen , een Chaos of
Aen deze bescherm-geesten is in I verwerden klomp tot een beginsel en
ieder Stadt een prachtige kerk ge- aenvang aller dingen steilen : wacr
sticht: vvaer in de Majestraten, op het \ uit het itoffeloos ofgeestelijkOpper-
aenvaerden van hun ampt, zich by j ste voorrgebragt heeft , het geen uit
plechtelijke vervloeking verbinden, j stosfè bestact. Een gevoelen , niet
ongelijk met dat van deStoische Fi-
losofen , die geloofden dat God,
even als een eeuwig vuur , uit een
rouwe stofTe den kloot desaertrijks
en waters , de lucht en 't gesternte,
en vervolgens de geheele werelt ge-
maekthadde.
Maer deze Chaos of verwerde
klomp willen zy , dat in twee hoe-
danigheden verdeilt zy , die zy Tn
en Tang noemen. Tn bediet verbor-
gen of onvolmaekt : Tang, openbaer of
zy niet tegen recht en billik zullen
doen, met aenroeping van den Be-
scherm-geest der Stadt, tot getuigen
en wreker van hun quade gangen.
By ouds waeren in deze kerken ge-
ne beelden ; maer Hechts een bloot
paneel ofbort, beschreven met Si-
neesche letteren , in dezen zin ; de
Zetel ■van den Befcherm- geeft der
Stadt.
Maer namaels hebbenze, in plaets
van berden , beelden gestelt, die de
persoon van den Bescherm-geest ver- W/w^f.-wy zullen de beginselenzeg-
toonen, om den zweerders te meer-
der schrik aen te jagen.
De rechtmatige geletterden leeren
niet op wat wijze de werelt zou ge- ! borgen; het eenvolrnaekt eni^tan-
gemaekt zijn : wie de maker zy: j deronvolmaekr.
Uit
gen. De Sinesen noemen het open-
baer , het een volmaekt , en °c an-
der onvolmaekt; desgelijx het ver-