DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9539#0094
van Sina
Uit deze twee, door de zelve met
elkandre te vermenigvuldigen , wil-
len zy dat vier beelden of tekenen
voortgekomen zijn : en weder deze
vier, door de twee te vermenigvuldi-
gen, acht vormen: en eindelijk uit de
ze acht vormen door elkandre ver-
meenigvuldight, vier en zestigh te-
kenen of beelden. Welk een getal
van zekere al is.
Zoo Martijn getuight, verstaen
de Sinesen door de voorzeide vier
vormen , de vier elementen of vier
hooft-hoedanigheden, als hitte, kou-
de, vochten droogte. Evenwel valt
hier groot bedenken op ; naer dien
hy zelf bekent, dat de Sinesen niet
alleen vijf elementen stellen ; maer
ook , zonder de hooft-hoedanig-
heden eens te kennen, de tweede
hoedanigheden, als dikte, dunte,
zwaerte, lichtheid, &c. En de ver-
scheidentheden der smaken , uit de
zamen voeging der elementen halen.
Ook vintmen d'aerde, 'tvuur en
water in den rang dezer formen.
Maer misTchien verstaen de Sine-
sen door het Yier getal dezer beelden
het openbaer volmaekt en onvol-
maekt : en verborgen volmaekt en
onvolmaekt.
Grooter zekerheid is van d'acht
vormen of tekenen : te weten , dat
door de zelve zekere algemeine din-
gen , vvaer aen de voortteeling en be-
dervingh aller byzondere dingen
hangt, betekent worden: als daer
zijn, de Hemel, Aerde, Blixem,Ber-
gen , Vuur, Wolken , Water en Win-
den &c. welke hierom den nacm van
vormen niet gekregen hebben, wijl
zy zonder stofsè zijn; maer hierom
buiten twijfel, wijl zy door hetgee
stelijk opperde , gelijk de Sinesen
spreken, gemaekt zijn.
Eindelijk schijnen de Sinesen door
' de vier en zestigh beelden niet an-
ders,dan de rest der bezielde en onbe-
zielde dingen , en aengenamen ver-
scheidenheid aller dingen te verstaen.
Tot meerder verklaring dezer dui-
stere wijze van spreken , stactaen te
merken , dat de Sinesen door deze
rekenkundige vermenighvuldigingh
niet anders verstaen, dan een won-
, osTaisinz. 85
derlijke vermenging en strengelingof
zamenvocging der dingen, en voort-
brenging van her een uk her ander.
Ieder dezer acht vormen heest een
byzondere wijze of teken , v\aer
door zy afgemaek en uitgebeeld
worden: in dezer wijze.
De eerste ZZZZ betekent den He-
mel. ■-
De tweede — — d'aerde.
De derde — -7 den blixem.
De vierde ~ ~ bergen.
De vijfde--het vuur.
De zeste- de wolken.
De zevende
het water.
De achtste
de wint.
Van gelijken word het verborgen
volmaekt met twee .dubbelde strepen
uitgebeelt als ~ ~;het verborgen on-
volmaekt met een eenigedoorgesne-
de streep, aldus '—--: het opm-
baervolmaekt, door een eenige door-
gaende streep--- het openbaer on-
volmaekt door twee evenwijt van
malkandre staende strepen-
En verklaren de Sinesen niet alleen
door strepen; maer ook door getalen
degeheimenissen dezer beeltenisten:
in dier maniere dat een het eerste r«»g
is : twee, het eerste Tn , en alzo ver-
volgens. Maer negen word gezeit het
opperste en volmaekste Tang; tien het
aller onvolmaekste Tn te bevangen.
Derhalve zeggen zy dat het getal
des hemels, een, drie, vijf .zevenen
negen is: dat van de aerde, twee, vier,
j zes.acht, tien. Te weten den hemel
j worden oneffen getalen toegevoegt,
j die, te zamen gevoegt, vijf en twintig
uitmaken, het volmaekt getal des he-
mels : als 1.3. r. 7-9- s".aer d'aerde
worden vijs'even getalen toeyeschre-
ven, die te zamen gevoeght dertig
uitmaken, het onvolmaekt getal der
aerde, als 2. 4. 6. 8. 10. Meer an-
I dere dingen van deze stoffèn begrijpt
; het boek Teking; dansla die over om
| niette wijtlopig te zijn.
L z Ein-
Uit deze twee, door de zelve met
elkandre te vermenigvuldigen , wil-
len zy dat vier beelden of tekenen
voortgekomen zijn : en weder deze
vier, door de twee te vermenigvuldi-
gen, acht vormen: en eindelijk uit de
ze acht vormen door elkandre ver-
meenigvuldight, vier en zestigh te-
kenen of beelden. Welk een getal
van zekere al is.
Zoo Martijn getuight, verstaen
de Sinesen door de voorzeide vier
vormen , de vier elementen of vier
hooft-hoedanigheden, als hitte, kou-
de, vochten droogte. Evenwel valt
hier groot bedenken op ; naer dien
hy zelf bekent, dat de Sinesen niet
alleen vijf elementen stellen ; maer
ook , zonder de hooft-hoedanig-
heden eens te kennen, de tweede
hoedanigheden, als dikte, dunte,
zwaerte, lichtheid, &c. En de ver-
scheidentheden der smaken , uit de
zamen voeging der elementen halen.
Ook vintmen d'aerde, 'tvuur en
water in den rang dezer formen.
Maer misTchien verstaen de Sine-
sen door het Yier getal dezer beelden
het openbaer volmaekt en onvol-
maekt : en verborgen volmaekt en
onvolmaekt.
Grooter zekerheid is van d'acht
vormen of tekenen : te weten , dat
door de zelve zekere algemeine din-
gen , vvaer aen de voortteeling en be-
dervingh aller byzondere dingen
hangt, betekent worden: als daer
zijn, de Hemel, Aerde, Blixem,Ber-
gen , Vuur, Wolken , Water en Win-
den &c. welke hierom den nacm van
vormen niet gekregen hebben, wijl
zy zonder stofsè zijn; maer hierom
buiten twijfel, wijl zy door hetgee
stelijk opperde , gelijk de Sinesen
spreken, gemaekt zijn.
Eindelijk schijnen de Sinesen door
' de vier en zestigh beelden niet an-
ders,dan de rest der bezielde en onbe-
zielde dingen , en aengenamen ver-
scheidenheid aller dingen te verstaen.
Tot meerder verklaring dezer dui-
stere wijze van spreken , stactaen te
merken , dat de Sinesen door deze
rekenkundige vermenighvuldigingh
niet anders verstaen, dan een won-
, osTaisinz. 85
derlijke vermenging en strengelingof
zamenvocging der dingen, en voort-
brenging van her een uk her ander.
Ieder dezer acht vormen heest een
byzondere wijze of teken , v\aer
door zy afgemaek en uitgebeeld
worden: in dezer wijze.
De eerste ZZZZ betekent den He-
mel. ■-
De tweede — — d'aerde.
De derde — -7 den blixem.
De vierde ~ ~ bergen.
De vijfde--het vuur.
De zeste- de wolken.
De zevende
het water.
De achtste
de wint.
Van gelijken word het verborgen
volmaekt met twee .dubbelde strepen
uitgebeelt als ~ ~;het verborgen on-
volmaekt met een eenigedoorgesne-
de streep, aldus '—--: het opm-
baervolmaekt, door een eenige door-
gaende streep--- het openbaer on-
volmaekt door twee evenwijt van
malkandre staende strepen-
En verklaren de Sinesen niet alleen
door strepen; maer ook door getalen
degeheimenissen dezer beeltenisten:
in dier maniere dat een het eerste r«»g
is : twee, het eerste Tn , en alzo ver-
volgens. Maer negen word gezeit het
opperste en volmaekste Tang; tien het
aller onvolmaekste Tn te bevangen.
Derhalve zeggen zy dat het getal
des hemels, een, drie, vijf .zevenen
negen is: dat van de aerde, twee, vier,
j zes.acht, tien. Te weten den hemel
j worden oneffen getalen toegevoegt,
j die, te zamen gevoegt, vijf en twintig
uitmaken, het volmaekt getal des he-
mels : als 1.3. r. 7-9- s".aer d'aerde
worden vijs'even getalen toeyeschre-
ven, die te zamen gevoeght dertig
uitmaken, het onvolmaekt getal der
aerde, als 2. 4. 6. 8. 10. Meer an-
I dere dingen van deze stoffèn begrijpt
; het boek Teking; dansla die over om
| niette wijtlopig te zijn.
L z Ein-