DOI article:
Petrus, Jerzy T.: Kościoł parafialny w Komarnie - materialy do monografii
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20617#0054
1. Jacek Malczewski, Widok Komarna, akwarela, 1896. Kraków, Zamek Królewski na Wawelu, z daru Karoliny Lanckorońskiej
(fot. S. Michta)
wojewodą podolskim, marszałkiem wielkim koronnym”.
Następnym właścicielem miasta był Mikołaj Mielecki (zm.
1585), wojewoda podolski i hetman wielki koronny, po
nim zaś córka Katarzyna, od r. 1592 żona Jana Ostroro-
ga (1565-1622), wojewody poznańskiego, cieszącego
się sławą mówcy i pisarza7 8. Za czasów Ostrorogów -
Jana, jego syna Mikołaja (1593-1651), podczaszego ko-
ronnego, oraz wnuka Mikołaja (1627-1659), starosty
drohowyskiego, istniała w Komarnie, zamieszkiwana
przez nich, rezydencja ze zwierzyńcem, o której brak
jednak bliższych danych9 W w. XVIII kilkakrotnie zmie-
niali się właściciele miasta, stanowiącego w tym czasie
centrum klucza obejmującego dwadzieścia dwie oko-
liczne wsie10. Od Wiśniowieckich, jako wiano wojewo-
dzianki wileńskiej Anny Wiśniowieckiej, żony Józefa
Ogińskiego, wojewody trockiego, dobra komarneńskie
7 K i r y k, Kola Jan, s. 285-286; Z. Spieralski, Mielecki Jan,
PSB, t. XX, 1975, s. 756.
8 H. Kowalska, Mielecki Mikołaj, PSB, t. XX, 1975, s. 763;
W. Dwór za czek, Ostroróg Jan, PSB, t. XXV, 1979, s. 509-
9 Słownik geograficzny..., s. 303; Dworzaczek, o. c., s. 510; W.
Majewski, Ostroróg Mikołaj, PSB, t. XXIV, 1979, s. 518.
10 Były to: Adrianów, Brzezice, Buczak, Bunie, Chłopy, Czuło-
wice, Herman, Jakimczyce, Klicko, Kołodruby, Litewska, Łówczy-
ca Cerkiewna, Łówczyca Dolna, Nowosiółka, Porzycze, Podwyso-
kie, Powertów, Rumno, Sasko, Swiniusza, Tatarynów, Zarkowice
przeszły na własność Ogińskich11. W r. 1787 Michał Ka-
zimierz Ogiński, wojewoda wileński, sprzedał miasto
wraz z okolicznymi wsiami Piotrowi Tepperowi. Trans-
akcja nie doszła jednak clo skutku z powodu interwen-
cji żony Aleksandry Ogińskiej12. W kilka lat później
Ogiński miał wymienić Komarno z Antonim Józefem
Lanckorońskim za leżący w zaborze rosyjskim Żwaniec13.
Ostatecznie Ogińscy odstąpili dobra Protowi Potockie-
mu, wojewodzie kijowskiemu, który w r. 1795 odsprze-
dał je Kajetanowi Skopowskiemu14. Od tego ostatniego
nabył majątek w r. 1801 Antoni Józef Lanckoroński (zm.
1830), marszałek sejmu galicyjskiego. Klucz komarneń-
ski na mocy testamentu Antoniego Józefa i Ludwiki z
Rzewuskich Lanckorońskich został podzielony pomię-
dzy ich synów - Karola Michała (zm. 1863), podkomo-
rzego najwyższej korony galicyjskiej, i Kazimierza (1802-
- Słownik geograficzny..., s. 305; S. Szurek, Seminarium kate-
dralne we Lwowie, Lwów 1932, s. 38.
" Archiwum Państwowe w Krakowie [dalej: APKr.], Teki Schne-
idra [dalej: TS], nr 284: Chłopy.
12 E. R a b o w i c z, Ogińska z Czartoryskich l.v. Sapieżyna Józe-
fa Aleksandra, PSB, t. XXIII, 1978, s. 591.
11 Jako o dokonanej transakcji wspomina S. Cynarski, Dzieje
rodu -Lanckorońskich z Brzezia od XIV do XVIII wieku, Warszawa-
Kraków 1996, s. 214.
11 APKr., TS, nr 284: Chłopy, nr 766: Komarno.
50
(fot. S. Michta)
wojewodą podolskim, marszałkiem wielkim koronnym”.
Następnym właścicielem miasta był Mikołaj Mielecki (zm.
1585), wojewoda podolski i hetman wielki koronny, po
nim zaś córka Katarzyna, od r. 1592 żona Jana Ostroro-
ga (1565-1622), wojewody poznańskiego, cieszącego
się sławą mówcy i pisarza7 8. Za czasów Ostrorogów -
Jana, jego syna Mikołaja (1593-1651), podczaszego ko-
ronnego, oraz wnuka Mikołaja (1627-1659), starosty
drohowyskiego, istniała w Komarnie, zamieszkiwana
przez nich, rezydencja ze zwierzyńcem, o której brak
jednak bliższych danych9 W w. XVIII kilkakrotnie zmie-
niali się właściciele miasta, stanowiącego w tym czasie
centrum klucza obejmującego dwadzieścia dwie oko-
liczne wsie10. Od Wiśniowieckich, jako wiano wojewo-
dzianki wileńskiej Anny Wiśniowieckiej, żony Józefa
Ogińskiego, wojewody trockiego, dobra komarneńskie
7 K i r y k, Kola Jan, s. 285-286; Z. Spieralski, Mielecki Jan,
PSB, t. XX, 1975, s. 756.
8 H. Kowalska, Mielecki Mikołaj, PSB, t. XX, 1975, s. 763;
W. Dwór za czek, Ostroróg Jan, PSB, t. XXV, 1979, s. 509-
9 Słownik geograficzny..., s. 303; Dworzaczek, o. c., s. 510; W.
Majewski, Ostroróg Mikołaj, PSB, t. XXIV, 1979, s. 518.
10 Były to: Adrianów, Brzezice, Buczak, Bunie, Chłopy, Czuło-
wice, Herman, Jakimczyce, Klicko, Kołodruby, Litewska, Łówczy-
ca Cerkiewna, Łówczyca Dolna, Nowosiółka, Porzycze, Podwyso-
kie, Powertów, Rumno, Sasko, Swiniusza, Tatarynów, Zarkowice
przeszły na własność Ogińskich11. W r. 1787 Michał Ka-
zimierz Ogiński, wojewoda wileński, sprzedał miasto
wraz z okolicznymi wsiami Piotrowi Tepperowi. Trans-
akcja nie doszła jednak clo skutku z powodu interwen-
cji żony Aleksandry Ogińskiej12. W kilka lat później
Ogiński miał wymienić Komarno z Antonim Józefem
Lanckorońskim za leżący w zaborze rosyjskim Żwaniec13.
Ostatecznie Ogińscy odstąpili dobra Protowi Potockie-
mu, wojewodzie kijowskiemu, który w r. 1795 odsprze-
dał je Kajetanowi Skopowskiemu14. Od tego ostatniego
nabył majątek w r. 1801 Antoni Józef Lanckoroński (zm.
1830), marszałek sejmu galicyjskiego. Klucz komarneń-
ski na mocy testamentu Antoniego Józefa i Ludwiki z
Rzewuskich Lanckorońskich został podzielony pomię-
dzy ich synów - Karola Michała (zm. 1863), podkomo-
rzego najwyższej korony galicyjskiej, i Kazimierza (1802-
- Słownik geograficzny..., s. 305; S. Szurek, Seminarium kate-
dralne we Lwowie, Lwów 1932, s. 38.
" Archiwum Państwowe w Krakowie [dalej: APKr.], Teki Schne-
idra [dalej: TS], nr 284: Chłopy.
12 E. R a b o w i c z, Ogińska z Czartoryskich l.v. Sapieżyna Józe-
fa Aleksandra, PSB, t. XXIII, 1978, s. 591.
11 Jako o dokonanej transakcji wspomina S. Cynarski, Dzieje
rodu -Lanckorońskich z Brzezia od XIV do XVIII wieku, Warszawa-
Kraków 1996, s. 214.
11 APKr., TS, nr 284: Chłopy, nr 766: Komarno.
50