DOI Artikel:
Oenbrink, Werner: Rzeźby antyczne ze zbioru Karola Lanckorońskiego w Wiedniu: w 150 rocznicȩ urodzin wybitnego opiekuna sztuki i kultury Polski i Austrii
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20617#0097
3- Pałac Lanckorońskich. Wiedeń, Jacąuingasse 16-18. Plan parteru (wg Kortza)
ty z artystami całej Europy, z których wielu należało do
kręgu jego przyjaciół i korzystało z jego pomocy finanso-
wej (August Rodin, Hans Bócklin, Edward Burne-Jones,
Caspar Zumbusch, Hans Makart, Ludwig Hans Fischer, Ja-
cek Malczewski). Zgromadził bogaty zbiór dzieł sztuki, uka-
zujący jego szerokie zainteresowania niemal wszystkimi
dawnymi kulturami.
Oprócz znacznego zespołu dzieł sztuki i biblioteki w
Rozclole posiadał Lanckoroński w Wiedniu jedną z bogat-
szych i bardziej różnorodnych kolekcji prywatnych, która
mogła się mierzyć z wiedeńskimi galeriami takich rodów
jak Liechtensteinowie, Czerninowie, Wilczkowie czy Har-
rachowie, odzwierciedlając - jak i one - oddziaływanie
zbiorów Habsburgów. Obok godnej uwagi galerii malar-
stwa europejskiego, rzeźby renesansowej i barokowej, a
także wyrobów rzemiosła artystycznego, rysunków, grafi-
ki oraz dzieł egzotycznej sztuki Indii, Chin, Japonii i Me-
ksyku, jak również iluminowanych rękopisów arabskich i
perskich, mieścił jego pałac przy Jacąuingasse także po-
kaźną liczbę zabytków egipskich, greckich, etruskich oraz
rzymskich.
Zbiór ten to z pokolenia na pokolenie rosnąca kolekcja
prywatna, pochodząca w przeważającej części z dziedzic-
twa przodków Karola Lanckorońskiego. Ze strony pradzia-
da, hrabiego Kazimierza Rzewuskiego (1750-1820), za
pośrednictwem jego córki Ludwiki z Rzewuskich Lancko-
rońskiej (1794-1839) weszły do zbioru głównie dzieła
mistrzów flamandzkich i niderlandzkich oraz polskie por-
trety z XVIII w. Część zbioru malarstwa pochodząca z ko-
lekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego (1732-1798); m.
in. obrazy Rembranclta (tzw. Żydowska narzeczona), oraz
dzieła Holbeina i Cloueta odziedziczone przez królewskie-
go bratanka, ks. Józefa Poniatowskiego (1763-1813), na
początku XIX stulecia (listopad 1813) weszły w posiada-
nie Rzewuskich. Pytania - czy wśród nabytych wówczas
dzieł sztuki ze zbioru króla Stanisława Augusta oprócz po-
sągu Venus Anadyomene, uchodzącego za najważniejszy,
znajdowały się też inne starożytności i czy Rzewuscy ko-
lekcjonowali dzieła sztuki antycznej muszą pozostać bez
odpowiedzi. Dzieła sztuki, które znalazły się w posiadaniu
hrabiny Rzewuskiej-Lanckorońskiej, przeszły następnie w
ręce jej synów, Karola (1799-1863) i Kazimierza (1802-
1874), z których ostatni był ojcem Karola Lanckorońskie-
go. Podczas gdy bezpotomnie zmarły w r. 1863 Karol nie-
znacznie tylko wzbogacił swoje dziedzictwo, jego brat
Kazimierz w latach 1840-1874 nabył liczne dzieła sztuki,
głównie pejzaże i portrety; obecności zabytków antycz-
nych w jego kolekcji nie udało się do tej pory wykazać.
Zbiór Kazimierza z Brzezia Lanckorońskiego przechowy-
wany był początkowo w Galicji - zapewne w pałacu w
Rozdole - i dopiero później, chyba jednak jeszcze przed
r. 1860, kolekcja znalazła się w Wiedniu. Wiedeńskie prze-
wodniki po mieście i jego zbiorach z 2. połowy XIX w.
lokalizują tę niedostępną jeszcze powszechnie kolekcję
w I dzielnicy Wiednia, przy SchenkerstraBe 10.
Nawiązując do rodzinnej tradycji Karol, syn Kazimie-
rza, rozbudował „odziedziczoną po ojcach kolekcję w ce-
lowy sposób, mając ku temu niezwykle szczęśliwą rękę”.
93
ty z artystami całej Europy, z których wielu należało do
kręgu jego przyjaciół i korzystało z jego pomocy finanso-
wej (August Rodin, Hans Bócklin, Edward Burne-Jones,
Caspar Zumbusch, Hans Makart, Ludwig Hans Fischer, Ja-
cek Malczewski). Zgromadził bogaty zbiór dzieł sztuki, uka-
zujący jego szerokie zainteresowania niemal wszystkimi
dawnymi kulturami.
Oprócz znacznego zespołu dzieł sztuki i biblioteki w
Rozclole posiadał Lanckoroński w Wiedniu jedną z bogat-
szych i bardziej różnorodnych kolekcji prywatnych, która
mogła się mierzyć z wiedeńskimi galeriami takich rodów
jak Liechtensteinowie, Czerninowie, Wilczkowie czy Har-
rachowie, odzwierciedlając - jak i one - oddziaływanie
zbiorów Habsburgów. Obok godnej uwagi galerii malar-
stwa europejskiego, rzeźby renesansowej i barokowej, a
także wyrobów rzemiosła artystycznego, rysunków, grafi-
ki oraz dzieł egzotycznej sztuki Indii, Chin, Japonii i Me-
ksyku, jak również iluminowanych rękopisów arabskich i
perskich, mieścił jego pałac przy Jacąuingasse także po-
kaźną liczbę zabytków egipskich, greckich, etruskich oraz
rzymskich.
Zbiór ten to z pokolenia na pokolenie rosnąca kolekcja
prywatna, pochodząca w przeważającej części z dziedzic-
twa przodków Karola Lanckorońskiego. Ze strony pradzia-
da, hrabiego Kazimierza Rzewuskiego (1750-1820), za
pośrednictwem jego córki Ludwiki z Rzewuskich Lancko-
rońskiej (1794-1839) weszły do zbioru głównie dzieła
mistrzów flamandzkich i niderlandzkich oraz polskie por-
trety z XVIII w. Część zbioru malarstwa pochodząca z ko-
lekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego (1732-1798); m.
in. obrazy Rembranclta (tzw. Żydowska narzeczona), oraz
dzieła Holbeina i Cloueta odziedziczone przez królewskie-
go bratanka, ks. Józefa Poniatowskiego (1763-1813), na
początku XIX stulecia (listopad 1813) weszły w posiada-
nie Rzewuskich. Pytania - czy wśród nabytych wówczas
dzieł sztuki ze zbioru króla Stanisława Augusta oprócz po-
sągu Venus Anadyomene, uchodzącego za najważniejszy,
znajdowały się też inne starożytności i czy Rzewuscy ko-
lekcjonowali dzieła sztuki antycznej muszą pozostać bez
odpowiedzi. Dzieła sztuki, które znalazły się w posiadaniu
hrabiny Rzewuskiej-Lanckorońskiej, przeszły następnie w
ręce jej synów, Karola (1799-1863) i Kazimierza (1802-
1874), z których ostatni był ojcem Karola Lanckorońskie-
go. Podczas gdy bezpotomnie zmarły w r. 1863 Karol nie-
znacznie tylko wzbogacił swoje dziedzictwo, jego brat
Kazimierz w latach 1840-1874 nabył liczne dzieła sztuki,
głównie pejzaże i portrety; obecności zabytków antycz-
nych w jego kolekcji nie udało się do tej pory wykazać.
Zbiór Kazimierza z Brzezia Lanckorońskiego przechowy-
wany był początkowo w Galicji - zapewne w pałacu w
Rozdole - i dopiero później, chyba jednak jeszcze przed
r. 1860, kolekcja znalazła się w Wiedniu. Wiedeńskie prze-
wodniki po mieście i jego zbiorach z 2. połowy XIX w.
lokalizują tę niedostępną jeszcze powszechnie kolekcję
w I dzielnicy Wiednia, przy SchenkerstraBe 10.
Nawiązując do rodzinnej tradycji Karol, syn Kazimie-
rza, rozbudował „odziedziczoną po ojcach kolekcję w ce-
lowy sposób, mając ku temu niezwykle szczęśliwą rękę”.
93