DOI Artikel:
Oenbrink, Werner: Rzeźby antyczne ze zbioru Karola Lanckorońskiego w Wiedniu: w 150 rocznicȩ urodzin wybitnego opiekuna sztuki i kultury Polski i Austrii
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20617#0104
zdy Wieczornej. Od IV w. przed Chr. w ściśle powiązanej
grupie zabytków obowiązujący stał się pewien ustalony
typ ikonograficzny, wywodzący się ze wspólnego wzorca,
który łączyć można zapewne z ateńskim posągiem kulto-
wym Afrodyty Pandemos ze świątyni tej bogini usytuowa-
nej na południowym stoku Akropolu. Początki tego kultu,
zgodnie z przekazami, łączą się z imieniem Tezeusza. Nie-
które z owych posążków były przeznaczone dla ateńskiej
świątyni Afrodyty Pandemos. Posążek Lanckorońskiego,
którego ikonografia w pełni zgodna jest z postaciami Afro-
dyty znanymi z reliefów, stanowić może silnie zmniejszo-
ne naśladownictwo ateńskiego posągu kultowego, prze-
znaczonego na dar wotywny.
Większa grupa wschodniogreckich stel grobowych z
czasów hellenistycznych została przypuszczalnie zakupio-
na przez Lanckorońskiego w trakcie podróży clo Turcji w
latach 1882-1884, podczas której dotarł także na Rodos.
Jest wśród nich także stela pochodząca przypuszczalnie z
wyspy Karpatos, typologicznie bliska stelom rodyjskim,
znajdująca się jeszcze w r. 1880 w greckich rękach pry-
watnych na Kasos. Inny zakup Lanckorońskiego to prosto-
kątna stela grobowa (nieraz z zachowanymi jeszcze przy-
czółkowymi zwieńczeniami) z II w. przed Chr., ukazująca
identyczny motyw frontalnie stojącego zmarłego odziane-
go w himation, czasem dla udokumentowania aspiracji in-
telektualnych trzymającego w ręce zwój. Natomiast stela
z I w. przed Chr. przedstawia zmarłą niewiastę w tzw. ty-
pie Pudicitii, stojącą przy murze obok grubego drzewa,
wokół którego owinięty jest wąż. Również czasom helle-
nistycznym przypisać należy posążek Asklepiosa z Rodos
i tors nagiego młodzieńca, jak również sześć późnohelle-
nistycznych ołtarzy, które na greckim wschodzie używa-
ne były czasem jako nasadki grobowe. Również te zabyt-
ki zostały przypuszczalnie zakupione przez Karola Lanc-
korońskiego w trakcie podróży do Azji Mniejszej, Syrii i na
Rodos w latach 1882-1884.
W grupie rzeźb starożytnych największy jest zbiór dzieł
rzymskich, liczy on bowiem 70 zabytków. Spory jest tutaj
zespół przedstawiający wizerunki bóstw (28 zabytków),
wśród których znajdują się popiersia Afrodyty, Dionizosa i
Serapisa, nadto hermy i podwójne hermy; widać też wyra-
źną predylekcję Lanckorońskiego do przedstawień saty-
rów i faunów. Grupę tę uzupełnia galeria rzymskich por-
tretów, licząca 17 zabytków. Ponadto wymienić należy 9 ^
reliefów, 9 sarkofagów i fragmentów Leliefów sarkofago-
wych, 4 ołtarze grobowe, 1 ossuarium i 1 marmurowy kra-
ter. Ze względu na zniszczenia i brak ilustracji galeria rzym-
skich cesarzy nie została do tej poiy odpowiednio rozpo-
100
grupie zabytków obowiązujący stał się pewien ustalony
typ ikonograficzny, wywodzący się ze wspólnego wzorca,
który łączyć można zapewne z ateńskim posągiem kulto-
wym Afrodyty Pandemos ze świątyni tej bogini usytuowa-
nej na południowym stoku Akropolu. Początki tego kultu,
zgodnie z przekazami, łączą się z imieniem Tezeusza. Nie-
które z owych posążków były przeznaczone dla ateńskiej
świątyni Afrodyty Pandemos. Posążek Lanckorońskiego,
którego ikonografia w pełni zgodna jest z postaciami Afro-
dyty znanymi z reliefów, stanowić może silnie zmniejszo-
ne naśladownictwo ateńskiego posągu kultowego, prze-
znaczonego na dar wotywny.
Większa grupa wschodniogreckich stel grobowych z
czasów hellenistycznych została przypuszczalnie zakupio-
na przez Lanckorońskiego w trakcie podróży clo Turcji w
latach 1882-1884, podczas której dotarł także na Rodos.
Jest wśród nich także stela pochodząca przypuszczalnie z
wyspy Karpatos, typologicznie bliska stelom rodyjskim,
znajdująca się jeszcze w r. 1880 w greckich rękach pry-
watnych na Kasos. Inny zakup Lanckorońskiego to prosto-
kątna stela grobowa (nieraz z zachowanymi jeszcze przy-
czółkowymi zwieńczeniami) z II w. przed Chr., ukazująca
identyczny motyw frontalnie stojącego zmarłego odziane-
go w himation, czasem dla udokumentowania aspiracji in-
telektualnych trzymającego w ręce zwój. Natomiast stela
z I w. przed Chr. przedstawia zmarłą niewiastę w tzw. ty-
pie Pudicitii, stojącą przy murze obok grubego drzewa,
wokół którego owinięty jest wąż. Również czasom helle-
nistycznym przypisać należy posążek Asklepiosa z Rodos
i tors nagiego młodzieńca, jak również sześć późnohelle-
nistycznych ołtarzy, które na greckim wschodzie używa-
ne były czasem jako nasadki grobowe. Również te zabyt-
ki zostały przypuszczalnie zakupione przez Karola Lanc-
korońskiego w trakcie podróży do Azji Mniejszej, Syrii i na
Rodos w latach 1882-1884.
W grupie rzeźb starożytnych największy jest zbiór dzieł
rzymskich, liczy on bowiem 70 zabytków. Spory jest tutaj
zespół przedstawiający wizerunki bóstw (28 zabytków),
wśród których znajdują się popiersia Afrodyty, Dionizosa i
Serapisa, nadto hermy i podwójne hermy; widać też wyra-
źną predylekcję Lanckorońskiego do przedstawień saty-
rów i faunów. Grupę tę uzupełnia galeria rzymskich por-
tretów, licząca 17 zabytków. Ponadto wymienić należy 9 ^
reliefów, 9 sarkofagów i fragmentów Leliefów sarkofago-
wych, 4 ołtarze grobowe, 1 ossuarium i 1 marmurowy kra-
ter. Ze względu na zniszczenia i brak ilustracji galeria rzym-
skich cesarzy nie została do tej poiy odpowiednio rozpo-
100