DOI Artikel:
Waźbiński, Zygmunt: Marcello Bacciarelli i jego wkład do realizacji pomnika Marca Benefiala w Panteonie rzymskim
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20617#0253
6. Giuseppe Vasi, Wnętrze Panteonu, sztych, 1818 (Itinerario)
Na tym tle staje się lepiej zrozumiały list Ponfrediego
napisany 2 lipca 1764 r. do Soderiniego, i to na prośbę
adresata; esej ten, zawierający omówienie najważniejszych
dzieł artysty oraz jego poglądów na sztukę, powstał z myślą
o publikacji. I tak się też stało46. Z dokumentu powyższe-
go wynika, że środowisko rzymskie nie uczyniło nic dla
utrwalenia pamięci Benefiala, a dowodem najbardziej ob-
ciążającym był brak pomnika.
Pomnik ten, jak się wydaje, zamierzano, początkowo
ustawić na grobie artysty w S. Maria in Via. Pomysł ten
jednakże uległ zmianie w miarę upływu czasu. Ponfredi,
pomimo swej pozycji w środowisku rzymskim (od 1775 r.
był dyrektorem Ufficio dei Mosaici przy bazylice Św. Pio-
tra)47, nie zdołał znaleźć odpowiednich środków finanso-
wych na realizację pomysłu. Co więcej - w r. 1779 zmarł
hr. Niccoló Soderini.
Pomysł ufundowania pomnika poza miejscem spo-
czynku dojrzał zapewne już w latach siedemdziesiątych.
Duże znaczenie w tym względzie miał zapewne pomysł
Virginia Bracciego, który popiersie poświęcone ojcu Pię-
tro, znanemu rzeźbiarzowi rzymskiemu, ustawił w Panteo-
ąb Zob. Bottari, Ticozzi, o. c. Do opublikowania biografii
namówił Bottariego, jak się wydaje, Mariette; por. listy tego ostat-
niego do Bottariego z 12 X 1765 - tamże, s. 427.
47 Tamże, tu przyp. 27.
48 Por. V. M a r t i n e 11 i, C. Pietrangeli, La protomoteca
Capitolina, Roma 1955.
nie w r. 177648. Twórcą popiersia był Vincenzo Pacetti,
autor kilku innych popiersi ustawionych w Panteonie (ryc.
6), a wśród nich Marca Benefiala49. Zbieżność faktów nie
może być przypadkowa. Ponfredi był przyjacielem Pacet
tiego50. To w tym środowisku zrodziła się idea pomnika
komemoratywnego w Panteonie.
Realizację popiersia Marca Benefiala wyprzedziły trzy
inne popiersia: Antoniego Rafaela Mengsa, dłuta Cristofera
Hewetsona51, ufundowane przez ambasadora hiszpańskiego
Niccollo de Azzara, Johanna Joachima Winckelmanna, rzeź-
bione przez Federica Doella52, ufundowane przed radcę J.
F. Reffensteina, oraz popiersie Niccola Poussina, dzieło
Andrea Segali ufundowane przez francuskiego historiogra-
fa sztuki Seroux-d’Agincourta53. Dwa pierwsze popiersia
ustawiono w Panteonie w r. 1781, trzecie w roku następ-
nym.
Sprawy finansowe wyjaśniają nam opóźnienie reali-
zacji pomnika Marca Benefiala. Jeśli popiersia Mengsa,
Winckelmanna czy Poussina finansowane były przez
indywidualnych fundatorów, to Marca Benefiala - przez
grupę. A z jakimi problemami finansowymi borykał się
49 Pacetti byl autorem trzech popiersi: Pietra Bracciego, Geata-
na Rappiniego i Marca Benefiala.
50 Giornale..., s. 50.
51 Martinelli, Pietrangeli, o. c., s. 73, nr 46.
52 Tamże, s. 86, nr 89-
53 Tamże, s. 79, nr 67; zob. także Casaletti, o. c., s. 20-21.
249
Na tym tle staje się lepiej zrozumiały list Ponfrediego
napisany 2 lipca 1764 r. do Soderiniego, i to na prośbę
adresata; esej ten, zawierający omówienie najważniejszych
dzieł artysty oraz jego poglądów na sztukę, powstał z myślą
o publikacji. I tak się też stało46. Z dokumentu powyższe-
go wynika, że środowisko rzymskie nie uczyniło nic dla
utrwalenia pamięci Benefiala, a dowodem najbardziej ob-
ciążającym był brak pomnika.
Pomnik ten, jak się wydaje, zamierzano, początkowo
ustawić na grobie artysty w S. Maria in Via. Pomysł ten
jednakże uległ zmianie w miarę upływu czasu. Ponfredi,
pomimo swej pozycji w środowisku rzymskim (od 1775 r.
był dyrektorem Ufficio dei Mosaici przy bazylice Św. Pio-
tra)47, nie zdołał znaleźć odpowiednich środków finanso-
wych na realizację pomysłu. Co więcej - w r. 1779 zmarł
hr. Niccoló Soderini.
Pomysł ufundowania pomnika poza miejscem spo-
czynku dojrzał zapewne już w latach siedemdziesiątych.
Duże znaczenie w tym względzie miał zapewne pomysł
Virginia Bracciego, który popiersie poświęcone ojcu Pię-
tro, znanemu rzeźbiarzowi rzymskiemu, ustawił w Panteo-
ąb Zob. Bottari, Ticozzi, o. c. Do opublikowania biografii
namówił Bottariego, jak się wydaje, Mariette; por. listy tego ostat-
niego do Bottariego z 12 X 1765 - tamże, s. 427.
47 Tamże, tu przyp. 27.
48 Por. V. M a r t i n e 11 i, C. Pietrangeli, La protomoteca
Capitolina, Roma 1955.
nie w r. 177648. Twórcą popiersia był Vincenzo Pacetti,
autor kilku innych popiersi ustawionych w Panteonie (ryc.
6), a wśród nich Marca Benefiala49. Zbieżność faktów nie
może być przypadkowa. Ponfredi był przyjacielem Pacet
tiego50. To w tym środowisku zrodziła się idea pomnika
komemoratywnego w Panteonie.
Realizację popiersia Marca Benefiala wyprzedziły trzy
inne popiersia: Antoniego Rafaela Mengsa, dłuta Cristofera
Hewetsona51, ufundowane przez ambasadora hiszpańskiego
Niccollo de Azzara, Johanna Joachima Winckelmanna, rzeź-
bione przez Federica Doella52, ufundowane przed radcę J.
F. Reffensteina, oraz popiersie Niccola Poussina, dzieło
Andrea Segali ufundowane przez francuskiego historiogra-
fa sztuki Seroux-d’Agincourta53. Dwa pierwsze popiersia
ustawiono w Panteonie w r. 1781, trzecie w roku następ-
nym.
Sprawy finansowe wyjaśniają nam opóźnienie reali-
zacji pomnika Marca Benefiala. Jeśli popiersia Mengsa,
Winckelmanna czy Poussina finansowane były przez
indywidualnych fundatorów, to Marca Benefiala - przez
grupę. A z jakimi problemami finansowymi borykał się
49 Pacetti byl autorem trzech popiersi: Pietra Bracciego, Geata-
na Rappiniego i Marca Benefiala.
50 Giornale..., s. 50.
51 Martinelli, Pietrangeli, o. c., s. 73, nr 46.
52 Tamże, s. 86, nr 89-
53 Tamże, s. 79, nr 67; zob. także Casaletti, o. c., s. 20-21.
249