DOI Artikel:
Overvoorde, J. C.: Korte Beschrijving van de Monumenten te Zierikzee
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19958#0117
KORTE BESCHRIJVING VAN DE MONUMENTEN TE ZIERIKZEE
101
overhoeks is geplaatst '). Gewoonlijk wordt het gevelvlak door een of twee water-
lijsten doorsneden en worden de vensters door ontlastingbogen overspannen, die bij
enkele oude gevels nog eene aan het Dordtsche type herinnerende profileering vertoonen.
Daarnaast komen allerlei vormen van togen voor. Een dubbele ontlastingboog vindt
men aan de ’s-Gravenstraat B. 312, drielobbige bogen aan de Hoofdpoortstraat C. 597
en Balie B. 488, uitgemetselde togen op draagsteentjes aan Balie B. 487, vlakke togen
aan de Lange Nobelstraat A. 6 en een Tudorboog aan de Meelstraat 417.
De toogvelden zijn enkele malen versierd, bij de oudere gevels met metsel-
mozaiek “), met rosetten en sterren * 2 3), of met straalsgewijze gemetselde steenen 4 5).
De gevel van de vroegere ambachtsschool aan de Noordzijde van het Kerkhof B. 424
heeft, naast de zandsteenen banden, hoekblokken en waterlijsten van zandsteen en
een fragment van een beeld op den top.
Bij de vroeg-17de eeuwsche gevels in baksteen heeft men enkele malen de
rijkere versiering met zandsteenen banden trachten te evenaren door, hetzij in van
roode baksteen opgetrokken gevels de lijsten en versieringen in gele baksteen aan
te brengen “), of omgekeerd de gevels in gele baksteen te verlevendigen door figuren
en lijsten in roode steen 6).
Naast de zuivere trapgevels komen ook enkele gevels voor, waarbij de top
niet horizontaal is afgesloten. De gevel Nieuwe Boogaardstraat C. 159 eindigt in een
driehoekig fronton, terwijl die in dezelfde straat C. 157 en D. 233 bekroond worden
door een gebogen- en Oude Haven ZZ. D. 485 door een gegolfd fronton.
Enkele détails aan deze gevels eischen nog eene korte bespreking, waarbij in
de eerste plaats te wijzen valt op het zeer groot aantal sierankers, waaronder zeer
fraaie specimen van smeedwerk, zooals bij St. Domusstraat D. 248 en Vischslop D. 389.
Eene speciaal te Zierikzee veelvuldig voorkomende eenvoudige versiering is
die met een tandlijst van uitgemetselde steenen 7), meest bij gevels uit de eerste helft
der 17de eeuw, doch ook nog toegepast bij den lateren gevel Krepelstraat C. 188.
Eene bijzonderheid zijn hierbij de tandlijsten van geslepen steentjes, die men nog
aantreft bij Gat WNW C. 489 en Nieuwe Boogaardstraat C. 155.
De gevels zijn over het algemeen zeer sober behandeld. Slechts Vischslop
D. 389, uit 1661, vertoont guirlandes in het fries en Meelstraat B. 417 geeft een
voorbeeld van een gevel met dubbel gezwenkte rollaag.
Een, hoewel gedeeltelijk bij het vergrooten der vensterkozijnen uitgebroken
gebeeldhouwde puibalk toont ons Oude Haven ZZ. D. 410, en Vischslop B. 394 een
') Fontein C. 346, Gravenstraat B. 112, Lange Janstraat C. 253 en Venkelstraat D. 154,
156 en 180.
2) Gat van West Noordwest C. 489, Nieuwe Boogaardstraat C 156 en Schuttershofstraat C. 453-
3) Venkelstraat D. 148 en 189.
4) Meelstraat B. 71
5) Meelstraat B. 72, Hoofdpoortstraat C. 597 enz.
B) Gat van WNW. C. 489, Schuttershofstraat C. 343, s. Domusstraat C. 263 enz.
7) Balie D. 486, Fontein C. 546, Gat van WNW. C. 489, Lange Janstraat C. 241, Nieuwe
Boogaardstraat C. 155, Venkelstraat B. 339 en 340, Ravenstraat C 413 en Krepelstraat C. 188.
101
overhoeks is geplaatst '). Gewoonlijk wordt het gevelvlak door een of twee water-
lijsten doorsneden en worden de vensters door ontlastingbogen overspannen, die bij
enkele oude gevels nog eene aan het Dordtsche type herinnerende profileering vertoonen.
Daarnaast komen allerlei vormen van togen voor. Een dubbele ontlastingboog vindt
men aan de ’s-Gravenstraat B. 312, drielobbige bogen aan de Hoofdpoortstraat C. 597
en Balie B. 488, uitgemetselde togen op draagsteentjes aan Balie B. 487, vlakke togen
aan de Lange Nobelstraat A. 6 en een Tudorboog aan de Meelstraat 417.
De toogvelden zijn enkele malen versierd, bij de oudere gevels met metsel-
mozaiek “), met rosetten en sterren * 2 3), of met straalsgewijze gemetselde steenen 4 5).
De gevel van de vroegere ambachtsschool aan de Noordzijde van het Kerkhof B. 424
heeft, naast de zandsteenen banden, hoekblokken en waterlijsten van zandsteen en
een fragment van een beeld op den top.
Bij de vroeg-17de eeuwsche gevels in baksteen heeft men enkele malen de
rijkere versiering met zandsteenen banden trachten te evenaren door, hetzij in van
roode baksteen opgetrokken gevels de lijsten en versieringen in gele baksteen aan
te brengen “), of omgekeerd de gevels in gele baksteen te verlevendigen door figuren
en lijsten in roode steen 6).
Naast de zuivere trapgevels komen ook enkele gevels voor, waarbij de top
niet horizontaal is afgesloten. De gevel Nieuwe Boogaardstraat C. 159 eindigt in een
driehoekig fronton, terwijl die in dezelfde straat C. 157 en D. 233 bekroond worden
door een gebogen- en Oude Haven ZZ. D. 485 door een gegolfd fronton.
Enkele détails aan deze gevels eischen nog eene korte bespreking, waarbij in
de eerste plaats te wijzen valt op het zeer groot aantal sierankers, waaronder zeer
fraaie specimen van smeedwerk, zooals bij St. Domusstraat D. 248 en Vischslop D. 389.
Eene speciaal te Zierikzee veelvuldig voorkomende eenvoudige versiering is
die met een tandlijst van uitgemetselde steenen 7), meest bij gevels uit de eerste helft
der 17de eeuw, doch ook nog toegepast bij den lateren gevel Krepelstraat C. 188.
Eene bijzonderheid zijn hierbij de tandlijsten van geslepen steentjes, die men nog
aantreft bij Gat WNW C. 489 en Nieuwe Boogaardstraat C. 155.
De gevels zijn over het algemeen zeer sober behandeld. Slechts Vischslop
D. 389, uit 1661, vertoont guirlandes in het fries en Meelstraat B. 417 geeft een
voorbeeld van een gevel met dubbel gezwenkte rollaag.
Een, hoewel gedeeltelijk bij het vergrooten der vensterkozijnen uitgebroken
gebeeldhouwde puibalk toont ons Oude Haven ZZ. D. 410, en Vischslop B. 394 een
') Fontein C. 346, Gravenstraat B. 112, Lange Janstraat C. 253 en Venkelstraat D. 154,
156 en 180.
2) Gat van West Noordwest C. 489, Nieuwe Boogaardstraat C 156 en Schuttershofstraat C. 453-
3) Venkelstraat D. 148 en 189.
4) Meelstraat B. 71
5) Meelstraat B. 72, Hoofdpoortstraat C. 597 enz.
B) Gat van WNW. C. 489, Schuttershofstraat C. 343, s. Domusstraat C. 263 enz.
7) Balie D. 486, Fontein C. 546, Gat van WNW. C. 489, Lange Janstraat C. 241, Nieuwe
Boogaardstraat C. 155, Venkelstraat B. 339 en 340, Ravenstraat C 413 en Krepelstraat C. 188.