DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0215
Czy artystce wolno wyjść za mąż? 2 2 2
na Helusia, improwizatorka z Bożej łaski, „najlepiej jeszcze wyszła, bia-
ła duszyczka uleciała w nieskończoność, biała lilijka na zielonym za-
kwitnęła grobie”. Ofiara artystki - Ludwik - „dostał rozdrażnienia ner-
wów i lekarze go do Ostendy wysłali”. Natomiast sama „Maria Regina
skamieniała, artystka, piękna, dumna, zrobiła się skąpą gospodynią dzi-
wacznego ojca i rozrzutnego brata”. A wszystko dlatego, że „oderwała
skłaniające się ku Ludwikowi serce, bo w jej przekonaniu prawym obo-
wiązkiem niewieściego uczucia był wybór i uznanie najlepszości w wy-
borze - ona tak dla swej pychy czy dla swego rozumu najlepszości poszu-
kiwała...”. Zatem źródłem fatalności okazuje się „źle zrozumiana cnota”
- perfekcjonizm i maksymalizm wymagań, które stają się przyczyną klę-
ski własnej i cudzej. Klęski kobiety, bo co do losów artystki zakończenie
nie przynosi żadnych wiadomości.
Staropanieństwo Marii Reginy wydaje się wszakże nieszczęściem mało
dotkliwym wobec innych spadających na artystki, które miały nieostroż-
ność wejść w związki małżeńskie. Bohaterka Jedynaczki Korzeniowskie-
go9, Pelisia Bliczyńska, panna rozpieszczona przez owdowiałą matkę,
piękna, majętna, przebierająca w konkurentach i objawiająca talencik
rysunkowy, fortelem ściąga do majątku Bliczyn mającego ją kształcić
artystę Sokołowskiego. Chcąc dopiec obrażonej matce jednego z odtrą-
conych konkurentów, oświadcza się zakochanemu artyście. Prędko zdaje
sobie sprawę, że go nie kocha, ale jest już za późno. Artysta wyjeżdża
dla ułożenia spraw do Warszawy i wtedy na horyzoncie pojawia się
intrygująca i przystojna postać Zenona Lwowskiego, byłego żołnierza
napoleońskiego, snującego opowieści o Hiszpanii, Paryżu... Panna za-
kochuje się na zabój, on zdobywa sobie całe otoczenie. Zaręczyny zo-
stają zerwane, następuje szybki ślub, na którym zjawia się artysta-były
narzeczony, do którego nie dotarł w porę list z wyjaśnieniami. Mąż
rychło okazuje się oszustem, bankrutem i brutalem. Sokołowski z po-
mieszaniem zmysłów znajduje przystań u bonifratrów, gdzie opiekowa-
no się nim troskliwie, natomiast Pelisię zostawiamy w momencie, gdy
sponiewierana i pozbawiona majątku przez męża, „na kolanach przy
na Helusia, improwizatorka z Bożej łaski, „najlepiej jeszcze wyszła, bia-
ła duszyczka uleciała w nieskończoność, biała lilijka na zielonym za-
kwitnęła grobie”. Ofiara artystki - Ludwik - „dostał rozdrażnienia ner-
wów i lekarze go do Ostendy wysłali”. Natomiast sama „Maria Regina
skamieniała, artystka, piękna, dumna, zrobiła się skąpą gospodynią dzi-
wacznego ojca i rozrzutnego brata”. A wszystko dlatego, że „oderwała
skłaniające się ku Ludwikowi serce, bo w jej przekonaniu prawym obo-
wiązkiem niewieściego uczucia był wybór i uznanie najlepszości w wy-
borze - ona tak dla swej pychy czy dla swego rozumu najlepszości poszu-
kiwała...”. Zatem źródłem fatalności okazuje się „źle zrozumiana cnota”
- perfekcjonizm i maksymalizm wymagań, które stają się przyczyną klę-
ski własnej i cudzej. Klęski kobiety, bo co do losów artystki zakończenie
nie przynosi żadnych wiadomości.
Staropanieństwo Marii Reginy wydaje się wszakże nieszczęściem mało
dotkliwym wobec innych spadających na artystki, które miały nieostroż-
ność wejść w związki małżeńskie. Bohaterka Jedynaczki Korzeniowskie-
go9, Pelisia Bliczyńska, panna rozpieszczona przez owdowiałą matkę,
piękna, majętna, przebierająca w konkurentach i objawiająca talencik
rysunkowy, fortelem ściąga do majątku Bliczyn mającego ją kształcić
artystę Sokołowskiego. Chcąc dopiec obrażonej matce jednego z odtrą-
conych konkurentów, oświadcza się zakochanemu artyście. Prędko zdaje
sobie sprawę, że go nie kocha, ale jest już za późno. Artysta wyjeżdża
dla ułożenia spraw do Warszawy i wtedy na horyzoncie pojawia się
intrygująca i przystojna postać Zenona Lwowskiego, byłego żołnierza
napoleońskiego, snującego opowieści o Hiszpanii, Paryżu... Panna za-
kochuje się na zabój, on zdobywa sobie całe otoczenie. Zaręczyny zo-
stają zerwane, następuje szybki ślub, na którym zjawia się artysta-były
narzeczony, do którego nie dotarł w porę list z wyjaśnieniami. Mąż
rychło okazuje się oszustem, bankrutem i brutalem. Sokołowski z po-
mieszaniem zmysłów znajduje przystań u bonifratrów, gdzie opiekowa-
no się nim troskliwie, natomiast Pelisię zostawiamy w momencie, gdy
sponiewierana i pozbawiona majątku przez męża, „na kolanach przy