Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (4.1995)

Małgorzata
Kitowska-
-Lysiak


3. Artur Nacht-Samborski,
Liście w wazonie na tle półek
z książkami I, ol., płótno,
ok. 1956. Repr. wg: Artur
Nacht-Samborski (1898-
1974) [kat. wyst.]. Muzeum
Narodowe, Poznań IV-V
1995, ił. 6

bie, wewnątrz siebie, życie już dla nas niedostępne. Ale budowla ta jest
bardzo ludzka i nie wymaga ujawnienia właśnie niczego więcej niż to, że
jest naczyniem tajemnicy życia"13.
Drugim obok Zdzisława Kępińskiego wiernym admiratorem twórczości
Nachta, był Jerzy Stajuda. Uczeń Nachta, sam — malarz samotny, któremu
obce było histeryczne poczucie, że pozostaje w ariergardzie, potrafił doce-
nić determinację Mistrza, jego przywiązanie do dzieł skromnych malarsko,
a nawet — chciałoby się powiedzieć — oczywistych, jednocześnie zaś zde-
cydowanych w wyrazie. Pierwszy poświęcony Nachtowi tekst Stajudy
ukazał się w 1964 r. na łamach jego macierzystej „Współczesności"14. Był to
artykuł „autoryzowany" przez malarza, który wedle relacji — aprobował
uwagi krytyka, choć sprzeciwiał się ogłoszeniu ich drukiem15. Szkic osta-
tecznie ukazał się, a zawarte w nim sądy zostały przez autora podsumowa-
ne wiele lat później w „Miesięczniku Literackim"16. Stajuda pisał między
innymi o związkach malarstwa swego nauczyciela z ekspresjonizmem
i kubizmem, ale podkreślał, że jego zainteresowaniem cieszyła się też twór-
czość Tycjana i Rembrandta, Utrilla, Bonnarda, Deraina i Picassa, a z Pola-

13 Loc. dt.
14 J. Stajuda, Nacht-Samborski, „Współczesność" 1964, nr 162, s. 5.
15 Podaję za: A. Nowicka, Artur Nacht-Samborski — żytie i twórczość [maszynopis pracy magi-
sterskiej napisanej pod kierunkiem prof. A. Ryszkiewicza w KUL], Lublin 1992, s. 4.
16 J. Stajuda, Artur Nacht-Samborski, „Miesięcznik Literacki" 1977, nr 9, s. 68-79, nr 10, s. 63-72.

150