DOI article:
Trupinda, Janusz: Peregrinus - Miles Christi: dwa skrzydła Dużego ołtarza Ferberów
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.42239#0022
Janusz Pielgrzymka pod przewodnictwem księcia Bogusława X7 wyruszyła ze
Trupinda Szczecina 16 XII 1496 r. Wśród uczestników znalazło się trzech gdań-
szczan: Reinhold Feldstette, Johann Stutte i Eberhard Ferber'3. Podróż
wiodła przez takie miasta jak: Wittenberga, Lipsk, Jena, Heidelberg,
Wormacja, Innsbruck, gdzie doszło do spotkania Bogusława z cesarzem
Maksymilianem, i Wenecję9. W tym mieście pielgrzymi rozpoczęli morski
i najbardziej nas interesujący rozdział swojej podróży
Wenecja była od dawna ośrodkiem organizującym podróż piel-
grzymów do Ziemi Świętej. Pierwsze rozporządzenia z tym związane
pochodzą z roku 1227. Do 1441 r. transport znajdował się w rękach
prywatnych, później usługi dla pątników przejęło państwo111. Wenecja
obsługiwała przede wszystkim mieszkańców Europy Środkowo-Wschod-
niej, ale również dużą liczbę osób z krajów Europy Zachodniej. Przebywa-
jący tam pielgrzymi wybierali sobie galerę i kapitana, który zobowiązany
był do terminowego i bezpiecznego (różnie z tym bywało) przewiezienia
ich do Jaffy, gdzie organizował dalszy transport i zaspokajał wszelkie
potrzeby pątników. Wyprawa Bogusława przybyła do Wenecji 24 IV
i stamtąd ustaloną trasą przez wyspę Korfu 1 do Jaffy.
W dniu 30 VI w pobliżu Kythery (Kithira) dostrzeżono 9 okrętów ture-
ckich korsarzy, których dowódca wezwał chrześcijan do poddania. Mimo
iż pielgrzymi nie byli przygotowani do walki i nie byli uzbrojeni1-,
wezwanie to odrzucono. Walka, która rozgorzała, nie miała szans, aby
mogła być rozstrzygniętą na korzyść chrześcijan. Przewaga ilościowa Tur-
ków oraz lepsze uzbrojenie dawało im zdecydowaną przewagę. Wkrótce
okręt chrześcijański został zasypany gradem pocisków i strzał. Jak podaje
rekonstruujący tę potyczkę F. W. Barthold, pątnicy chronili materacami
głowy i ciała, jako tarcz używali desek wyjętych z łóżek, a na głowy wkła-
dali garnki i kotły13. Stawiali dzielnie opór. Turcy wkrótce zmienili tak-
tykę, przystępując do ostrzeliwania okrętu weneckiego płonącymi strzała-
mi, od których zajął się szybko żagiel i reje. Wenecki kapitan rozpoczął
pertraktacje z Turkami, którzy w końcu zgodzili się odstąpić. Mocno
postrzelany statek przybił 1 VII do brzegu przy Casi di S. Angelo, aby
pogrzebać zabitych, opatrzyć rannych oraz dokonać niezbędnych napraw.
7 Bogusław X (ur. 28/29 V 1454 - zm. 5 X 1523) od XVI w. określany jako Magnus - więcej o nim zob.
E. Rymar Rodoiuód Książąt Pomorskich, Szczecin 1995, t. II, s. 103 - 109.
8 T. Hirsch Danzig in den Zeiten Gregor und Simon Matterns, Kónigsberg 1854, s. 12; - Kestner, op. cit., s. 22.
y Ibidem; - H. Zins Ród Ferberózo i jego rola w dziejach Gdańska w XV i XVI w., Lublin 1951, s. 30 n.
10 D. Quirini-Popławska Wenecja jako etap w podróży do Ziemi św. (XIII-XV w.), [w]: Peregrinationes.
Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, pod red. H. Manikowskiej i H. Zaremskiej (Colloąuia Mediaevalia
Varsoviensia II), Warszawa 1995, s. 127.
11 Pływano wówczas zazwyczaj wzdłuż wybrzeży Istrii i Dalmaqi, dalej wzdłuż miasta Zara, wysp Lesina
(Hvar) i Curzala (Korirula), Raguzy, wyspy Korfu, Kretę i Rodos do Jaffy - por. ibidem, s. 139.
12 F. W. Barthold Geschichte von Riigen und Pommern, T. IV, Bd. 1, Hamburg 1843, s. 510 pisze, że „In
frommer Thorheit hatten aber die Pilger ihre guten waffen, die sie daheim doch in den friedlicher Tagen nicht
rosten liessen, nicht mit auf die Betfahrt genommen". Powody nie zabrania broni mogły być też bardziej
prozaiczne. Pielgrzym mógł zabrać ze sobą na statek bagaż nie większy niż 4 1/2 kwintala. Była to bardzo
niewielka ilość więc składały się na niego najczęściej materac, rzeczy osobiste, żywność, woda i wino - por.
Quirini-Popławska, op. cit., s. 136.
13 Barthold, op. cit., s. 510.
20
Trupinda Szczecina 16 XII 1496 r. Wśród uczestników znalazło się trzech gdań-
szczan: Reinhold Feldstette, Johann Stutte i Eberhard Ferber'3. Podróż
wiodła przez takie miasta jak: Wittenberga, Lipsk, Jena, Heidelberg,
Wormacja, Innsbruck, gdzie doszło do spotkania Bogusława z cesarzem
Maksymilianem, i Wenecję9. W tym mieście pielgrzymi rozpoczęli morski
i najbardziej nas interesujący rozdział swojej podróży
Wenecja była od dawna ośrodkiem organizującym podróż piel-
grzymów do Ziemi Świętej. Pierwsze rozporządzenia z tym związane
pochodzą z roku 1227. Do 1441 r. transport znajdował się w rękach
prywatnych, później usługi dla pątników przejęło państwo111. Wenecja
obsługiwała przede wszystkim mieszkańców Europy Środkowo-Wschod-
niej, ale również dużą liczbę osób z krajów Europy Zachodniej. Przebywa-
jący tam pielgrzymi wybierali sobie galerę i kapitana, który zobowiązany
był do terminowego i bezpiecznego (różnie z tym bywało) przewiezienia
ich do Jaffy, gdzie organizował dalszy transport i zaspokajał wszelkie
potrzeby pątników. Wyprawa Bogusława przybyła do Wenecji 24 IV
i stamtąd ustaloną trasą przez wyspę Korfu 1 do Jaffy.
W dniu 30 VI w pobliżu Kythery (Kithira) dostrzeżono 9 okrętów ture-
ckich korsarzy, których dowódca wezwał chrześcijan do poddania. Mimo
iż pielgrzymi nie byli przygotowani do walki i nie byli uzbrojeni1-,
wezwanie to odrzucono. Walka, która rozgorzała, nie miała szans, aby
mogła być rozstrzygniętą na korzyść chrześcijan. Przewaga ilościowa Tur-
ków oraz lepsze uzbrojenie dawało im zdecydowaną przewagę. Wkrótce
okręt chrześcijański został zasypany gradem pocisków i strzał. Jak podaje
rekonstruujący tę potyczkę F. W. Barthold, pątnicy chronili materacami
głowy i ciała, jako tarcz używali desek wyjętych z łóżek, a na głowy wkła-
dali garnki i kotły13. Stawiali dzielnie opór. Turcy wkrótce zmienili tak-
tykę, przystępując do ostrzeliwania okrętu weneckiego płonącymi strzała-
mi, od których zajął się szybko żagiel i reje. Wenecki kapitan rozpoczął
pertraktacje z Turkami, którzy w końcu zgodzili się odstąpić. Mocno
postrzelany statek przybił 1 VII do brzegu przy Casi di S. Angelo, aby
pogrzebać zabitych, opatrzyć rannych oraz dokonać niezbędnych napraw.
7 Bogusław X (ur. 28/29 V 1454 - zm. 5 X 1523) od XVI w. określany jako Magnus - więcej o nim zob.
E. Rymar Rodoiuód Książąt Pomorskich, Szczecin 1995, t. II, s. 103 - 109.
8 T. Hirsch Danzig in den Zeiten Gregor und Simon Matterns, Kónigsberg 1854, s. 12; - Kestner, op. cit., s. 22.
y Ibidem; - H. Zins Ród Ferberózo i jego rola w dziejach Gdańska w XV i XVI w., Lublin 1951, s. 30 n.
10 D. Quirini-Popławska Wenecja jako etap w podróży do Ziemi św. (XIII-XV w.), [w]: Peregrinationes.
Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, pod red. H. Manikowskiej i H. Zaremskiej (Colloąuia Mediaevalia
Varsoviensia II), Warszawa 1995, s. 127.
11 Pływano wówczas zazwyczaj wzdłuż wybrzeży Istrii i Dalmaqi, dalej wzdłuż miasta Zara, wysp Lesina
(Hvar) i Curzala (Korirula), Raguzy, wyspy Korfu, Kretę i Rodos do Jaffy - por. ibidem, s. 139.
12 F. W. Barthold Geschichte von Riigen und Pommern, T. IV, Bd. 1, Hamburg 1843, s. 510 pisze, że „In
frommer Thorheit hatten aber die Pilger ihre guten waffen, die sie daheim doch in den friedlicher Tagen nicht
rosten liessen, nicht mit auf die Betfahrt genommen". Powody nie zabrania broni mogły być też bardziej
prozaiczne. Pielgrzym mógł zabrać ze sobą na statek bagaż nie większy niż 4 1/2 kwintala. Była to bardzo
niewielka ilość więc składały się na niego najczęściej materac, rzeczy osobiste, żywność, woda i wino - por.
Quirini-Popławska, op. cit., s. 136.
13 Barthold, op. cit., s. 510.
20