DOI Artikel:
Deluga, Waldemar: "Orientalizujące" portrety Willema Hondiusa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.42239#0176
Waldemar
Deluga
W roku 1645 Steven de Praet, holenderski rytownik czynny w Gdań-
sku, opracował portret Melesiosa (il. 6), metropolity Efezu i egzarchy całej
Azji według rysunku przygotowawczego Hondiusa. Wcześniej był on
identyfikowany przez Rastawieckiego z Melecjuszem Smotryckim, ale jak
słusznie zauważono w katalogu wystawy Gdzie Wschód spotyka Zachód
identyfikacja ta jest nieprawdziwa17. Czasami nazywano Melesiosa Taipe-
nosem, odczytując błędnie inskrypcję grecką, która w tłumaczeniu pols-
kim brzmi: „Melesios pokorny metropolita Efezu czcigodny/ egzarcha
całej Azji w wieku 68". Portretowanym był prawdopodobnie Meletios Si-
rigos, wybitny teolog grecki, który tłumaczył dzieła Piotra Mohyły.
Przełożył on na język grecki Confesio fidei orthodoxae, zaprezentowane
w roku 1642 przez kijowskiego metropolitę na synodzie w Jassach18. Por-
tret Melesiosa został wykonany przez Elondiusa at vivum podczas pobytu
metropolity w Gdańsku.
Prace Willema Hondiusa oddziaływały również na rytowników czyn-
nych na kresach Rzeczypospolitej. Wymieńmy tu Aleksandra Tarasewicza,
którego portret Andrzeja Zawiszy, zawiera podobne rozwiązanie tła oraz
ornamentu19. Gdańsk, jako największy ośrodek graficzny w Rzeczypos-
politej, oddziaływał na inne centra produkcji rycin, które znajdowały się
właśnie na kresach, w Wilnie, Lwowie i Kijowie, gdzie pracowali artyści,
którzy mogli kształcić się, nie wyjeżdżając poza granice państwa.
Zdjęcia wykonali: Prac Repr. BN, Warszawa - 2-4, Prac Repr. Muz.
Nar., Warszawa - 1, 5, 6.
17 E. Rastawiecki Słownik rytowników polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej pracujących-
t. I, Warszawa 1896, s. 137. Egzemplarze znajdują się w kolekcji Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku
(Nr 1626), Biblioteki Narodowej Francji w Paryżu (E.c. 39.1, 20), Muzeum Narodowego w Warszawie (Gr.Pol.
5086), Por. Gdzie Wschód spotyka Zachód. Portret osobistości dawnej Rzeczypospolitej 1576-1763. Katalog 'wystawy.
Muzeum Narodowe w Warszawie, pod red. J. Malinowskiego, Warszawa 1993, s. 423, nr 464.
18 A. Malvy, M. Viller La confession orthodoxe de Pierre Moghila Metropolitę de Kiev (1633- 1646), „Orientalia
Christiana" t. X, s. 74.
1y Dla przykładu wymieńmy portret Kazimierza Leona Sapiechy i Gerharda Denhoffa. Por. W.F.H.
Hollstein Dutch and Flemish Etchings, Engrauings, and Woodcuts 1450-1700, t. IX, nr 32 i 58;
Deluga
W roku 1645 Steven de Praet, holenderski rytownik czynny w Gdań-
sku, opracował portret Melesiosa (il. 6), metropolity Efezu i egzarchy całej
Azji według rysunku przygotowawczego Hondiusa. Wcześniej był on
identyfikowany przez Rastawieckiego z Melecjuszem Smotryckim, ale jak
słusznie zauważono w katalogu wystawy Gdzie Wschód spotyka Zachód
identyfikacja ta jest nieprawdziwa17. Czasami nazywano Melesiosa Taipe-
nosem, odczytując błędnie inskrypcję grecką, która w tłumaczeniu pols-
kim brzmi: „Melesios pokorny metropolita Efezu czcigodny/ egzarcha
całej Azji w wieku 68". Portretowanym był prawdopodobnie Meletios Si-
rigos, wybitny teolog grecki, który tłumaczył dzieła Piotra Mohyły.
Przełożył on na język grecki Confesio fidei orthodoxae, zaprezentowane
w roku 1642 przez kijowskiego metropolitę na synodzie w Jassach18. Por-
tret Melesiosa został wykonany przez Elondiusa at vivum podczas pobytu
metropolity w Gdańsku.
Prace Willema Hondiusa oddziaływały również na rytowników czyn-
nych na kresach Rzeczypospolitej. Wymieńmy tu Aleksandra Tarasewicza,
którego portret Andrzeja Zawiszy, zawiera podobne rozwiązanie tła oraz
ornamentu19. Gdańsk, jako największy ośrodek graficzny w Rzeczypos-
politej, oddziaływał na inne centra produkcji rycin, które znajdowały się
właśnie na kresach, w Wilnie, Lwowie i Kijowie, gdzie pracowali artyści,
którzy mogli kształcić się, nie wyjeżdżając poza granice państwa.
Zdjęcia wykonali: Prac Repr. BN, Warszawa - 2-4, Prac Repr. Muz.
Nar., Warszawa - 1, 5, 6.
17 E. Rastawiecki Słownik rytowników polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej pracujących-
t. I, Warszawa 1896, s. 137. Egzemplarze znajdują się w kolekcji Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku
(Nr 1626), Biblioteki Narodowej Francji w Paryżu (E.c. 39.1, 20), Muzeum Narodowego w Warszawie (Gr.Pol.
5086), Por. Gdzie Wschód spotyka Zachód. Portret osobistości dawnej Rzeczypospolitej 1576-1763. Katalog 'wystawy.
Muzeum Narodowe w Warszawie, pod red. J. Malinowskiego, Warszawa 1993, s. 423, nr 464.
18 A. Malvy, M. Viller La confession orthodoxe de Pierre Moghila Metropolitę de Kiev (1633- 1646), „Orientalia
Christiana" t. X, s. 74.
1y Dla przykładu wymieńmy portret Kazimierza Leona Sapiechy i Gerharda Denhoffa. Por. W.F.H.
Hollstein Dutch and Flemish Etchings, Engrauings, and Woodcuts 1450-1700, t. IX, nr 32 i 58;