Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Editor]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Editor]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (6.1999)

ExBibliotheca
Gralathiana.

KLFJNIANA

&

10. Exlibris Jacoba Theodora Kleina

11. Exlibris Daniela Gralatha

Dawne
druki
gdańskie
w zbiorach
Biblioteki
Uniwersy-
teckiej
w Tartu
(dawnego
Dorpatu)

poprzez Wilno, trafiła do nas książka, będąca dawniej własnością
gdańskiej biblioteki.
Jak wspomniano na wstępie, znaczna część książek o polskiej prowe-
niencji znalazła się w bibliotece uniwersyteckiej za sprawą profesora
Morgensterna, którego z ich autorami lub właścicielami łączyły kontakty
osobiste. Krąg ludzi wykształconych był w wiekach XVIII-XIX dość wąski.
W Gdańsku skupiali się oni wokół Gimnazjum Akademickiego, a księga
zbiory wędrowały między profesorami, którzy niejednokrotnie byli ze
sobą skoligaceni. Na przykład Lexicon novum medicum graeco-latinum...
(Lugd. Bat., 1702) St. Blancarda należał do przyrodnika, założyciela ogro-
du botanicznego w Gdańsku - Jakuba Teodora Kleina (1685-1759; ił. 10).
Następnie przeszedł w posiadanie jego zięcia - Daniela Gralatha
(1708-1768), którego syn - Daniel młodszy (1739-1809) uroczyście witał
Morgensterna obejmującego posadę w Athenaeum Gdańskim. Syn odzie-
dziczył i pomnożył ojcowską bibliotekę (il.ll). Liczący 5 tysięcy księgo-
zbiór Daniela Gralatha został rozdzielony i, jak stwierdzał Wiktor Wittyg
w 1903 r., „prawie każda większa biblioteka polska posiada książki
ozdobione tym exlibrisem"15.
Jeszcze blizsze więzi łączyły znanego historyka Gotfryda Lengnicha
(1689-1774) i archidiakona Karola Beniamina Lengnicha (1743-1795),
będącego krewnym i jednocześnie zięciem Gotfryda. Karol Beniamin
zgromadził znaczną kolekcję rzadkich ksiąg, poświęconych dziejom Prus
i Polski. Do zbioru tego należało prawdopodobnie także dziewięciotomo-

1:1 W. Wittyg Exlibrisy bibliotek polskich XVII i XVIII wieku, Warszawa 1903, s. 35.

185