ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLII, zeszyt 4 - 1994
JERZY KOWALCZYK
Warszawa
KORONACJA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W KRAŚNIKU
- DZIEŁO JANA KASIŃSKIEGO
Fundacja obrazu Koronacji NMP do ołtarza głównego w kościele farnym
kanoników regularnych w Kraśniku przez ordynata Tomasza Zamoyskiego
w 1631 roku była jednym z licznych dokumentów jego hojności na rzecz
wspomnianej świątyni.
Miasto Kraśnik zostało nabyte i włączone do ordynacji przez Jana Zamoy-
skiego w 1604 roku. Twórca ordynacji przywiązywał duże znaczenie do nabycia
miasta z zamkiem o starej metryce historycznej. Młody splendorem senatorskim
ród Zamoyskich niejako włączał się w nurt tradycji poprzednich właścicieli
Kraśnika, starych arystokratycznych rodów: Kraśnickich, Gorajskich, hrabiów
Tęczyńskich, książąt Olelkowiczów-Słuckich1. Ta historyczna tradycja znalazła
wyraz w umieszczeniu w górnej partii ołtarza głównego herbów poprzednich
właścicieli Kraśnika: Korczak - Gorajskich, Topór - Tęczyńskich, Rawicz -
Kraśnickich, legendarnych założycieli miasta. Mimo że umieszczanie świeckich
godeł na ołtarzach było zakazane przez uchwały Soboru Trydenckiego, megalo-
mania rodu u pobożnego Tomasza Zamoyskiego była silniejsza.
Fundacje kraśnickie Tomasza Zamoyskiego były wyrazem nie tylko megalo-
manii rodowej, ale też jego szczerej, głębokiej pobożności, którą się odzna-
czał od najmłodszych lat dzięki wpływowemu wychowawcy, ks. Wojciechowi
Bodzęckiemu2. Jako młody, 23-letni mężczyzna w czasie swojej europejskiej
peregrynacji brał udział w procesji wielkanocnej w Rzymie (1617), oczywiście
w przedniej kompanii, niosąc krzyż. „Tę processyją bosemi nogami odprawił,
Włosienicą ciało trapił. [...] Po wszystkie dni życia osobliwe i głębokie miewał
1 S. P a u 1 o w a, Tęczyńscy w Kraśniku, [w:] Z dziejów powiatu kraśnickiego, pod red.
K. Myślińskiego i J. R. Szaflika, Lublin 1963, s. 56-64.
2 A. A. W i t u s i k, Młodość Tomaszu Zamoyskiego, Lublin 1977, s. 55.
Tom XLII, zeszyt 4 - 1994
JERZY KOWALCZYK
Warszawa
KORONACJA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W KRAŚNIKU
- DZIEŁO JANA KASIŃSKIEGO
Fundacja obrazu Koronacji NMP do ołtarza głównego w kościele farnym
kanoników regularnych w Kraśniku przez ordynata Tomasza Zamoyskiego
w 1631 roku była jednym z licznych dokumentów jego hojności na rzecz
wspomnianej świątyni.
Miasto Kraśnik zostało nabyte i włączone do ordynacji przez Jana Zamoy-
skiego w 1604 roku. Twórca ordynacji przywiązywał duże znaczenie do nabycia
miasta z zamkiem o starej metryce historycznej. Młody splendorem senatorskim
ród Zamoyskich niejako włączał się w nurt tradycji poprzednich właścicieli
Kraśnika, starych arystokratycznych rodów: Kraśnickich, Gorajskich, hrabiów
Tęczyńskich, książąt Olelkowiczów-Słuckich1. Ta historyczna tradycja znalazła
wyraz w umieszczeniu w górnej partii ołtarza głównego herbów poprzednich
właścicieli Kraśnika: Korczak - Gorajskich, Topór - Tęczyńskich, Rawicz -
Kraśnickich, legendarnych założycieli miasta. Mimo że umieszczanie świeckich
godeł na ołtarzach było zakazane przez uchwały Soboru Trydenckiego, megalo-
mania rodu u pobożnego Tomasza Zamoyskiego była silniejsza.
Fundacje kraśnickie Tomasza Zamoyskiego były wyrazem nie tylko megalo-
manii rodowej, ale też jego szczerej, głębokiej pobożności, którą się odzna-
czał od najmłodszych lat dzięki wpływowemu wychowawcy, ks. Wojciechowi
Bodzęckiemu2. Jako młody, 23-letni mężczyzna w czasie swojej europejskiej
peregrynacji brał udział w procesji wielkanocnej w Rzymie (1617), oczywiście
w przedniej kompanii, niosąc krzyż. „Tę processyją bosemi nogami odprawił,
Włosienicą ciało trapił. [...] Po wszystkie dni życia osobliwe i głębokie miewał
1 S. P a u 1 o w a, Tęczyńscy w Kraśniku, [w:] Z dziejów powiatu kraśnickiego, pod red.
K. Myślińskiego i J. R. Szaflika, Lublin 1963, s. 56-64.
2 A. A. W i t u s i k, Młodość Tomaszu Zamoyskiego, Lublin 1977, s. 55.