DOI article:
Kuczyńska, Jadwiga: Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0046
42
JADWIGA KUCZYŃSKA
chrzcielnicy. Herb Poraj należał do babki Mikołaja — Halszki (?) Kurozwęckiej173, żony Mikołaja
z Iwanowic, pierwszego właściciela Krużlowej Wyżnej. Trudno natomiast stwierdzić do kogo należał
herb Jastrzębiec.
Chrzcielnica w Wilczyskach posiada na czterech tarczach herby: Strzemię, Gryf, Prus i Warnia,
na pozostałych — datę 1486. Odczytanie herbu Strzemię nie budzi wątpliwości, ponieważ pieczętowali
się nim właściciele Wilczysk — Jężowscy |74. Oni to z pewnością byli fundatorami chrzcielnicy. Herb
Gryf należał do właścicieli pobliskiej Bobowej17-. Herb Prus określać może jedną z licznych na
Sądecczyźnie rodzin — posiadaczy tego herbu 176. Osoby oznaczonej herbem Warnia nie udało się
określić.
Kropielnice w Krużlowej Wyżnej i w Korzennej, jako sprzęt sakralny o mniejszym znaczeniu
kultowym, różnią się od chrzcielnic bardziej surową formą i brakiem dekoracji. Na nodusie
kropielnicy w Krużlowej Wyżnej występuje tarcza herbowa Odrowąż z wpisaną weń literą „n".
Litera ta jest prawdopodobnie monogramem imienia „nicolaus" wyrytego na podstawie chrzcielnicy
z tego kościoła. Można przyjąć, że oba podpisy odnoszą się do fundatora chrzcielnicy i kro-
pielnicy — Mikołaja Pieniążka.
Opracowanie rzeźbiarskie chrzcielnic wskazuje, że dzieło w Wilczyskach wykonał najzdolniejszy
kamieniarz.
Forma chrzcielnic odmiany sądeckiej starszej została przeniesiona w okolice Tarnowa. Świadczy
o tym chrzcielnica z 1495 r. w Brzezinach o uproszczonej jednak dekoracji.
I7? Dworzaczek, op. cit., tabl. 99.
174 S. Tomkowicz. Powiał grybowski, [w:] Teka Gronu Konserwatorów Galicji Zachodniej, t. 1, Kraków 1900, s. 161.
175 Morawski, op. cit., s. 359.
i™ Ibidem, s. 362.
JADWIGA KUCZYŃSKA
chrzcielnicy. Herb Poraj należał do babki Mikołaja — Halszki (?) Kurozwęckiej173, żony Mikołaja
z Iwanowic, pierwszego właściciela Krużlowej Wyżnej. Trudno natomiast stwierdzić do kogo należał
herb Jastrzębiec.
Chrzcielnica w Wilczyskach posiada na czterech tarczach herby: Strzemię, Gryf, Prus i Warnia,
na pozostałych — datę 1486. Odczytanie herbu Strzemię nie budzi wątpliwości, ponieważ pieczętowali
się nim właściciele Wilczysk — Jężowscy |74. Oni to z pewnością byli fundatorami chrzcielnicy. Herb
Gryf należał do właścicieli pobliskiej Bobowej17-. Herb Prus określać może jedną z licznych na
Sądecczyźnie rodzin — posiadaczy tego herbu 176. Osoby oznaczonej herbem Warnia nie udało się
określić.
Kropielnice w Krużlowej Wyżnej i w Korzennej, jako sprzęt sakralny o mniejszym znaczeniu
kultowym, różnią się od chrzcielnic bardziej surową formą i brakiem dekoracji. Na nodusie
kropielnicy w Krużlowej Wyżnej występuje tarcza herbowa Odrowąż z wpisaną weń literą „n".
Litera ta jest prawdopodobnie monogramem imienia „nicolaus" wyrytego na podstawie chrzcielnicy
z tego kościoła. Można przyjąć, że oba podpisy odnoszą się do fundatora chrzcielnicy i kro-
pielnicy — Mikołaja Pieniążka.
Opracowanie rzeźbiarskie chrzcielnic wskazuje, że dzieło w Wilczyskach wykonał najzdolniejszy
kamieniarz.
Forma chrzcielnic odmiany sądeckiej starszej została przeniesiona w okolice Tarnowa. Świadczy
o tym chrzcielnica z 1495 r. w Brzezinach o uproszczonej jednak dekoracji.
I7? Dworzaczek, op. cit., tabl. 99.
174 S. Tomkowicz. Powiał grybowski, [w:] Teka Gronu Konserwatorów Galicji Zachodniej, t. 1, Kraków 1900, s. 161.
175 Morawski, op. cit., s. 359.
i™ Ibidem, s. 362.