Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (32.1988)

21. Archanioł Michał, Faras, ob. Muzeum Narodowe w Warszawie

(równobocznym) i z krzyżem ustawionym na Golgocie, narzędziem męki41. Ta nubijska Maiestas
Domini stosuje także motyw znany z najwcześniejszego przykładu zachowanego w apsydzie
kościoła S. Apollinare in Classe w Rawennie: clipeus z popiersiem Chrystusa, umieszczony na
przecięciu się ramion krzyża42. Cztery apokaliptyczne istoty znajdują się w narożnikach krzyża
i wychylają się spod tarczy-aureoli tak jak na koptyjskich malowidłach apsyd i nisz w Bawit.
Powyższe przedstawienie znane jest z kilku malowideł niemal kompletnie zachowanych, po-
chodzących z czterech miejscowości: Faras (dwa, il. 22), Abdallah Nirqi, Tamit i Sonqi Tino.

Z ok. 980 r. pochodzi malowidło znalezione przez holenderskich archeologów na ścianie
południowej nawy kościoła w Abdallah Nirqi (il. 23)43. Biały krzyż ozdobiony jest gemmami,
a jego ramiona, niewiele różniące się długością, mają rozszerzone zakończenia. Ten szczegół
jest wyraźną kontynuacją wczesnochrześcijańskiej formy krzyża triumfalnego, znanej z bardzo

119