Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (32.1988)

Bożena Wiśniewska

SZTUKA PALMYRY

JUBILEUSZOWA WYSTAWA Z OKAZJI 50-LECIA POLSKIEJ DZIAŁALNOŚCI
ARCHEOLOGICZNEJ NA BLISKIM WSCHODZIE

W

T T dniu 23 czerwca 1986 r. w gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie odbyło się
uroczyste otwarcie wystawy pt. Sztuka Palmyry1. Ekspozycja została zorganizowana we współ-
pracy z Arabską Republiką Syryjską w ramach umowy kulturalnej między Polską a Syrią.
Protektorat nad wystawą objął wicepremier prof. Zbigniew Gertych, a w skład komitetu hono-
rowego weszli przedstawiciele rządów obu państw oraz osobistości ze świata kultury i nauki.
Komisarzem ze strony syryjskiej był dr Khaled Assad, dyrektor Muzeum w Palmyrze, ze strony
polskiej — mgr Antoni Mierzejewski z Galerii Sztuki Starożytnej. Wszystkie eksponaty pocho-
dziły ze zbiorów muzeum palmyreńskiego, a większość odnaleziona została przez archeologów
polskich, pracujących od wielu lat na terenie tego starożytnego miasta. Otwarcie wystawy zbiegło
się z obchodami 50-lecia polskiej działalności archeologicznej na Bliskim Wschodzie, w których
ramach w Warszawie w dniach 23-27 czerwca obradowali uczestnicy Międzynarodowego Sym-
pozjum Archeologicznego. Równocześnie pokazem dzieł sztuki palmyreńskiej organizatorzy
uczcili pamięć wielkiego polskiego archeologa, prof. dra Kazimierza Michałowskiego, założyciela
i kierownika Polskiej Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
w Kairze, długoletniego zastępcy dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie, uczonego,
który przez wiele lat osobiście kierował pracami wykopaliskowymi w Palmyrze.

Zainteresowanie badaczy polskich ruinami tego potężnego niegdyś miasta datuje się już od
lat trzydziestych naszego wieku. W 1936 r. pod patronatem Zakładu i Katedry Historii Architek-
tury i Sztuki Starożytnej Politechniki Warszawskiej zorganizowana została wyprawa naukowa,
której kierownikiem był asystent tegoż Zakładu, Zygmunt Sęczykowski2. Zainteresowany
problemami starożytnej architektury i urbanistyki, postawił przed sobą zadanie odtworzenia
planu Palmyry. W tym celu w kilku punktach miasta wykonał sondaże, które odsłoniły sieć
kanałów biegnących wzdłuż pod nawierzchnią ulic3. Śledząc ich układ można było bez wielkiego
nakładu sił i środków odtworzyć ciąg istniejących niegdyś arterii komunikacyjnych, niemal
całkowicie zasypanych piaskiem i gruzem. Prace wykopaliskowe prowadzone w czasie drugiej

445