Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (32.1988)

40. Trzech magów u Heroda, wg Schiller, Ikonographie der Christichen Kunst. 1, Gütersloh 1976

odpowiada hellenistycznej tradycji; jego praca jako skryptora jest chrześcijańską innowacją.
Ten nowy typ portretu ewangelisty piszącego i inspirowanego przez Boską Mądrość wszedł
do ikonografii bizantyńskiej.

Obie postacie znajdują się we wnętrzu objętym architektoniczną ramą, pochodzącą z Porta
Regia teatru rzymskiego. Marmurowe kolumny ze złotymi pierścieniami do zaczepiania zasłon
dźwigają niski architraw z tympanonem. Tło składa się z niebieskiej ściany, na której wznosi się
duży prostokąt ze zwisającymi draperiami. Formuła kolorystyczna jest reminiscencją zachodu
słońca — pokrewieństwa z iluzjonistycznym malarstwem pompejańskim.

Zapewne od Cassiodora92 pochodzi pomysł umieszczenia w egzemplarzu Biblii (Codex
Grandior), skopiowanym w Vivarium (Calabria), portretu Esry, proroka i skryptora, który
przepisał Pismo św. po zakończeniu niewoli babilońskiej. Ten portret mógł być aluzją do działal-
ności Cassiodora jako skryptora. W Biblii Esra, podobnie jak prorocy, był przedstawiony tra-
dycyjnie w postaci stojącej. Około 700 r. Codex Grandior znalazł się w Jarrow-Wearmuth93
W tym rękopisie Esra jest przedstawiony według bizantyńskiego portretu ewangelisty: siedzi
profilem, zajęty pisaniem w dużym kodeksie, trzymanym na kolanach. W związku z tym portretem

143