Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (32.1988)

1. S. Pufendorf, E. Dahlberg, Widok Brześcia Kujawskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie

pujące urzędy państwowe: od 1496 r. kasztelana rypińskiego, od 1499 kasztelana brzesko-
kujawskiego, od 1501 wojewody inowrocławskiego i od 1512 wojewody brzeskokujawskiego.
Posiadał starostwo rogozińskie, rypińskie oraz liczne tenuty i obszerne dobra prywatne położone
w Wielkopolsce, na Kujawach, Mazowszu, Pomorzu, w ziemi krakowskiej i na Czerwonej Rusi,
Dnia 6 lutego 1502 r. ożenił się w Poznaniu z Anną Pampowską, córką Ambrożego, wojewody
sieradzkiego, starosty generalnego wielkopolskiego, i Zofii z Dębna13. Najwcześniejszy zacho-
wany portret z tej rodziny przedstawia ich syna Erazma Kretkowskiego, kasztelana gnieźnień-
skiego.

Erazm Kretkowski urodził się w 1508 r., zmarł 6 maja 155814. W Płonnem, w latach 1545-
1546, przebudował kościół pod wezwaniem Św. Jakuba i uzyskał zgodę króla na założenie tam
miasta15. Posiadał rozległe dobra w województwie brzeskim i ziemi dobrzyńskiej oraz, od 1552 r.,
część dóbr rozpadłej ordynacji lubrańskiej. W skład jego majętności wchodziły ponadto liczne
drobne królewszczyzny, beneficja kościelne oraz starostwa: w łatach 1520-1530 rogozińskie
i od 1546 r. pyzdrskie16. W 1538 r. piastował godność kasztelana brzeskokujawskiego. W 1545
otrzymał nominację na wojewodę brzeskiego. Urzędu tego nie objął z niewiadomych powodów.
Od 1551 r. pełnił do końca życia funkcję kasztelana gnieźnieńskiego. Wyłamał się w ten sposób
z rodzinnej tradycji, wiążącej głowę rodu Kretkowskich z urzędem wojewody brzeskokujawskiego

(il. I)17-

Erazm Kretkowski od najmłodszych lat był wychowywany w atmosferze humanizmu, panują-
cej na dworze jego dziada Ambrożego Pampowskiego, jak i związanego z Wawelem ojca. Przy-

293