Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (32.1988)

1. Sygnatura wyryta na bocznej powierzchni formy do druku na tkaninach. Warsztat w Chodczu (SZT 871

MNW)

Zaczęto więc coraz częściej stosować szpilkowate sztyfty metalowe, wbijane w drewnianą płytę
i dające w efekcie nadruk w postaci kropkowanych linii. Za ich pomocą łatwo uzyskiwano każdy
kształt, jak to ma miejsce np. na klocku nr inw. SZT 893 (il. 2). Tak wykonane formy, w których
elementy drukujące cięte w drewnie są uzupełniane metalowymi szpilkami, znajdujemy w dużej
ilości w zespole z Chodcza.

Szpilkowate sztyfty pozwalały również zastępować płasko nadrukowywane plamy powierzch-
niami wypełnionymi kropkami (il. 3), co znacznie poprawiło jakość nadruku.

Punktowane formy ornamentu stały się tak popularne w XVIII w., że przydano im wspólną
nazwę — we Francji picoté, a w Niemczech Picotmodel.

Obok szpilkowatych sztyftów posługiwano się również sztyftami o trochę większej po-
wierzchni przekroju i różnym jej kształcie — okrągłym, owalnym lub mającym formę łzy albo
ziarna. Na nieco powiększonym fragmencie płyty drukującej widoczne są sztyfty o przekroju
owalnym i okrągłym (il. 4). Ponadto, jak widać, posługiwano się niewielkimi paskami blachy.
Paski te były używane do wykonywania elementów linearnych, zrazu niewielkich, później bardziej
złożonych (il. 5). Na tym klocku (nr inw. SZT 849) można zauważyć pewną odmianę opisanej

25 Rocznik Muz. Nar. t. XXXII/88

385