Studia do Dziejów Wawelu (5.1991)

wie współcześnie, a także uzupełniono je
nowymi zapiskami w późniejszych latach"12.
Do takich później wciągniętych wiadomości
zalicza on m.in. relacje o pożarze katedry
w r. 1306. Warto tutaj przytoczyć wersję
Rocznika małopolskiego, nieco bardziej szcze-
gółową od wzmianki w Roczniku Traski:
.ogień ... kościół katedralny ... z całym
zamkiem doszczętnie spalił, kościół oraz
zamek wspomniany książę Władysław z żo-
ną swą Jadwigą i synem ich najdostojniej-
szym księciem Kazimierzem do dawnego
stanu przywrócił i ku czci świętych Wa-
cława i Stanisława męczenników tenże koś-
ciół poświęcił'''13. Zdaniem K. Ożoga wia-
domość ta została wciągnięta do Annales
około r. 1320, ponieważ nie wspomniano w
niej o Władysławie, synu Łokietka zmarłym
w r. 1312 oraz dlatego, że z r. 1320 pochodzi
wzmianka Kalendarza krakowskiego o rozpo-
częciu budowy katedry przez Nankera14.
Jak z tego wynika — również i ten autor jest
skłonny odnosić relację Rocznika dopiero do
akcji budowlanej podjętej w r. 1320. Przy-
znaje przy tym, że kompilator — pocho-
dzący z kręgu franciszkanów krakowskich
— do r. 1320 stosował dla Łokietka tytuł
,,dux", a później [tj. po koronacji] ,,rex"15.
Najistotniejszym dla omawianego tu zagad-
nienia ustaleniem wynikającym z badań
źródłoznawczych jest stwierdzenie, że wia-
domość o pożarze i odbudowie katedry
została wpisana do kompilacji w drugim
etapie jej powstawania, tj. przed rokiem
1325.

Jak wiadomo, budowę katedry gotyckiej
na Wawelu rozpoczęto w r. 1320 (przy
czym Kalendarz kapitulny podaje tę infor-
mację po wzmiance o koronacji Łokietka 20
stycznia), już w r. 1322 nastąpiło uposażenie
przez Nankera ołtarza w kaplicy św. Mał-
gorzaty, budowanej równocześnie z murami
ambitu. W r. 1325, według Długosza, upo-
sażono ołtarz w sąsiedniej kaplicy św. Kata-
rzyny, w r. 1335 magister Marcin uposażył
ołtarz w nowo wzniesionej kaplicy św. Ko-
śmy i Damiana przy północnym ramieniu
ambitu, a w r. 1339 istniała już kaplica św.

Wawrzyńca [przybudowana od strony pół-
nocnej], w r. 1340 kaplica Wniebowzięcia
NP Marii ufundowana przez Kazimierza
Wielkiego, w cztery lata później biskup Jan
Grot uposażył kaplicę św. Jana Ewangelisty
położoną symetrycznie w stosunku do nan-
kerowskiej, przy północno-wschodnim na-
rożniku ambitu. Wreszcie w r. 1346 nastą-
piło poświęcenie głównego ołtarza16. Jak
widać z powyższego zestawienia — tempo
prac przy budowie katedry i kaplic było
szybkie, przed r. 1340 gotowa musiała być
już cała część wschodnia aż po transept, o
czym świadczy uposażenie kaplicy królew-
skiej [1340] zlokalizowanej na miejscu póź-
niejszej renesansowej kaplicy Zygmuntow-
skiej. Jednakże poświęcenie głównego ołta-
rza w chórze, które mogłoby być ewentual-
nie traktowane w źródłach jako poświęcenie
kościoła (właściwe poświęcenie nastąpiło w
r. 1364) miało miejsce dopiero w r. 1346, już
za panowania Kazimierza Wielkiego, koro-
nowanego po śmierci ojca. Natomiast rela-
cja Rocznika małopolskiego (kodeks szamotul-
ski) mówi, że renowacji katedry do stanu
pierwotnego dokonał książę Włady-
sław z żoną i księciem Kazimierzem,
ponadto doprowadził on do poświęć e-
n i a kościoła ku czci świętych Wacława i
Stanisława. Mowa jest więc o pracach za-
kończonych, a nie rozpoczętej dopiero bu-
dowie kościoła gotyckiego, wiążącej się rów-
nież z powiększeniem rozmiarów samej bu-
dowli17. Użycie tytułu ,,dux" odnośnie do
osoby Łokietka zdaje się świadczyć, że infor-
mację wpisano do Annales jeszcze przed
koronacją w r. 1320. Jest to prawdopodob-
ne, skoro ten etap narastania kompilacji
zakończył się około r. 1325. Koronacja Ło-
kietka odbyła się w katedrze wawelskiej z
początkiem roku (20 stycznia), należy są-
dzić, że miało to miejsce jeszcze w starej
budowli romańskiej wzniesionej za czasów
Hermana i Krzywoustego, poświęconej w
r. 1142. Trudno bowiem uważać, aby do
przebudowy kościoła przystąpiono w środku
zimy, choć częściowego wyburzenia obiektu
można było dokonać na jakiś czas przed

420