DOI Heft:
Miscellanea
DOI Artikel:Zygmunt August; Hennel-Bernasikowa, Maria: Dziewiętnasty arras biblijny z kolekcji króla Zygmunta Augusta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17923#0467
2 Tamże, s. 194 197 — Dokumenty dotyczące akcji
Delegacji Polskich w Komisjach Mieszanych Reewakuacyjnej
i Specjalnej w Moskwie, Zeszyt 4, Warszawa 1922, s. 84
88.
3 Dokumenty, o.c, Warszawa 1923, Zeszyt 6, s. 61.
W r. 1925 Morelowski zdaje sobie sprawę, że brak jest
arrasu biblijnego, lecz nadal nic wie jakiego. W swym
Opisie szczegółowym arrasów Jagiellońskich dotąd nie odda-
nych pisze: „Wedle jednych inwentarzy przedstawiał ten
arras ostatni scenę z historii Saula, według drugich
scenę z historią „tyranów", w którym Bóg grozi
zemstą". Maszynopis w Archiwum Państwowych Zbio-
rów Sztuki na Wrawelu, teka 1 109.
4 Fragment tłumaczenia zaczerpnięty z: J. Sza-
błowski, Początek i dzieje kolekcji. Królewski mecenat,
[w pracy zbiorowej:] Arrasy flamandzkie w garnku Królew-
skim na Wawelu, pod redakcją J. Szabłowskiego, War-
szawa 1975, s. 53, 54.
5 Na związek treściowy przedstawień bordiury z
główną sceną arrasu zwraca uwagę M. Piwocka,
Arrasy z groteskami, [w pracy zbiorowej:] Arrasy fla-
mandzkie, s. 299.
6 Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia
Tysiąclecia, Poznań 1965, s. 28.
7 Cz. Jakubiec, Genezis— Księga Rodzaju, War-
szawa 1957, s. 107- 112; — Dictionnaire de la Bibie, Paris
1895 1912, III, s. 135 138;—J. Chaine, Le liure de
la Genese, Paris 1948, s. 101 106.
8 L. Reau, Iconographie de Fart chretien, Paris
1956; — Das Alte Testament im Bilde, Wien 1923; —
A. Pi gier, Barockthemen, Budapest 1956.
9 Gabinet Rycin Biblioteki Jagiellońskiej, 1130/111
— Albumy.
10 Gabinet Rycin Biblioteki Jagiellońskiej, Teka
271, I 17477.
" F. Hartt, Giulio Romano, New Haven 1958, I,
s. 42 51, II, fig. 76 86.
12 M. Morelowski, Arrasy wawelskie Zygmunta
Augusta, Kraków 1929, s. 26 29. — A. Misiąg-Bo-
chen s k a, Arrasy biblijne. Sceny z Księgi Genezis, [w pra-
cy zbiorowej:] Arrasy flamandzkie, s. 123.
13 F. Saxl, Lectures, London 1957, I, s. 270, II,
plate 188.
14L. Burchard i R A. d ' H u 1 s t, Rubens Dra-
wings, Brussels 1963, nr 33, s. 60. Przedstawienie
leżącego mężczyzny obok wspiętego rumaka w układzie
analogicznym do środkowej sceny arrasu znajdujemy
na późniejszym rysunku Antonia Tempesty (1555
1603), patrz: Sztuka czasów Michała Anioła, Muzeum
Narodowe w Warszawie, Katalog wystawy 1963 1964, War-
szawa 1964, nr 103, fig. 67.
15 Gębarowiczi M a ń k o w s k i, o.c, s. 40 66.
16 M. P u i g y C a d a f a 1 c h, Les tapisseries du Palais
de la Generalite a Barcelonę et celles du Palais Royal de
Madrid (Annales de 1'Academie Royale d'Archeologie
de Belgique LXXI, Anvers 1923, s. 145 149).
17 Gębarowicz i M a ń k o w s k i, o.c, s. 58.
18 Tamże, s. 54-59.
LA DIX-NEUVIEME TAPISSERIE HISTORIEE DE LA COLLECTION
DE SIGISMOND-AUGUSTE, ROI DE POLOGNE
Resume
En 1977, 1'Union Sovietique a rendu a la
Polognc une tapisserie qui avait ete executee au
milieu du XVIe siecle a Bruxelles, ensemble avec
la serie monumentale a sujets bibliąues, achetee
par Sigismond-Auguste, roi de Pologne. Elle
represente la Corruption de 1'humanite avant le
Deluge. Sa description, tres detaillee, se trouve
dans le panegyrique ecrit en 1553 par Stanislas
Orzechowski a 1'occasion du mariage de Si-
gismond-Auguste et de Catherine d'Autriche.
L'auteur y decrit les tapisseries qui decoraient
alors le chateau royal de Cracovie.
Les documents publies par Mańkowski et
Gębarowicz decouvrent un fait interessant de
1'histoire de cette tapisserie. Elle fut mise en gage
a Gdańsk par le roi Jean-Casimir plus tót que les
autres pieces de la collection royale et che.z un
autre banquier. Ainsi, dans l'inventaire detaille
dresse a Gdańsk en 1669 au moment de la mise
en gage de toute la collection, cette tapisserie ne
fut pas mentionnee. Elle fut aussi degagee seule-
ment en 1726, deux ans plus tard que les autres
pieces. Jointe ensuite a la collection elle partagea
son sort et fut emportee en Russie. L'un des 26
articles du traite de Riga du 18 mars 1921,
conclu entre la Pologne, la Russie et 1'Ukraine
concernait la restitution des objets d'art polonais
pilles par les tsars. Les tapisseries revenaient en
Pologne par etapes, pendant quatre ans, a partir
de decembre 1921. Dans les travaux de reven-
dication Marian Morelowski, plenipotentiaire
responsable de la revendication des tapisseries,
faute d'autres documents, s'appuya sur l'inven-
taire le plus detaille qu'il connaissait, celui de
Gdańsk de 1669, malheureusement incomplet.
Comme les autorites sovietiques ne rendaient que
les tapisseries expressement demandees par le
cóte polonais, c'est-a-dire celles dont le sujet, les
dimensions et le lieu de seiour etaient determines,
la dix-neuyieme tapisserie ne revint pas au
Wawel. Les Polonais ne sachant pas alors qu'elle
existait, ne la reclamerent pas. La lettre du
19 septembre 1922 en temoigne; on y demanda
la restitution de 65 tapisseries en y joignant leur
29 — Studia do dziejów Wawelu
449
Delegacji Polskich w Komisjach Mieszanych Reewakuacyjnej
i Specjalnej w Moskwie, Zeszyt 4, Warszawa 1922, s. 84
88.
3 Dokumenty, o.c, Warszawa 1923, Zeszyt 6, s. 61.
W r. 1925 Morelowski zdaje sobie sprawę, że brak jest
arrasu biblijnego, lecz nadal nic wie jakiego. W swym
Opisie szczegółowym arrasów Jagiellońskich dotąd nie odda-
nych pisze: „Wedle jednych inwentarzy przedstawiał ten
arras ostatni scenę z historii Saula, według drugich
scenę z historią „tyranów", w którym Bóg grozi
zemstą". Maszynopis w Archiwum Państwowych Zbio-
rów Sztuki na Wrawelu, teka 1 109.
4 Fragment tłumaczenia zaczerpnięty z: J. Sza-
błowski, Początek i dzieje kolekcji. Królewski mecenat,
[w pracy zbiorowej:] Arrasy flamandzkie w garnku Królew-
skim na Wawelu, pod redakcją J. Szabłowskiego, War-
szawa 1975, s. 53, 54.
5 Na związek treściowy przedstawień bordiury z
główną sceną arrasu zwraca uwagę M. Piwocka,
Arrasy z groteskami, [w pracy zbiorowej:] Arrasy fla-
mandzkie, s. 299.
6 Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia
Tysiąclecia, Poznań 1965, s. 28.
7 Cz. Jakubiec, Genezis— Księga Rodzaju, War-
szawa 1957, s. 107- 112; — Dictionnaire de la Bibie, Paris
1895 1912, III, s. 135 138;—J. Chaine, Le liure de
la Genese, Paris 1948, s. 101 106.
8 L. Reau, Iconographie de Fart chretien, Paris
1956; — Das Alte Testament im Bilde, Wien 1923; —
A. Pi gier, Barockthemen, Budapest 1956.
9 Gabinet Rycin Biblioteki Jagiellońskiej, 1130/111
— Albumy.
10 Gabinet Rycin Biblioteki Jagiellońskiej, Teka
271, I 17477.
" F. Hartt, Giulio Romano, New Haven 1958, I,
s. 42 51, II, fig. 76 86.
12 M. Morelowski, Arrasy wawelskie Zygmunta
Augusta, Kraków 1929, s. 26 29. — A. Misiąg-Bo-
chen s k a, Arrasy biblijne. Sceny z Księgi Genezis, [w pra-
cy zbiorowej:] Arrasy flamandzkie, s. 123.
13 F. Saxl, Lectures, London 1957, I, s. 270, II,
plate 188.
14L. Burchard i R A. d ' H u 1 s t, Rubens Dra-
wings, Brussels 1963, nr 33, s. 60. Przedstawienie
leżącego mężczyzny obok wspiętego rumaka w układzie
analogicznym do środkowej sceny arrasu znajdujemy
na późniejszym rysunku Antonia Tempesty (1555
1603), patrz: Sztuka czasów Michała Anioła, Muzeum
Narodowe w Warszawie, Katalog wystawy 1963 1964, War-
szawa 1964, nr 103, fig. 67.
15 Gębarowiczi M a ń k o w s k i, o.c, s. 40 66.
16 M. P u i g y C a d a f a 1 c h, Les tapisseries du Palais
de la Generalite a Barcelonę et celles du Palais Royal de
Madrid (Annales de 1'Academie Royale d'Archeologie
de Belgique LXXI, Anvers 1923, s. 145 149).
17 Gębarowicz i M a ń k o w s k i, o.c, s. 58.
18 Tamże, s. 54-59.
LA DIX-NEUVIEME TAPISSERIE HISTORIEE DE LA COLLECTION
DE SIGISMOND-AUGUSTE, ROI DE POLOGNE
Resume
En 1977, 1'Union Sovietique a rendu a la
Polognc une tapisserie qui avait ete executee au
milieu du XVIe siecle a Bruxelles, ensemble avec
la serie monumentale a sujets bibliąues, achetee
par Sigismond-Auguste, roi de Pologne. Elle
represente la Corruption de 1'humanite avant le
Deluge. Sa description, tres detaillee, se trouve
dans le panegyrique ecrit en 1553 par Stanislas
Orzechowski a 1'occasion du mariage de Si-
gismond-Auguste et de Catherine d'Autriche.
L'auteur y decrit les tapisseries qui decoraient
alors le chateau royal de Cracovie.
Les documents publies par Mańkowski et
Gębarowicz decouvrent un fait interessant de
1'histoire de cette tapisserie. Elle fut mise en gage
a Gdańsk par le roi Jean-Casimir plus tót que les
autres pieces de la collection royale et che.z un
autre banquier. Ainsi, dans l'inventaire detaille
dresse a Gdańsk en 1669 au moment de la mise
en gage de toute la collection, cette tapisserie ne
fut pas mentionnee. Elle fut aussi degagee seule-
ment en 1726, deux ans plus tard que les autres
pieces. Jointe ensuite a la collection elle partagea
son sort et fut emportee en Russie. L'un des 26
articles du traite de Riga du 18 mars 1921,
conclu entre la Pologne, la Russie et 1'Ukraine
concernait la restitution des objets d'art polonais
pilles par les tsars. Les tapisseries revenaient en
Pologne par etapes, pendant quatre ans, a partir
de decembre 1921. Dans les travaux de reven-
dication Marian Morelowski, plenipotentiaire
responsable de la revendication des tapisseries,
faute d'autres documents, s'appuya sur l'inven-
taire le plus detaille qu'il connaissait, celui de
Gdańsk de 1669, malheureusement incomplet.
Comme les autorites sovietiques ne rendaient que
les tapisseries expressement demandees par le
cóte polonais, c'est-a-dire celles dont le sujet, les
dimensions et le lieu de seiour etaient determines,
la dix-neuyieme tapisserie ne revint pas au
Wawel. Les Polonais ne sachant pas alors qu'elle
existait, ne la reclamerent pas. La lettre du
19 septembre 1922 en temoigne; on y demanda
la restitution de 65 tapisseries en y joignant leur
29 — Studia do dziejów Wawelu
449