DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45642#0033
Wazy greckie w twórczości Siemiradzkiego
29
taktów-2, także na „sielankach” Siemiradzkiego nie
tylko przyprowadzone tam w upalny dzień dzieci
wykorzystywały moment do ulubionej zabawy.
Ich siostry, matki czy opiekunki, wyrwawszy się
z domu, korzystały z chwili swobody, by pochwa-
lić się nową ozdobą, poplotkować z niewidzianymi
jakiś czas przyjaciółkami czy nawiązać nową inte-
resującą znajomość. Na obrazie Nowa bransoleta
(il. 11) namalowanym w roku 1883 2 3 4, widzimy parę
przyjaciółek. Jedna z nich, siedząc na stopniu przy
murku ogradzającym basen fontanny, pokazuje
swą złotą bransoletę leżącej na murku towarzysz-
ce. Fontanna ma formę monumentalnego marmu-
rowego rytonu, często spotykanego w twórczości
naszego malarza. Tym razem jego koniec przybrał
formę głowy i piersi konia z podgiętymi nogami.
Z braku skrzydeł nie jest to protoma Pegaza, jak to
się niekiedy przypuszcza, chcąc podkreślić związek
z Posejdonem, Panem wód chtonicznych i źródeł '.
Obok chwalącej się bransoletą strojnisi stoi attycka
czerwonofigurowa amfora typu A (o nie wyodręb-
nionej szyjce), popularna wśród pionierów techniki
czerwonofigurowej, rozpowszechniającej się w Ate-
nach po 520 roku p.n.e. Figuralna scena umiesz-
czona w metopie na froncie wazy powtarza scenę
przejętą z attyckiego stamnosu czerwonofigurowe-
go Malarza Hektora z około 430 roku p.n.e. (il. 12).
Stamnos był znaleziony w grobie etruskim w Vulci
około 1830 roku i przechowuje go muzeum Sta-
atliche Antikensammlungen und Glyptotek w Mo-
nachium 5. Jego brzusiec dekoruje przedstawienie
Nike pojącej byka. Scenę uzupełnia towarzysząca
Nike kobieta i wysoki ofiarny trójnóg z kotłem.
Temat sceny przywodzi na myśl późniejsze reliefy
zdobiące balustradę świątyńki Ateny-Nike z Akro-
polu i jej zwiewne postaci Nikai zdobiących tropa-
iony i prowadzących ofiarne byki.
Sielanka Gra w kostki (il. 13) z roku 1899 ak-
tualnie przechowywana w Tretiakowskiej Galerii
2 Czarnofigurowa hydria attycka Malarza Priama z lat
520-500 p.n.e. z British Museum w Londynie z przedstawie-
niem kobiet biorących wodę w budynku publicznej fontan-
ny: Boardman (1978: 112, il. 224); czerwonofigurowa hydria
goluchowska przechowywana w Gołuchowie Malarza Wa-
sching z lat około 420-410 p.n.e. z parą kobiet siedzących na
hydriach i grających w „mora”. Beazley (1928: 64-65); Bulas
(1930: pl. 33, 5a-b).
Lewandowski (1911: 32); Карпова (2008: 107).
4 Na temat Posejdona, małżonka Ziemi i pana wód chto-
nicznych: Dobrowolski (1987: 19-36).
5 Beazley (1963: 1036, nr 54, 1679; CVA, Deutschland
20, pl. 247, nr 2; pl. 249, nr 3-4); Beazley (1971: 443); Be-
azley Addenda (1989: 318); Matheson (1995: 97-102, il. 74).
II. 12. Malarz Hektora, Nike pojąca byka, Ateny, 450-
445 rok p.n.e., stamnos czerwonofigurowy, wys. 43,8 cm,
śr. 34,6 cm, Staatliche Antikensammlungen und Glyptotek,
Monachium, nr inw. 2412
w Moskwie 6 podejmuje także temat rozrywki,
jakiej oddają się młode kobiety, wykorzystujące
wyjście z domu po wodę i uzyskaną w ten sposób
swobodę. Tym razem akcja nie rozgrywa się przy
fontannie. Idąc po wodę, dziewczęta spotkały się
w czwórkę już poza miastem przy okazałym przy-
drożnym grobie, którego stela wznosi się na wyso-
kim, zdobionym fryzem reliefowym postumencie.
Dwie z nich, usadowiwszy się wygodnie na podło-
żonych płaszczach na kamiennym grobowym po-
dium, oddały się grze w kostki. Pozostała dwójka
z uwagą obserwuje grę. Pomysł namalowania pary
dziewcząt zajętych grą w kostki, podczas gdy ich
towarzyszki z uwagą je obserwują, Siemiradzki
niewątpliwie zapożyczył z monochromatycznego
malowidła na marmurze, znalezionego w Hercula-
num i przechowywanego w Muzeum Archeologicz-
nym w Neapolu (il. 14). Także na tym malowidle
herkulanejskim wykonanym przez neoattyckiego
malarza Apoloniosa z Aten, plan pierwszy tworzy
para dziewcząt (Aglaia i Ilaria, córki Niobe), któ-
re nieświadome grozy sytuacji, klęcząc, oddają się
grze, podczas gdy trójka postaci z tyłu jest już jej
świadoma. (Niobe wsparta przez córkę Febe pro-
76 Lewandowski (1911: 101); Карпова (2008: 208, il. 89);
Карпова (2015: 24, il. 7).
Fiorenza Grasso [w:] Bragantini, Sampaolo (2009: 167).
Malowidło na marmurze, wys. 49 cm., szer. 42 cm. Pochodze-
nie: znalezione w maju 1746 roku w Herculanum; Museo Ar-
cheologico Nazionale w Neapolu, nr inw. 9562.
29
taktów-2, także na „sielankach” Siemiradzkiego nie
tylko przyprowadzone tam w upalny dzień dzieci
wykorzystywały moment do ulubionej zabawy.
Ich siostry, matki czy opiekunki, wyrwawszy się
z domu, korzystały z chwili swobody, by pochwa-
lić się nową ozdobą, poplotkować z niewidzianymi
jakiś czas przyjaciółkami czy nawiązać nową inte-
resującą znajomość. Na obrazie Nowa bransoleta
(il. 11) namalowanym w roku 1883 2 3 4, widzimy parę
przyjaciółek. Jedna z nich, siedząc na stopniu przy
murku ogradzającym basen fontanny, pokazuje
swą złotą bransoletę leżącej na murku towarzysz-
ce. Fontanna ma formę monumentalnego marmu-
rowego rytonu, często spotykanego w twórczości
naszego malarza. Tym razem jego koniec przybrał
formę głowy i piersi konia z podgiętymi nogami.
Z braku skrzydeł nie jest to protoma Pegaza, jak to
się niekiedy przypuszcza, chcąc podkreślić związek
z Posejdonem, Panem wód chtonicznych i źródeł '.
Obok chwalącej się bransoletą strojnisi stoi attycka
czerwonofigurowa amfora typu A (o nie wyodręb-
nionej szyjce), popularna wśród pionierów techniki
czerwonofigurowej, rozpowszechniającej się w Ate-
nach po 520 roku p.n.e. Figuralna scena umiesz-
czona w metopie na froncie wazy powtarza scenę
przejętą z attyckiego stamnosu czerwonofigurowe-
go Malarza Hektora z około 430 roku p.n.e. (il. 12).
Stamnos był znaleziony w grobie etruskim w Vulci
około 1830 roku i przechowuje go muzeum Sta-
atliche Antikensammlungen und Glyptotek w Mo-
nachium 5. Jego brzusiec dekoruje przedstawienie
Nike pojącej byka. Scenę uzupełnia towarzysząca
Nike kobieta i wysoki ofiarny trójnóg z kotłem.
Temat sceny przywodzi na myśl późniejsze reliefy
zdobiące balustradę świątyńki Ateny-Nike z Akro-
polu i jej zwiewne postaci Nikai zdobiących tropa-
iony i prowadzących ofiarne byki.
Sielanka Gra w kostki (il. 13) z roku 1899 ak-
tualnie przechowywana w Tretiakowskiej Galerii
2 Czarnofigurowa hydria attycka Malarza Priama z lat
520-500 p.n.e. z British Museum w Londynie z przedstawie-
niem kobiet biorących wodę w budynku publicznej fontan-
ny: Boardman (1978: 112, il. 224); czerwonofigurowa hydria
goluchowska przechowywana w Gołuchowie Malarza Wa-
sching z lat około 420-410 p.n.e. z parą kobiet siedzących na
hydriach i grających w „mora”. Beazley (1928: 64-65); Bulas
(1930: pl. 33, 5a-b).
Lewandowski (1911: 32); Карпова (2008: 107).
4 Na temat Posejdona, małżonka Ziemi i pana wód chto-
nicznych: Dobrowolski (1987: 19-36).
5 Beazley (1963: 1036, nr 54, 1679; CVA, Deutschland
20, pl. 247, nr 2; pl. 249, nr 3-4); Beazley (1971: 443); Be-
azley Addenda (1989: 318); Matheson (1995: 97-102, il. 74).
II. 12. Malarz Hektora, Nike pojąca byka, Ateny, 450-
445 rok p.n.e., stamnos czerwonofigurowy, wys. 43,8 cm,
śr. 34,6 cm, Staatliche Antikensammlungen und Glyptotek,
Monachium, nr inw. 2412
w Moskwie 6 podejmuje także temat rozrywki,
jakiej oddają się młode kobiety, wykorzystujące
wyjście z domu po wodę i uzyskaną w ten sposób
swobodę. Tym razem akcja nie rozgrywa się przy
fontannie. Idąc po wodę, dziewczęta spotkały się
w czwórkę już poza miastem przy okazałym przy-
drożnym grobie, którego stela wznosi się na wyso-
kim, zdobionym fryzem reliefowym postumencie.
Dwie z nich, usadowiwszy się wygodnie na podło-
żonych płaszczach na kamiennym grobowym po-
dium, oddały się grze w kostki. Pozostała dwójka
z uwagą obserwuje grę. Pomysł namalowania pary
dziewcząt zajętych grą w kostki, podczas gdy ich
towarzyszki z uwagą je obserwują, Siemiradzki
niewątpliwie zapożyczył z monochromatycznego
malowidła na marmurze, znalezionego w Hercula-
num i przechowywanego w Muzeum Archeologicz-
nym w Neapolu (il. 14). Także na tym malowidle
herkulanejskim wykonanym przez neoattyckiego
malarza Apoloniosa z Aten, plan pierwszy tworzy
para dziewcząt (Aglaia i Ilaria, córki Niobe), któ-
re nieświadome grozy sytuacji, klęcząc, oddają się
grze, podczas gdy trójka postaci z tyłu jest już jej
świadoma. (Niobe wsparta przez córkę Febe pro-
76 Lewandowski (1911: 101); Карпова (2008: 208, il. 89);
Карпова (2015: 24, il. 7).
Fiorenza Grasso [w:] Bragantini, Sampaolo (2009: 167).
Malowidło na marmurze, wys. 49 cm., szer. 42 cm. Pochodze-
nie: znalezione w maju 1746 roku w Herculanum; Museo Ar-
cheologico Nazionale w Neapolu, nr inw. 9562.