DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45642#0137
SZTUKA EUROPY WSCHODNIEJ
ИСКУССТВО ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПЫ
THE ART OF EASTERN EUROPE
TOM V
Paulina Adamczyk
Muzeum Narodowe w Warszawie
Heroiny, muzy, niewolnice, opiekunki... Kobiety w obrazach Henryka
Siemiradzkiego: kategorie wizerunków, funkcje i kunszt wyobrażeń
Kobiety w twórczości Henryka Siemiradzkiego
zajmują znaczące miejsce, występują w przedstawie-
niach idyllicznych, scenach historycznych, w kom-
pozycjach alegorycznych. W zależności od tematu
obrazu malarz nadaje im odmienne znaczenia, ob-
sadza je w różnych rolach. Można zatem postawić
pytanie, kim są kobiety na obrazach Siemiradzkie-
go, co oznacza ich obecność i jaką funkcję pełnią?
Typ ludowy
We wczesnej twórczości Siemiradzkiego {Wiejska
idylla, 1860; AW Kupały, 1867; Noc św. Andrze-
ja, 1867) pojawiają się kobiety z ludu. To istoty ze
świata realistycznego, opiekunki domowego ogni-
ska, pośredniczki między światem chrześcijańskim
a pogańskim, wreszcie źródło witalnych sił mło-
dości, współistniejących z odwiecznymi prawami
przyrody. Już jako uczeń charkowskiego gimnazjum,
a później student Akademii Sztuk Pięknych w Pe-
tersburgu Siemiradzki szkicował sceny zapożyczone
z lokalnej tradycji ziemi ukraińskiej. Przedstawie-
nie kobiety jako uczestniczki życia codziennego
miało swoją kontynuację w sielankowych scenach
rodzajowych osadzonych w antycznej scenerii. Noc
Kupały i Noc św. Andrzeja stanowią ważny punkt
w twórczości artysty. Nie przesiąknięty jeszcze
akademicką doktryną portretuje kobiety w sposób
realistyczny, umieszczając je zarówno w świecie wie-
rzeń pogańskich, jak i chrześcijańskich. Różnicuje
je charakterologicznie, każdej postaci nadaje indy-
widualny rys osobowościowy.
Zainteresowanie ludowym rytem kobiecości
i lokalną obyczajowością nie było jednak indywi-
dualną cechą wczesnego malarstwa Siemiradzkiego.
Tematykę obrzędowości prostego ludu czy portrety
wieśniaczek chętnie utrwalali dziewiętnastowiecz-
ni akademicy, co mogło zainspirować młodego
malarza. Szczególnym zainteresowaniem cieszył się
motyw włoskiej rodziny lub włoskiej kobiety. Ita-
lia i jej lud kojarzone były z pięknem, szlachetno-
ścią i niewinną pobożnością1. Przykładem może tu
być dzieło Leona Bonnata Włoszka i około 1860
roku, z okresu zbliżonego do folklorystycznego
nurtu w twórczości Siemiradzkiego, a także nie-
zwykle popularny w swojej epoce Pierre-Auguste
Cot z Dziewczyny, z koszem owoców z 1871 roku.
W sztuce polskiej wątek ten podjęli m.in. Leon
Wyczółkowski (Włoszka, 1876, Muzeum Naro-
dowe w Warszawie [MNWj), Teodor Axentowicz
Poprzęcka (1989: 207).
ИСКУССТВО ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПЫ
THE ART OF EASTERN EUROPE
TOM V
Paulina Adamczyk
Muzeum Narodowe w Warszawie
Heroiny, muzy, niewolnice, opiekunki... Kobiety w obrazach Henryka
Siemiradzkiego: kategorie wizerunków, funkcje i kunszt wyobrażeń
Kobiety w twórczości Henryka Siemiradzkiego
zajmują znaczące miejsce, występują w przedstawie-
niach idyllicznych, scenach historycznych, w kom-
pozycjach alegorycznych. W zależności od tematu
obrazu malarz nadaje im odmienne znaczenia, ob-
sadza je w różnych rolach. Można zatem postawić
pytanie, kim są kobiety na obrazach Siemiradzkie-
go, co oznacza ich obecność i jaką funkcję pełnią?
Typ ludowy
We wczesnej twórczości Siemiradzkiego {Wiejska
idylla, 1860; AW Kupały, 1867; Noc św. Andrze-
ja, 1867) pojawiają się kobiety z ludu. To istoty ze
świata realistycznego, opiekunki domowego ogni-
ska, pośredniczki między światem chrześcijańskim
a pogańskim, wreszcie źródło witalnych sił mło-
dości, współistniejących z odwiecznymi prawami
przyrody. Już jako uczeń charkowskiego gimnazjum,
a później student Akademii Sztuk Pięknych w Pe-
tersburgu Siemiradzki szkicował sceny zapożyczone
z lokalnej tradycji ziemi ukraińskiej. Przedstawie-
nie kobiety jako uczestniczki życia codziennego
miało swoją kontynuację w sielankowych scenach
rodzajowych osadzonych w antycznej scenerii. Noc
Kupały i Noc św. Andrzeja stanowią ważny punkt
w twórczości artysty. Nie przesiąknięty jeszcze
akademicką doktryną portretuje kobiety w sposób
realistyczny, umieszczając je zarówno w świecie wie-
rzeń pogańskich, jak i chrześcijańskich. Różnicuje
je charakterologicznie, każdej postaci nadaje indy-
widualny rys osobowościowy.
Zainteresowanie ludowym rytem kobiecości
i lokalną obyczajowością nie było jednak indywi-
dualną cechą wczesnego malarstwa Siemiradzkiego.
Tematykę obrzędowości prostego ludu czy portrety
wieśniaczek chętnie utrwalali dziewiętnastowiecz-
ni akademicy, co mogło zainspirować młodego
malarza. Szczególnym zainteresowaniem cieszył się
motyw włoskiej rodziny lub włoskiej kobiety. Ita-
lia i jej lud kojarzone były z pięknem, szlachetno-
ścią i niewinną pobożnością1. Przykładem może tu
być dzieło Leona Bonnata Włoszka i około 1860
roku, z okresu zbliżonego do folklorystycznego
nurtu w twórczości Siemiradzkiego, a także nie-
zwykle popularny w swojej epoce Pierre-Auguste
Cot z Dziewczyny, z koszem owoców z 1871 roku.
W sztuce polskiej wątek ten podjęli m.in. Leon
Wyczółkowski (Włoszka, 1876, Muzeum Naro-
dowe w Warszawie [MNWj), Teodor Axentowicz
Poprzęcka (1989: 207).