DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45642#0038
34
Witold Dobrowolski
II. 16. Ofiarnicy przy grobie, amfory Malarza Ginosa i jego grupy,
Apulia, połowa IV wieku p.n.e., Muzeum Uniwersyteckie
w Filadelfii; rynek antykwaryczny, Londyn (1990)
wą - Grecki sprzedawca (il. 17), dziś w prywatnej
moskiewskiej kolekcji92, podejmuje temat sprze-
daży. Tym razem chodzi o biednego sprzedawcę
drobnych naczynek i terakot przeznaczonych na
ex vota dla wiernych udających się do świątyni.
Brodaty i kędzierzawy sprzedawca, Żyd (?), ubra-
ny jedynie w przysłaniającą mu biodra lnianą pe-
rizomę i czerwoną myckę na głowie93, rozłożył na
ziemi przy prowadzącej do świątyni drodze barw-
ny dywanik94 i usiadł na nim obok wyłożonych do
sprzedaży naczynek i terakot. Obok niego przysiadł
towarzyszący mu pies. Przed sprzedawcą zatrzyma-
ły się dwie zmierzające do świątyni kobiety. Jedna
z nich przyklękła przed kamiennym stopniem, wy-
równującym różnicę poziomów między poboczem
a drogą, i wspierając się lewym łokciem o stopień,
pokazuje sprzedawcy małą czarnofirnisowaną
92 Карпова (2015: 23, il. 4).
93 Mycka na głowie, „orientalny” typ głowy z bujnym owło-
sieniem, dywanik i rodzaj wyłożonych do sprzedaży naczynek
(czarnofigurowy lekyt attycki z późnoorientalizującymi fryza-
mi zwierzęcymi, oinochoe fenicko-cypryjska, małe naczynka
o formach orientalizujących na olejki pachnące, mała oinochoe
formy korynckiej) są podstawą identyfikacji sprzedawcy. Włą-
czenie Żyda wędrownego sprzedawcy do kompozycji mogłoby
być tłumaczone wspomnieniami Siemiradzkiego z dzieciństwa
na Ukrainie. Карпова (2016: 23, il. 4) określa temat obrazu
jako Greckiego sprzedawcę.
94 Trudno go łączyć ze wschodem. Dywany odnajdujemy
także w obrazach Fryne... i Po kąpieli.
oinochoe, prawdopodobnie pytając o cenę. Druga
z nich, ubrana w biały chiton z krótkim rękawem
i zsuwający się z prawego barku niebieski himation,
przytrzymując go lewą wspartą o biodro dłonią,
prosi o podanie jej naczynka, na które sprzedawca
wskazuje prawą ręką. Chodzi zapewne o lekyt czar-
nofigurowy o płaskich ramionach i cylindrycznym
brzuścu, czyli o formie często dekorowanej przez
artystów attyckich (malarza Ateny, Malarza Edyn-
burskiego, Malarza Diosfosa95 * *), stosujących jeszcze
około 500 roku p.n.e. technikę czarnofigurową. De-
koracja brzuśca lekytu w wydaniu Siemiradzkiego
jest jeszcze bardziej konserwatywna niż forma, gdyż
tworzą ją dwa czarnofigurowe fryzy zoomorficzne,
które w końcu VI wieku p.n.e. zupełnie już wyszły
z mody. Siemiradzki wprowadził je do dekoracji le-
kytu zapewne dlatego, że ich geneza była orientalna
i, jak dowodzi tego naszym zdaniem obraz Chrystus
i Samarytanka* (ił. 18), nasz malarz uważał je za
typowe dla wyrobów blisko-wschodnich, w tym
także dla palestyńskich. Wśród innych naczynek
stojących na dywaniku sprzedawcy wyróżnia się
oinochoe nie malowana (impastoS) o pół-owałnej
dolnej połowie brzuśca i spadzistych ramionach,
przechodzących w przewężającą się szyjkę i nie-
wielki trójdzielny wylew9 . Oinochoe tej formy, ale
z brązu, znaleziono w orientalizującym słynnym
Grobie Regolini-Galassi, odkrytym w łatach 1836-
1837 w Cerveteri, którego wyposażenie przecho-
wywane jest w Muzeach Watykańskich98. Naczynia
tej formy, wyrabiane z gliny i brązu, a niekiedy tak-
że ze srebra, są szeroko rozpowszechnione w Italii
środkowej oraz na Półwyspie Iberyjskim i Cy-
prze. Uważa się je za produkty cypryjsko-fenickie
z VII wieku p.n.e.99 Wreszcie naczynko trzymane
w ręku przez kobietę pytającą sprzedawcę o cenę.
Wygląda na czarno-pokostowane i jest maleńkie,
ale jego forma jest koryncka i jest późniejszą wersją
popularnych oinochoai korynckich z końca epoki
orientalizującej oraz z okresów wczesno- i środko-
wo-archaicznego, dekorowanych fryzami zoomor-
ficznymi. Naczynia te były też często naśladowa-
ne w Etrurii i Kampanii100. Zgromadzenie wśród
przedmiotów oferowanych do sprzedaży naczynek
95 Boardman (1978: 146-150, il. 250, 251, 269).
96 Карпова (2008: 208, il. 66).
9 Bonghijovino (1984: 231, nr 673, il. 233).
98 Etruschi (2012: 212, nr 52).
99 Grau, Zimmerman (1978).
100 Martelli (1987: 249, il. 15; 251, ił. 20-21; 253, il. 24;
255-256, 28,2; 271-272, il. 49; 279-280, il. 62).
Witold Dobrowolski
II. 16. Ofiarnicy przy grobie, amfory Malarza Ginosa i jego grupy,
Apulia, połowa IV wieku p.n.e., Muzeum Uniwersyteckie
w Filadelfii; rynek antykwaryczny, Londyn (1990)
wą - Grecki sprzedawca (il. 17), dziś w prywatnej
moskiewskiej kolekcji92, podejmuje temat sprze-
daży. Tym razem chodzi o biednego sprzedawcę
drobnych naczynek i terakot przeznaczonych na
ex vota dla wiernych udających się do świątyni.
Brodaty i kędzierzawy sprzedawca, Żyd (?), ubra-
ny jedynie w przysłaniającą mu biodra lnianą pe-
rizomę i czerwoną myckę na głowie93, rozłożył na
ziemi przy prowadzącej do świątyni drodze barw-
ny dywanik94 i usiadł na nim obok wyłożonych do
sprzedaży naczynek i terakot. Obok niego przysiadł
towarzyszący mu pies. Przed sprzedawcą zatrzyma-
ły się dwie zmierzające do świątyni kobiety. Jedna
z nich przyklękła przed kamiennym stopniem, wy-
równującym różnicę poziomów między poboczem
a drogą, i wspierając się lewym łokciem o stopień,
pokazuje sprzedawcy małą czarnofirnisowaną
92 Карпова (2015: 23, il. 4).
93 Mycka na głowie, „orientalny” typ głowy z bujnym owło-
sieniem, dywanik i rodzaj wyłożonych do sprzedaży naczynek
(czarnofigurowy lekyt attycki z późnoorientalizującymi fryza-
mi zwierzęcymi, oinochoe fenicko-cypryjska, małe naczynka
o formach orientalizujących na olejki pachnące, mała oinochoe
formy korynckiej) są podstawą identyfikacji sprzedawcy. Włą-
czenie Żyda wędrownego sprzedawcy do kompozycji mogłoby
być tłumaczone wspomnieniami Siemiradzkiego z dzieciństwa
na Ukrainie. Карпова (2016: 23, il. 4) określa temat obrazu
jako Greckiego sprzedawcę.
94 Trudno go łączyć ze wschodem. Dywany odnajdujemy
także w obrazach Fryne... i Po kąpieli.
oinochoe, prawdopodobnie pytając o cenę. Druga
z nich, ubrana w biały chiton z krótkim rękawem
i zsuwający się z prawego barku niebieski himation,
przytrzymując go lewą wspartą o biodro dłonią,
prosi o podanie jej naczynka, na które sprzedawca
wskazuje prawą ręką. Chodzi zapewne o lekyt czar-
nofigurowy o płaskich ramionach i cylindrycznym
brzuścu, czyli o formie często dekorowanej przez
artystów attyckich (malarza Ateny, Malarza Edyn-
burskiego, Malarza Diosfosa95 * *), stosujących jeszcze
około 500 roku p.n.e. technikę czarnofigurową. De-
koracja brzuśca lekytu w wydaniu Siemiradzkiego
jest jeszcze bardziej konserwatywna niż forma, gdyż
tworzą ją dwa czarnofigurowe fryzy zoomorficzne,
które w końcu VI wieku p.n.e. zupełnie już wyszły
z mody. Siemiradzki wprowadził je do dekoracji le-
kytu zapewne dlatego, że ich geneza była orientalna
i, jak dowodzi tego naszym zdaniem obraz Chrystus
i Samarytanka* (ił. 18), nasz malarz uważał je za
typowe dla wyrobów blisko-wschodnich, w tym
także dla palestyńskich. Wśród innych naczynek
stojących na dywaniku sprzedawcy wyróżnia się
oinochoe nie malowana (impastoS) o pół-owałnej
dolnej połowie brzuśca i spadzistych ramionach,
przechodzących w przewężającą się szyjkę i nie-
wielki trójdzielny wylew9 . Oinochoe tej formy, ale
z brązu, znaleziono w orientalizującym słynnym
Grobie Regolini-Galassi, odkrytym w łatach 1836-
1837 w Cerveteri, którego wyposażenie przecho-
wywane jest w Muzeach Watykańskich98. Naczynia
tej formy, wyrabiane z gliny i brązu, a niekiedy tak-
że ze srebra, są szeroko rozpowszechnione w Italii
środkowej oraz na Półwyspie Iberyjskim i Cy-
prze. Uważa się je za produkty cypryjsko-fenickie
z VII wieku p.n.e.99 Wreszcie naczynko trzymane
w ręku przez kobietę pytającą sprzedawcę o cenę.
Wygląda na czarno-pokostowane i jest maleńkie,
ale jego forma jest koryncka i jest późniejszą wersją
popularnych oinochoai korynckich z końca epoki
orientalizującej oraz z okresów wczesno- i środko-
wo-archaicznego, dekorowanych fryzami zoomor-
ficznymi. Naczynia te były też często naśladowa-
ne w Etrurii i Kampanii100. Zgromadzenie wśród
przedmiotów oferowanych do sprzedaży naczynek
95 Boardman (1978: 146-150, il. 250, 251, 269).
96 Карпова (2008: 208, il. 66).
9 Bonghijovino (1984: 231, nr 673, il. 233).
98 Etruschi (2012: 212, nr 52).
99 Grau, Zimmerman (1978).
100 Martelli (1987: 249, il. 15; 251, ił. 20-21; 253, il. 24;
255-256, 28,2; 271-272, il. 49; 279-280, il. 62).