DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45642#0093
.Siemiradzki z całego serca kochał nature-morte..."
89
wówczas przyszły rzeźbiarz Eliasz Ginzburg, który
w tym okresie był uczniem Marka Antokolskiego.
Stoi obok posągu bogini zwycięstwa Nike, trzy-
mającej wieniec laurowy i gałąź palmową. Do tej
bogini Aleksander odnosił się ze szczególną czcią
i wznosił na jej cześć liczne ołtarze ofiarne. Siemi-
radzki wzorował się tym razem na Nike z posągu
Zeusa dłuta Fidiasza w Olimpii, której rzymska
kopia z marmuru znajduje się w zbiorach Ermitażu
(11-25) , oraz na dwóch posągach Nike, wieńczących
Kolumny Chwały w Petersburgu (ił. 26).
Siemiradzki pisał do rodziny, źe „Aleksander
Macedoński posuwa się naprzód, a profesorowie,
którzy ostatnio byli w jego pracowni, wyrazili swoje
zadowolenie”. Jak zauważa malarz - „prawie nic nie
znaleźli do przerobienia i tylko zalecali skończyć
również dobrze, jak zaczął”25. W listach donosił, że
„Za miesiąc zaczną się zjeżdżać stołeczni mieszkań-
cy, obrazy przeznaczone na wystawę przybędą do
Akademii, wśród nich jego Alexander Macedoński;
Siemiradzki interesował się, jak jego dzieło będzie
wyglądało na tle innych obrazów, straci przez ich
sąsiedztwo lub też wygra?”26. W roku 1870 Akade-
mia Sztuk Pięknych postanowiła urządzić wystawę
obrazów przed przyznaniem nagród, a nie po, jak to
zazwyczaj miało miejsce. Pozwoliło to publiczności
i prasie wypowiedzieć swoje zdania, które również
brano pod uwagę przy ocenie prac. Ciekawy pod
tym względem jest artykuł Władimira Stasowa
w „Petersburskich Wiadomościach”, w większości
poświęcony Henrykowi Siemiradzkiemu. Zdaniem
słynnego krytyka, temat programu był słabą stroną
konkursu. „Czy jest w ogóle możliwe przekazanie
«zaufania» za pomocą środków malarskich?”2 -
pytał retorycznie. Na wystawie konkursowej pre-
zentowano pięć czy sześć Zaufań, wśród których
obraz Henryka Siemiradzkiego znacznie się wyróż-
niał. Młody ucień Akademii podbił serca widzów
swoją techniką, głęboką wiedzą z zakresu archeolo-
gii, a przede wszystkim „gustem, siłą, mistrzostwem
i fantastycznym wykończeniem całości”28. Stasow
zrozumiał, źe ten młody malarz potrafi przywrócić
Akademii sławę z czasów wielkiego Karła Briułło-
wa. W swoim artykule kilkakrotnie podkreślił, że
nieczęsto się spotyka artystów o takim poziomie
i studentowi niewątpliwie przysługuje Duży Złoty
II. 22. H. Siemiradzki, Zaufanie Aleksandra Macedońskiego do
lekarza Filipa, 1870, fragment z tarczą
Medal jako „prawo i narzędzie do rozwoju wśród
wszystkiego, co najlepsze, co myśli, rozumie i two-
rzy europejską sztukę nowoczesną”29. Tak też się
stało: 2 listopada 1870 roku Siemiradzki otrzymał
Duży Złoty Medal za pracę konkursową Zaufanie
Aleksandra Macedońskiego do lekarza Filipa podczas
ciężkiej choroby i prawo do sześcioletniego pobytu
za granicą na koszt Akademii.
Stasow spodziewał się, że w przyszłości Siemi-
radzki podzieli jego poglądy, a więc artykuł był swe-
go rodzaju zapowiedzią ich współpracy. Nadzieje
te jednak legły w gruzach, ponieważ na Wystawę
Akademicką w 1872 roku Siemiradzki przysłał
z Monachium Orgię rzymską za świetnych czasów
Cesarstwa, a następną jego pracą była Jawnogrzesz-
nica (1873);, wykonana na zamówienie wielkiego
księcia Włodzimierza Aleksandrowicza30. Rozgory-
czony krytyk odebrał to jako nielojalność, a prze-
cież „łatwo zrywał [kontakty] nawet z najbliższy-
mi, gdy spostrzegał z ich strony «zdradę», którą
widział w najmniejszym bodajże odbieganiu od
wspólnych niegdyś poglądów”31. Ta rzekoma „zdra-
da” Siemiradzkiego raz na zawsze zmieniła stosunek
krytyka do artysty, i dlatego artykuł Stasowa o Wy-
stawie Akademickiej w 1870 roku można uważać za
pierwszą i ostatnią obiektywną wypowiedź krytyka
o pracy tego wybitnego malarza.
25 Dużyk (1986: 95).
26 Dużyk (1986: 95).
2 Стасов (1870: 169).
28 Стасов (1894: 304-305).
29 Стасов (1894: 305).
30 Wielki książę Włodzimierz (1848-1909) - trzeci syn
Aleksandra II.
31 Грабарь (1933: 130).
89
wówczas przyszły rzeźbiarz Eliasz Ginzburg, który
w tym okresie był uczniem Marka Antokolskiego.
Stoi obok posągu bogini zwycięstwa Nike, trzy-
mającej wieniec laurowy i gałąź palmową. Do tej
bogini Aleksander odnosił się ze szczególną czcią
i wznosił na jej cześć liczne ołtarze ofiarne. Siemi-
radzki wzorował się tym razem na Nike z posągu
Zeusa dłuta Fidiasza w Olimpii, której rzymska
kopia z marmuru znajduje się w zbiorach Ermitażu
(11-25) , oraz na dwóch posągach Nike, wieńczących
Kolumny Chwały w Petersburgu (ił. 26).
Siemiradzki pisał do rodziny, źe „Aleksander
Macedoński posuwa się naprzód, a profesorowie,
którzy ostatnio byli w jego pracowni, wyrazili swoje
zadowolenie”. Jak zauważa malarz - „prawie nic nie
znaleźli do przerobienia i tylko zalecali skończyć
również dobrze, jak zaczął”25. W listach donosił, że
„Za miesiąc zaczną się zjeżdżać stołeczni mieszkań-
cy, obrazy przeznaczone na wystawę przybędą do
Akademii, wśród nich jego Alexander Macedoński;
Siemiradzki interesował się, jak jego dzieło będzie
wyglądało na tle innych obrazów, straci przez ich
sąsiedztwo lub też wygra?”26. W roku 1870 Akade-
mia Sztuk Pięknych postanowiła urządzić wystawę
obrazów przed przyznaniem nagród, a nie po, jak to
zazwyczaj miało miejsce. Pozwoliło to publiczności
i prasie wypowiedzieć swoje zdania, które również
brano pod uwagę przy ocenie prac. Ciekawy pod
tym względem jest artykuł Władimira Stasowa
w „Petersburskich Wiadomościach”, w większości
poświęcony Henrykowi Siemiradzkiemu. Zdaniem
słynnego krytyka, temat programu był słabą stroną
konkursu. „Czy jest w ogóle możliwe przekazanie
«zaufania» za pomocą środków malarskich?”2 -
pytał retorycznie. Na wystawie konkursowej pre-
zentowano pięć czy sześć Zaufań, wśród których
obraz Henryka Siemiradzkiego znacznie się wyróż-
niał. Młody ucień Akademii podbił serca widzów
swoją techniką, głęboką wiedzą z zakresu archeolo-
gii, a przede wszystkim „gustem, siłą, mistrzostwem
i fantastycznym wykończeniem całości”28. Stasow
zrozumiał, źe ten młody malarz potrafi przywrócić
Akademii sławę z czasów wielkiego Karła Briułło-
wa. W swoim artykule kilkakrotnie podkreślił, że
nieczęsto się spotyka artystów o takim poziomie
i studentowi niewątpliwie przysługuje Duży Złoty
II. 22. H. Siemiradzki, Zaufanie Aleksandra Macedońskiego do
lekarza Filipa, 1870, fragment z tarczą
Medal jako „prawo i narzędzie do rozwoju wśród
wszystkiego, co najlepsze, co myśli, rozumie i two-
rzy europejską sztukę nowoczesną”29. Tak też się
stało: 2 listopada 1870 roku Siemiradzki otrzymał
Duży Złoty Medal za pracę konkursową Zaufanie
Aleksandra Macedońskiego do lekarza Filipa podczas
ciężkiej choroby i prawo do sześcioletniego pobytu
za granicą na koszt Akademii.
Stasow spodziewał się, że w przyszłości Siemi-
radzki podzieli jego poglądy, a więc artykuł był swe-
go rodzaju zapowiedzią ich współpracy. Nadzieje
te jednak legły w gruzach, ponieważ na Wystawę
Akademicką w 1872 roku Siemiradzki przysłał
z Monachium Orgię rzymską za świetnych czasów
Cesarstwa, a następną jego pracą była Jawnogrzesz-
nica (1873);, wykonana na zamówienie wielkiego
księcia Włodzimierza Aleksandrowicza30. Rozgory-
czony krytyk odebrał to jako nielojalność, a prze-
cież „łatwo zrywał [kontakty] nawet z najbliższy-
mi, gdy spostrzegał z ich strony «zdradę», którą
widział w najmniejszym bodajże odbieganiu od
wspólnych niegdyś poglądów”31. Ta rzekoma „zdra-
da” Siemiradzkiego raz na zawsze zmieniła stosunek
krytyka do artysty, i dlatego artykuł Stasowa o Wy-
stawie Akademickiej w 1870 roku można uważać za
pierwszą i ostatnią obiektywną wypowiedź krytyka
o pracy tego wybitnego malarza.
25 Dużyk (1986: 95).
26 Dużyk (1986: 95).
2 Стасов (1870: 169).
28 Стасов (1894: 304-305).
29 Стасов (1894: 305).
30 Wielki książę Włodzimierz (1848-1909) - trzeci syn
Aleksandra II.
31 Грабарь (1933: 130).