DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45642#0173
„Domowe portrety". Przyczynek do badań nad życiem i twórczością Henryka Siemiradzkiego...
169
Siemiradzkich w języku polskim, podobnie przy-
tłaczająco polski w chartakterze był księgozbiór
domowy, wypełniony książkami i czasopismami
w języku ojczystym malarza. Świadczy o tym Spis
książek z biblioteki Henryka Siemiradzkiego spisa-
ny przez „bibliotekarza B. Siemiradzkiego” w paź-
dzierniku roku 189462. Półki w pokoju dziecięcym
wypełniały atlasy ilustrowane, książki historyczne,
katechizmy i historie święte, słowniki, roczniki
„Wieczorów Rodzinnych”, „Przyjaciela Dzieci”,
„Biesiady Literackiej”, „Kłosów”, ilustrowane ka-
lendarze ścienne63. Sam też Siemiradzki w listach
dawał wyraz umiłowaniu ojczystego języka i chęci
wychowywania w kulturze przodków swych uro-
dzonych w Rzymie dzieci. Na zarzuty artykułowa-
ne w prasie spekulujące nad miastem, któremu Sie-
miradzki ofiarował Pochodnie Nerona, odpowiadał:
Prowincjonalnego patriotyzmu nie rozumiem
i dlatego, będąc poddanym rosyjskim, darowałem
obraz Krakowowi, bo czy Kraków, czy Warszawa
to wszystko Polska, zarówno drogie mi ogniska.
Tylko to pierwsze mniej zagrożone pod względem
narodowym. Gdybym, powodowany nagannym
egoizmem, chciał się naturalizować we Włoszech
i kierować dzieci na wolnych, zdrowych fizycznie
i moralnie Włochów, wtedy zarzuty byłyby słusz¬
nymi. Ale że człowiek, ojciec pragnący szczęścia
dzieci, mógł pomyśleć o wychowaniu ich w tej
62 DSDiRMNK (1588/13).
63 W przeważającej większości były to wydawnictwa pol-
skie, z niewielkimi wyjątkami, np. obok siebie stały Storia sacra
i Dzieje biblijne starego i nowego przymierza. Mała gramatyka
języka polskiego i Elfe de la grammaire italienne.
części kraju, gdzie myśli polskiej nadano szerokie
prawa, gdzie nie zaszczepiają z obcymi naleciało-
ściami do nauki przedwczesnych suchot i gdzie
również ludzi potrzeba do wspólnej sprawy, cóż
w tym nagannego? (Synowie Siemiradzkiego, Bo-
lesław i Leon, uczęszczali do gimnazjum w Krako-
wie - przyp. J. D.) [...]64.
Sprawy czysto Siemiradzkie, ale nadal
domowe
Kolejnym ciekawym zagadnieniem związanym ze
szkicami i rysunkami są towarzyszące im, ilustrują-
ce bądź całkiem niezwiązane treścią, zapiski. Wiele
szkicowników Siemiradzki traktował równocześnie
jako rodzaje pamiętników. W szkicowniku z lat
1881-1882 podaje np. skrupulatne rozliczenia
wydatków z okresu budowy willi przy ulicy Gaeta,
a dokładnie otaczającego dom muru65. W notesach
pisze o wydatkach na prowadzenie domu, a nawet
zakupie odzieży dla dzieci66, dając świadectwo du-
żej rzeczowości i rzetelności w sprawach pienięż-
nych. Szkicuje wnętrza (il. 18)67 i elementy deko-
64 Dużyk(1977: 9).
65 „W hipotece Cafarełla zrobić deklarację i złożyć kopie li-
stów Cafarella do mnie i do Azzuria z oświadczeniem że nie do
żadnej służebności i że samoistny na swoim gruncie mur wy-
buduje”, karta 36 szkicownika o nrze inw. Ill-r.a-18392/1-18.
Francesco Azzurio był architektem, według którego planów
wybudowana została willa przy ulicy Gaeta 1 w Rzymie. Sze-
rzej o samej willi zob.: Bagińska (2014: 225-233).
66 Zakup futra dla Leonka, któremu „oziąbki” robią się na
uszach.
67 Karta 39 v. szkicownika SZKICE OBRAZÓW-, szkic
„wejścia do willi Siemiradzkiego” (widok z wewnątrz na ka-
mienne schody i balustradę), 1890-1892, wzdłuż lewej krawę-
169
Siemiradzkich w języku polskim, podobnie przy-
tłaczająco polski w chartakterze był księgozbiór
domowy, wypełniony książkami i czasopismami
w języku ojczystym malarza. Świadczy o tym Spis
książek z biblioteki Henryka Siemiradzkiego spisa-
ny przez „bibliotekarza B. Siemiradzkiego” w paź-
dzierniku roku 189462. Półki w pokoju dziecięcym
wypełniały atlasy ilustrowane, książki historyczne,
katechizmy i historie święte, słowniki, roczniki
„Wieczorów Rodzinnych”, „Przyjaciela Dzieci”,
„Biesiady Literackiej”, „Kłosów”, ilustrowane ka-
lendarze ścienne63. Sam też Siemiradzki w listach
dawał wyraz umiłowaniu ojczystego języka i chęci
wychowywania w kulturze przodków swych uro-
dzonych w Rzymie dzieci. Na zarzuty artykułowa-
ne w prasie spekulujące nad miastem, któremu Sie-
miradzki ofiarował Pochodnie Nerona, odpowiadał:
Prowincjonalnego patriotyzmu nie rozumiem
i dlatego, będąc poddanym rosyjskim, darowałem
obraz Krakowowi, bo czy Kraków, czy Warszawa
to wszystko Polska, zarówno drogie mi ogniska.
Tylko to pierwsze mniej zagrożone pod względem
narodowym. Gdybym, powodowany nagannym
egoizmem, chciał się naturalizować we Włoszech
i kierować dzieci na wolnych, zdrowych fizycznie
i moralnie Włochów, wtedy zarzuty byłyby słusz¬
nymi. Ale że człowiek, ojciec pragnący szczęścia
dzieci, mógł pomyśleć o wychowaniu ich w tej
62 DSDiRMNK (1588/13).
63 W przeważającej większości były to wydawnictwa pol-
skie, z niewielkimi wyjątkami, np. obok siebie stały Storia sacra
i Dzieje biblijne starego i nowego przymierza. Mała gramatyka
języka polskiego i Elfe de la grammaire italienne.
części kraju, gdzie myśli polskiej nadano szerokie
prawa, gdzie nie zaszczepiają z obcymi naleciało-
ściami do nauki przedwczesnych suchot i gdzie
również ludzi potrzeba do wspólnej sprawy, cóż
w tym nagannego? (Synowie Siemiradzkiego, Bo-
lesław i Leon, uczęszczali do gimnazjum w Krako-
wie - przyp. J. D.) [...]64.
Sprawy czysto Siemiradzkie, ale nadal
domowe
Kolejnym ciekawym zagadnieniem związanym ze
szkicami i rysunkami są towarzyszące im, ilustrują-
ce bądź całkiem niezwiązane treścią, zapiski. Wiele
szkicowników Siemiradzki traktował równocześnie
jako rodzaje pamiętników. W szkicowniku z lat
1881-1882 podaje np. skrupulatne rozliczenia
wydatków z okresu budowy willi przy ulicy Gaeta,
a dokładnie otaczającego dom muru65. W notesach
pisze o wydatkach na prowadzenie domu, a nawet
zakupie odzieży dla dzieci66, dając świadectwo du-
żej rzeczowości i rzetelności w sprawach pienięż-
nych. Szkicuje wnętrza (il. 18)67 i elementy deko-
64 Dużyk(1977: 9).
65 „W hipotece Cafarełla zrobić deklarację i złożyć kopie li-
stów Cafarella do mnie i do Azzuria z oświadczeniem że nie do
żadnej służebności i że samoistny na swoim gruncie mur wy-
buduje”, karta 36 szkicownika o nrze inw. Ill-r.a-18392/1-18.
Francesco Azzurio był architektem, według którego planów
wybudowana została willa przy ulicy Gaeta 1 w Rzymie. Sze-
rzej o samej willi zob.: Bagińska (2014: 225-233).
66 Zakup futra dla Leonka, któremu „oziąbki” robią się na
uszach.
67 Karta 39 v. szkicownika SZKICE OBRAZÓW-, szkic
„wejścia do willi Siemiradzkiego” (widok z wewnątrz na ka-
mienne schody i balustradę), 1890-1892, wzdłuż lewej krawę-