DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45642#0188
184
Anna Masłowska
zacji twórczości malarskiej, dostarczała relatyw-
nie najwierniejszych kopii obrazów. Współcześni
odbiorcy doskonale zdawali sobie sprawę z tych
niedoskonałości, co wcale nie umniejszało w ich
oczach wartości fotograficznych reprodukcji. Hen-
ryk Siemiradzki gromadził fotografie swoich dzieł
jako rodzaj portfolio, które mógł pokazywać zain-
teresowanym osobom. Fotografiami posługiwali się
również krytycy jego twórczości. Znane są przy-
kłady oceniania malarstwa artysty nie na podsta-
wie oryginałów, ale właśnie zdjęć. Rosyjski krytyk
Władimir Stasow wydał opinię (negatywną) na
temat Pochodni Nerona, jeszcze zanim pokazano je
w Petersburgu, oglądając fotografie dzieła2 . Rów-
nież Ilja Riepin ocenił ten sam obraz na podstawie
rzymskich fotografii. W czerwcu 1876 roku pisał
do W. Stasowa: „Widziałem u Kramskoja fotografie
obrazu Siemiradzkiego; nie wiem co myśleć o ko-
lorach, ale układ i kompozycja są anachroniczne,
konwencjonalne i ociężałe”27 28.
Również dzisiaj archiwalne fotografie dziel
Henryka Siemiradzkiego są bardzo ważnym źró-
dłem dla badaczy twórczości artysty. Szczególnie
cenne mogą być w przypadku identyfikacji zagi-
nionych obrazów, jako materiał porównawczy lub
też w pracach konserwatorskich jako zapisy pier-
wotnego wyglądu dzieł.
Posługując się dziewiętnastowiecznymi fotogra-
fiami malarstwa, warto pamiętać, jakim ogranicze-
niom technicznym podlegały i że - dla zniwelowa-
nia tych niedostatków - często były poddawane
różnorodnym manipulacjom, co sprawia, iż nie
zawsze są wiernymi wizerunkami oryginałów.
Źródła archiwalne:
Archivio di PISĘ D-10 = Archivio di Pontificio Istituto
di Studi Ecclesiastici (Archiwum Papieskiego Insty-
tutu Studiów Kościelnych, Archivio di PISĘ), Rzym,
D-10, Spuścizna Siemiradzkich, teczka 1, Listy Hen-
ryka Siemiradzkiego.
Bibliografia:
Bryl 1994 = Bryl, Mariusz: Cykle Artura Grottgera. Po-
etyka i recepcja. Wydawnictwo Naukowe Uniwersy-
tetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1994.
Dużyk 1986 = Dużyk, Józef: Henryk Siemiradzki. Opo-
wieść biograficzna. Ludowa Spółdzielnia Wydawni-
cza, Warszawa 1986.
Hamber 1996 = Hamber, Anthony J.: “A High er Branch
of the Art”. Photographing the Fine Arts in England,
1839-1880, Gordon and Breach Science Pub., Am-
sterdam 1996.
HeE 1999 = Helś, Helmut: Der Kunstverlag Franz Han-
fstaengl und die friihe fotografische Kunstreproduk-
tion. Das Kunstwerk und sein Abbild, Akadem i scher
Verlag, Munchen 1999-
Konstantynów 2000 = Konstantynów, Dariusz: „Wy-
stawy Pochodni Nerona Henryka Siemiradzkiego
w Petersburgu (1877) i Moskwie (1879)”, Biuletyn
Historii Sztuki, 3-4 (2000): 437-457.
Masłowska 2009 = Masłowska, Anna: „Fotografia dzie-
ła sztuki w XIX wieku - geneza, rozwój, funkcje”
[w:] Światłoczułe. Kolekcje fotografii w Muzeum Na-
rodowym w Warszawie, D. lackiewicz, A. Masłowska
(red.), katalog wystawy, Muzeum Narodowe w War-
szawie, Warszawa 2009: 29-49.
27 Dużyk (1986: 58).
28 Cyt. za: Konstantynów (2000: 445).
Anna Masłowska
zacji twórczości malarskiej, dostarczała relatyw-
nie najwierniejszych kopii obrazów. Współcześni
odbiorcy doskonale zdawali sobie sprawę z tych
niedoskonałości, co wcale nie umniejszało w ich
oczach wartości fotograficznych reprodukcji. Hen-
ryk Siemiradzki gromadził fotografie swoich dzieł
jako rodzaj portfolio, które mógł pokazywać zain-
teresowanym osobom. Fotografiami posługiwali się
również krytycy jego twórczości. Znane są przy-
kłady oceniania malarstwa artysty nie na podsta-
wie oryginałów, ale właśnie zdjęć. Rosyjski krytyk
Władimir Stasow wydał opinię (negatywną) na
temat Pochodni Nerona, jeszcze zanim pokazano je
w Petersburgu, oglądając fotografie dzieła2 . Rów-
nież Ilja Riepin ocenił ten sam obraz na podstawie
rzymskich fotografii. W czerwcu 1876 roku pisał
do W. Stasowa: „Widziałem u Kramskoja fotografie
obrazu Siemiradzkiego; nie wiem co myśleć o ko-
lorach, ale układ i kompozycja są anachroniczne,
konwencjonalne i ociężałe”27 28.
Również dzisiaj archiwalne fotografie dziel
Henryka Siemiradzkiego są bardzo ważnym źró-
dłem dla badaczy twórczości artysty. Szczególnie
cenne mogą być w przypadku identyfikacji zagi-
nionych obrazów, jako materiał porównawczy lub
też w pracach konserwatorskich jako zapisy pier-
wotnego wyglądu dzieł.
Posługując się dziewiętnastowiecznymi fotogra-
fiami malarstwa, warto pamiętać, jakim ogranicze-
niom technicznym podlegały i że - dla zniwelowa-
nia tych niedostatków - często były poddawane
różnorodnym manipulacjom, co sprawia, iż nie
zawsze są wiernymi wizerunkami oryginałów.
Źródła archiwalne:
Archivio di PISĘ D-10 = Archivio di Pontificio Istituto
di Studi Ecclesiastici (Archiwum Papieskiego Insty-
tutu Studiów Kościelnych, Archivio di PISĘ), Rzym,
D-10, Spuścizna Siemiradzkich, teczka 1, Listy Hen-
ryka Siemiradzkiego.
Bibliografia:
Bryl 1994 = Bryl, Mariusz: Cykle Artura Grottgera. Po-
etyka i recepcja. Wydawnictwo Naukowe Uniwersy-
tetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1994.
Dużyk 1986 = Dużyk, Józef: Henryk Siemiradzki. Opo-
wieść biograficzna. Ludowa Spółdzielnia Wydawni-
cza, Warszawa 1986.
Hamber 1996 = Hamber, Anthony J.: “A High er Branch
of the Art”. Photographing the Fine Arts in England,
1839-1880, Gordon and Breach Science Pub., Am-
sterdam 1996.
HeE 1999 = Helś, Helmut: Der Kunstverlag Franz Han-
fstaengl und die friihe fotografische Kunstreproduk-
tion. Das Kunstwerk und sein Abbild, Akadem i scher
Verlag, Munchen 1999-
Konstantynów 2000 = Konstantynów, Dariusz: „Wy-
stawy Pochodni Nerona Henryka Siemiradzkiego
w Petersburgu (1877) i Moskwie (1879)”, Biuletyn
Historii Sztuki, 3-4 (2000): 437-457.
Masłowska 2009 = Masłowska, Anna: „Fotografia dzie-
ła sztuki w XIX wieku - geneza, rozwój, funkcje”
[w:] Światłoczułe. Kolekcje fotografii w Muzeum Na-
rodowym w Warszawie, D. lackiewicz, A. Masłowska
(red.), katalog wystawy, Muzeum Narodowe w War-
szawie, Warszawa 2009: 29-49.
27 Dużyk (1986: 58).
28 Cyt. za: Konstantynów (2000: 445).