DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45642#0204
200
Monika Paś
na Skałce w Krakowie oraz album wykonany przez
członków komitetu budowy szkoły w Strzałkowie,
noszącej jego imię.
Odrębną kwestią jest autentyczność gromadzo-
nych zabytków. W przypadku przekazu przez osobę
bliską, powiązaną z postacią więzami rodzinnymi
czy towarzyskimi, wiarygodność pamiątek jest po-
niekąd gwarantowana. Inaczej jest w przypadku
przekazów dokonywanych przez osoby trzecie, nie
związane bezpośrednio z wybraną postacią - wów-
czas ustalenie autentyczności przedmiotów nastrę-
cza niekiedy pewne trudności i wymaga kwerendy
ikonograficznej lub bibliograficznej, potwierdzają-
cej albo wykluczającej prawdziwość ustnego prze-
kazu. Powszechnie bowiem wiadomo, że potrze-
ba posiadania przedmiotu pamiątkowego jest tak
wielka, że niekiedy wokół zwykłych przedmiotów
tworzone są legendy, mające niewiele wspólnego
z faktami. Szczęśliwie w przypadku zespołu pamią-
tek po Henryku Siemiradzkim nie zachodzi oba-
wa o brak autentyczności, ponieważ w dużej części
zostały one ofiarowane przez syna artysty - Leona
Siemiradzkiego w 1966 roku3, oraz jego spadko-
biercę - Edwarda Kudrewicza w 1977 roku4 5 * * * * *, po-
dobnie jak w odniesieniu do pamiątek zakupionych
w Salonie Antykwarycznym Galerii “Connaisseur”
w Krakowie w 2009 i 2010 roku7. Zatem ten pro-
3 Z daru Leona Siemiradzkiego pochodzi Dyplom
Towarzystwa Kasyna Miejskiego we Lwowie (nr inw. IV-V-
495) oraz Adres dziękczynny Rady Miasta Krakowa (nr inw.
IV- V-496). Zob.: DGI MNK (1966).
4 Z daru Edwarda Kudrewicza w Dziale Rzemiosła
Artystycznego przechowywane są: futerał metalowy z grawe-
rowanym napisem: „SH Dyplom na członka honorowego ka-
syna miejskiego we Lwowie 1880” (nry inw. IV-V-1008/a-b);
2 palety ze śladami farb (nry inw. IW-1006; 1007); pudełko
wizytówek w kilku rodzajach (nry inw. IV-V-1013/l-41);
3p. cwikierów i 3p. okularów + 1 futerał (nry inw. IV-V-1018;
1019/1-2; 1020; 1021; 1022; 1023); zatyczka ceramiczna
w formie postaci kobiecej (brak głowy) (nr inw. IV-V-1026);
pudełko z pieczątką (faximile podpisu) (nry inw. IV-V-
1012/1-2); inicjał „H” z kwiatami i wstęga biała (zawiniątko
w bibule) (nry inw. IV-V-1025/l-2); fajka z kapciuchem (nry
inw. IV-V-1009/a-b; 1029); łódka kamienna na ołówki + ołó-
wek, węgiel z osadą, 2 kluczyki, kopiejka 1898, piórko do tuszu
z osadą, szpachla, 2 pędzle (nry inw. IW-1016; 1028/1-5;
1027/1-2; 1030; 1010; 1011/1-2); papierośnica skórzana
(nr inw. IV-V-1014); pugilaresik z wizytówkami i autografami
(nry inw. IV-V-1015/l-27; 1017/1-15); pakiet z 15 torebka-
mi z pigmentami + koperta z folią złotą i srebrną (nry inw. IV-
Y-1024/1-16). Zob.: DGI MNK (1977); DGI MNK (1979).
5 W 2009 roku zakupiono brelok (nr inw. IV-Z-2871),
zob.; DGI MNK (2009). W 2010 roku zakupiono do zbiorów
księgę pamiątkową z pracowni H. Siemiradzkiego (nr inw. IV-
V- 1678); „Kronikę rodu Siemiradzkich” (nry inw. IW-1684/
a-b); kalendarzyk kieszonkowy (nr inw. IV-V-1685); portfel
z notesem, ołówkiem, wizytówkami, notatką w języku rosyj-
blem badawczy szczęśliwie nie dotyczy poniższych
rozważań.
Kończąc ten wstęp, należy zauważyć, że zabyt-
ki wchodzące w skład zespołów pamiątkowych,
oprócz informacji o osobie niegdyś je posiadającej
i innych postaciach z nią związanych, mogą dostar-
czyć wiadomości z różnych dziedzin, na przykład
świadczą o jej zamożności, upodobaniach, nało-
gach, czasem poglądach politycznych, a ponadto
informują o działających wówczas zakładach rze-
mieślniczych, ofercie handlowej sklepów, panującej
modzie itp.
Dar Henryka Siemiradzkiego z 5 października
1879 roku zyskał mu znaczną sympatię i uznanie
społeczeństwa. Materialnym refleksem jednego
z takich przejawów uznania jest dyplom poświad-
czający zaproszenie artysty do grona członków
honorowych Towarzystwa Kasyna Miejskiego we
Lwowie, uchwalone na zebraniu 22 maja 1880 roku
„w dowód podziwu dla arcymistrzowskich dzieł
jego pędzla, jak niemniej w dowód uznania Jego
niezwykłej ofiarności obywatelskiej”6. Dyplom,
ozdobnie kaligrafowany na pergaminie, podpisa-
ny został 15 sierpnia tegoż roku przez prezesa to-
warzystwa dra Józefa Kazimierza Malinowskiego,
wiceprezesa Seweryna Pnexella, gospodarza kasyna
Edmunda Blankę (?) oraz kilkunastu członków
wydziału. Dokument ten zaopatrzono w futerał
w kształcie tuby z blachy srebrnej, z rytowanym
monogramem wiązanym „HS” i poniżej spiralnie
poprowadzonym napisem: „Dyplom na członka
honorowego kasyna miejskiego we Lwowie 1880” .
Pokrywkę tuby zdobi rytowany pas gałązki lauru
z owocami. Ciekawostką jest fakt, że dokument zo-
stał ofiarowany do zbiorów Muzeum przez Leona
Siemiradzkiego w 1966 roku, zaś futerał do niego
(wykonany w Wiedniu przez złotnika posługujące-
go się monogramem F. 5.) dopiero jedenaście lat
później przez jego spadkobiercę Edwarda Kudre-
wicza.
Drugim zabytkiem tego rodzaju jest pamiąt-
kowy „adres podzięki” przygotowany przez Radę
Miasta Krakowa, który, zgodnie z napisem na stro-
skim oraz wycinkiem prasowym w języku francuskim (nry inw.
IV-V-1686/1-9); dwadzieścia wizytówek H. Siemiradzkiego
(nry inw. IV-V-1687/1-20), album komitetu budowy szkoły
im. H. Siemiradzkiego w Strzałkowie (nr inw. IW-1688),
wazon dekoracyjny (nr inw. IV-C-6930). Zob.: DGI MNK
(2010).
6 Nr inw. IV-V-495.
7 Nry inw. IV-V-1008/a-b.
Monika Paś
na Skałce w Krakowie oraz album wykonany przez
członków komitetu budowy szkoły w Strzałkowie,
noszącej jego imię.
Odrębną kwestią jest autentyczność gromadzo-
nych zabytków. W przypadku przekazu przez osobę
bliską, powiązaną z postacią więzami rodzinnymi
czy towarzyskimi, wiarygodność pamiątek jest po-
niekąd gwarantowana. Inaczej jest w przypadku
przekazów dokonywanych przez osoby trzecie, nie
związane bezpośrednio z wybraną postacią - wów-
czas ustalenie autentyczności przedmiotów nastrę-
cza niekiedy pewne trudności i wymaga kwerendy
ikonograficznej lub bibliograficznej, potwierdzają-
cej albo wykluczającej prawdziwość ustnego prze-
kazu. Powszechnie bowiem wiadomo, że potrze-
ba posiadania przedmiotu pamiątkowego jest tak
wielka, że niekiedy wokół zwykłych przedmiotów
tworzone są legendy, mające niewiele wspólnego
z faktami. Szczęśliwie w przypadku zespołu pamią-
tek po Henryku Siemiradzkim nie zachodzi oba-
wa o brak autentyczności, ponieważ w dużej części
zostały one ofiarowane przez syna artysty - Leona
Siemiradzkiego w 1966 roku3, oraz jego spadko-
biercę - Edwarda Kudrewicza w 1977 roku4 5 * * * * *, po-
dobnie jak w odniesieniu do pamiątek zakupionych
w Salonie Antykwarycznym Galerii “Connaisseur”
w Krakowie w 2009 i 2010 roku7. Zatem ten pro-
3 Z daru Leona Siemiradzkiego pochodzi Dyplom
Towarzystwa Kasyna Miejskiego we Lwowie (nr inw. IV-V-
495) oraz Adres dziękczynny Rady Miasta Krakowa (nr inw.
IV- V-496). Zob.: DGI MNK (1966).
4 Z daru Edwarda Kudrewicza w Dziale Rzemiosła
Artystycznego przechowywane są: futerał metalowy z grawe-
rowanym napisem: „SH Dyplom na członka honorowego ka-
syna miejskiego we Lwowie 1880” (nry inw. IV-V-1008/a-b);
2 palety ze śladami farb (nry inw. IW-1006; 1007); pudełko
wizytówek w kilku rodzajach (nry inw. IV-V-1013/l-41);
3p. cwikierów i 3p. okularów + 1 futerał (nry inw. IV-V-1018;
1019/1-2; 1020; 1021; 1022; 1023); zatyczka ceramiczna
w formie postaci kobiecej (brak głowy) (nr inw. IV-V-1026);
pudełko z pieczątką (faximile podpisu) (nry inw. IV-V-
1012/1-2); inicjał „H” z kwiatami i wstęga biała (zawiniątko
w bibule) (nry inw. IV-V-1025/l-2); fajka z kapciuchem (nry
inw. IV-V-1009/a-b; 1029); łódka kamienna na ołówki + ołó-
wek, węgiel z osadą, 2 kluczyki, kopiejka 1898, piórko do tuszu
z osadą, szpachla, 2 pędzle (nry inw. IW-1016; 1028/1-5;
1027/1-2; 1030; 1010; 1011/1-2); papierośnica skórzana
(nr inw. IV-V-1014); pugilaresik z wizytówkami i autografami
(nry inw. IV-V-1015/l-27; 1017/1-15); pakiet z 15 torebka-
mi z pigmentami + koperta z folią złotą i srebrną (nry inw. IV-
Y-1024/1-16). Zob.: DGI MNK (1977); DGI MNK (1979).
5 W 2009 roku zakupiono brelok (nr inw. IV-Z-2871),
zob.; DGI MNK (2009). W 2010 roku zakupiono do zbiorów
księgę pamiątkową z pracowni H. Siemiradzkiego (nr inw. IV-
V- 1678); „Kronikę rodu Siemiradzkich” (nry inw. IW-1684/
a-b); kalendarzyk kieszonkowy (nr inw. IV-V-1685); portfel
z notesem, ołówkiem, wizytówkami, notatką w języku rosyj-
blem badawczy szczęśliwie nie dotyczy poniższych
rozważań.
Kończąc ten wstęp, należy zauważyć, że zabyt-
ki wchodzące w skład zespołów pamiątkowych,
oprócz informacji o osobie niegdyś je posiadającej
i innych postaciach z nią związanych, mogą dostar-
czyć wiadomości z różnych dziedzin, na przykład
świadczą o jej zamożności, upodobaniach, nało-
gach, czasem poglądach politycznych, a ponadto
informują o działających wówczas zakładach rze-
mieślniczych, ofercie handlowej sklepów, panującej
modzie itp.
Dar Henryka Siemiradzkiego z 5 października
1879 roku zyskał mu znaczną sympatię i uznanie
społeczeństwa. Materialnym refleksem jednego
z takich przejawów uznania jest dyplom poświad-
czający zaproszenie artysty do grona członków
honorowych Towarzystwa Kasyna Miejskiego we
Lwowie, uchwalone na zebraniu 22 maja 1880 roku
„w dowód podziwu dla arcymistrzowskich dzieł
jego pędzla, jak niemniej w dowód uznania Jego
niezwykłej ofiarności obywatelskiej”6. Dyplom,
ozdobnie kaligrafowany na pergaminie, podpisa-
ny został 15 sierpnia tegoż roku przez prezesa to-
warzystwa dra Józefa Kazimierza Malinowskiego,
wiceprezesa Seweryna Pnexella, gospodarza kasyna
Edmunda Blankę (?) oraz kilkunastu członków
wydziału. Dokument ten zaopatrzono w futerał
w kształcie tuby z blachy srebrnej, z rytowanym
monogramem wiązanym „HS” i poniżej spiralnie
poprowadzonym napisem: „Dyplom na członka
honorowego kasyna miejskiego we Lwowie 1880” .
Pokrywkę tuby zdobi rytowany pas gałązki lauru
z owocami. Ciekawostką jest fakt, że dokument zo-
stał ofiarowany do zbiorów Muzeum przez Leona
Siemiradzkiego w 1966 roku, zaś futerał do niego
(wykonany w Wiedniu przez złotnika posługujące-
go się monogramem F. 5.) dopiero jedenaście lat
później przez jego spadkobiercę Edwarda Kudre-
wicza.
Drugim zabytkiem tego rodzaju jest pamiąt-
kowy „adres podzięki” przygotowany przez Radę
Miasta Krakowa, który, zgodnie z napisem na stro-
skim oraz wycinkiem prasowym w języku francuskim (nry inw.
IV-V-1686/1-9); dwadzieścia wizytówek H. Siemiradzkiego
(nry inw. IV-V-1687/1-20), album komitetu budowy szkoły
im. H. Siemiradzkiego w Strzałkowie (nr inw. IW-1688),
wazon dekoracyjny (nr inw. IV-C-6930). Zob.: DGI MNK
(2010).
6 Nr inw. IV-V-495.
7 Nry inw. IV-V-1008/a-b.