DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.7762#0438
432 COMMENTARIJ
A D C A P U T III.
Cava aedium — Cotton. Cavae dat; deinde ita ante figurae
omittit.
De cavaedio, atrio et vestibulo cum variae et diversae fue-
rint atque etiamnunc sint opiniones atque interpretationes vi-
rorum doctorum, necesse est hic omnem iis de vocabulis dis-
putationem explicare; quo facto apparebit diversam diversis ro-
mani imperii temporibus, cum locus fuisset in aedibus mutatus, atrii
et vestibuli significationem fuisse. Quod cum Grammatici eosque
secuti multi Vitruvii interpretes non animadvertissent, multa Vi-
truvii aliorumque scriptorum loca male sunt interpretati et descri-
ptione figurarum ineptarum doctrinam Vitruvii obscurarunt potius
quafn illustrarunt.
Primum igitur ponam locum classicum Varronis de Lingua
Latina libro 4 p- 45 edit. Bipont. quem sequentur ]oca Gramma-
ticorum veterum, partim inde ducta, verum a]iunde collectis ve-
terum Grammaticorum opinionibus aucta et vitiata. Varro ita:
Cavum aedium dictum, qui locus tectits intra parietes relin-
quebatur patulus, qui esset ad communem usum. In hoc locus
si nulius relictus erat sub divo qui esset, dicebatur testudo a
testudiuis sirnilitudiue, ut est in Praetorio in castris: si reli-
ctum erat iu medio, ut lucem caperet, deorsumque quo implue-
bat, impluvium dietum, et sursum, qua compluebat, complu-
vium: utrumque a pluvia. Tuscanicum dictwn a Tuscis, post-
eaquam illorum cavum aeclium simulare coeperunt. Atrium
appellatum ab Atriatibus Tuscis; illinc enim exemplum sum-
tum. Circivm cavum aedium erant uniuscuiusque rei utilitatis
causa parietibus dissepta, ubi quid conditum esse volebant;
a celando cellam appellarunt, penariam, ubi penus: ubi cuba-
bant, cubiculum, ubi coenabant, coenaculum vocitabaut. —
Posteaquam in superiore parte coenitare coeperunt, superioris
domus universa coenacula dicta. Posteaquam ibi coenabant,
plura facere coeperunt, ut in castris ab hieme hiberna, hiber-
num domus vocarunt: contra aestivum, Caetera ibi desunt; et
A D C A P U T III.
Cava aedium — Cotton. Cavae dat; deinde ita ante figurae
omittit.
De cavaedio, atrio et vestibulo cum variae et diversae fue-
rint atque etiamnunc sint opiniones atque interpretationes vi-
rorum doctorum, necesse est hic omnem iis de vocabulis dis-
putationem explicare; quo facto apparebit diversam diversis ro-
mani imperii temporibus, cum locus fuisset in aedibus mutatus, atrii
et vestibuli significationem fuisse. Quod cum Grammatici eosque
secuti multi Vitruvii interpretes non animadvertissent, multa Vi-
truvii aliorumque scriptorum loca male sunt interpretati et descri-
ptione figurarum ineptarum doctrinam Vitruvii obscurarunt potius
quafn illustrarunt.
Primum igitur ponam locum classicum Varronis de Lingua
Latina libro 4 p- 45 edit. Bipont. quem sequentur ]oca Gramma-
ticorum veterum, partim inde ducta, verum a]iunde collectis ve-
terum Grammaticorum opinionibus aucta et vitiata. Varro ita:
Cavum aedium dictum, qui locus tectits intra parietes relin-
quebatur patulus, qui esset ad communem usum. In hoc locus
si nulius relictus erat sub divo qui esset, dicebatur testudo a
testudiuis sirnilitudiue, ut est in Praetorio in castris: si reli-
ctum erat iu medio, ut lucem caperet, deorsumque quo implue-
bat, impluvium dietum, et sursum, qua compluebat, complu-
vium: utrumque a pluvia. Tuscanicum dictwn a Tuscis, post-
eaquam illorum cavum aeclium simulare coeperunt. Atrium
appellatum ab Atriatibus Tuscis; illinc enim exemplum sum-
tum. Circivm cavum aedium erant uniuscuiusque rei utilitatis
causa parietibus dissepta, ubi quid conditum esse volebant;
a celando cellam appellarunt, penariam, ubi penus: ubi cuba-
bant, cubiculum, ubi coenabant, coenaculum vocitabaut. —
Posteaquam in superiore parte coenitare coeperunt, superioris
domus universa coenacula dicta. Posteaquam ibi coenabant,
plura facere coeperunt, ut in castris ab hieme hiberna, hiber-
num domus vocarunt: contra aestivum, Caetera ibi desunt; et