DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.23828#0089
86 \ ŚWIĄTYNIA SYBILLI
5. Układ zbiorów w Świątyni Sybilli
Podstawą rekonstrukcji układu eksponatów w Świątyni Sybilli według stanu z ostatnich
lat przed wybuchem powstania listopadowego jest inwentarz topograficzny, spisany przez
Franciszka Kozłowskiego, będący przygotowaniem do niezrealizowanego druku105. Układ
ten zresztą, jak wynika z inwentarzy wcześniejszych oraz z opisów i relacji współczesnych
pamiętnikarzy, ustalony został wkrótce po inauguracji muzeum i nie ulegał zasadniczym
zmianom. Ekspozycja wzbogacała się jedynie ilościowo, pomnażana wciąż napływający-
mi darami i nabytkami; jej sens ideowy pozostawał ten sam.
Przed schodami prowadzącymi do górnej kondygnacji Świątyni, czyli do głównej
jej sali, znajdowała się „krata żelazna z drzwiczkami do wchodu, z zamkiem". Za tą kratą
wejścia strzegły dwa „lwy kamienne, granitowe, po obu stronach schodów wysoko leżące".
Same wrota do Świątyni były „podwójne, dębowe, na biegunach żelaznych, blachą mie-
dzianą okute, z zamkiem krytym żelaznym i kluczem; w tych drzwiach gwoździ brązo-
wych dużych dla ozdoby sztuk sto cztery". Nad nimi widniała literami z brązu wypisana
dewiza zbiorów puławskich: PRZESZŁOŚĆ PRZYSZŁOŚCI.
Trofea i „szkatuła królewska"
W głównej sali Świątyni, w ścianie na wprost wejścia, znajdowała się obszerna, półkoliście
u góry zakończona nisza zasłonięta aksamitną kotarą. Według słów inwentarza była to „fi-
ranka pąsowa, aksamitowa, naokoło frędzlą złotą z kutasikami obszyta, na szpontonie bla-
szanym z grotem wyzłacanym, na gwoździach dwóch zawieszona; trzeci gwóźdź z emalią
i napisem: »Zagwożdżona Przyjaźń«". W środku niszy, w górze na ścianie, umieszczony
był panoplion królewski, w skład którego wchodziła „tarcza wróżebna" Sobieskiego106,
miecze Jagiełły i Witolda107, szable Stefana Batorego i Jana Sobieskiego108. W niszy po pra-
wej stronie od wejścia ułożony był na posadzce pozłacany wieniec (zapewne z brązu,
w kształcie laurowych liści), a za nim stały na drzewcach chorągwie zdobyczne i polskie.
Wśród zdobycznych były: krzyżacka109, moskiewska „carów Szujskich"110, turecka spod
Wiednia111 oraz szwedzka zdobyta przez Czarnieckiego112. Polskie zaś były: państwowa
z czasów Zygmunta Augusta113, nagrobna Stanisława Barzego114, wojskowa pułku zwanego
„królowej Jadwigi" z końca XVIII wieku oraz wojskowa należąca do pułku lekkokonnego
polskiego gwardii Napoleona I115. Przy chorągwiach ustawiono polskie laski marszałkow-
skie, między innymi Lubomirskiego, Opalińskiego i Małachowskiego116, partyzany dwor-
skie z czasów Jana III, a także średniowieczny pastorał biskupi117 oraz szpadę Ignacego
Potockiego. Obok tego umieszczono jeszcze „pudełko blaszane" zawierające genealogię
królów polskich118. Po lewej stronie niszy, dla zrównoważenia lasu chorągwi znajdującego
się po stronie przeciwnej, ustawiono pęk halabard (dwadzieścia trzy sztuki), a ponadto
umieszczono tam pięć rozmaitych mieczy krzyżackich119 i dwie szpady. Pośrodku niszy
5. Układ zbiorów w Świątyni Sybilli
Podstawą rekonstrukcji układu eksponatów w Świątyni Sybilli według stanu z ostatnich
lat przed wybuchem powstania listopadowego jest inwentarz topograficzny, spisany przez
Franciszka Kozłowskiego, będący przygotowaniem do niezrealizowanego druku105. Układ
ten zresztą, jak wynika z inwentarzy wcześniejszych oraz z opisów i relacji współczesnych
pamiętnikarzy, ustalony został wkrótce po inauguracji muzeum i nie ulegał zasadniczym
zmianom. Ekspozycja wzbogacała się jedynie ilościowo, pomnażana wciąż napływający-
mi darami i nabytkami; jej sens ideowy pozostawał ten sam.
Przed schodami prowadzącymi do górnej kondygnacji Świątyni, czyli do głównej
jej sali, znajdowała się „krata żelazna z drzwiczkami do wchodu, z zamkiem". Za tą kratą
wejścia strzegły dwa „lwy kamienne, granitowe, po obu stronach schodów wysoko leżące".
Same wrota do Świątyni były „podwójne, dębowe, na biegunach żelaznych, blachą mie-
dzianą okute, z zamkiem krytym żelaznym i kluczem; w tych drzwiach gwoździ brązo-
wych dużych dla ozdoby sztuk sto cztery". Nad nimi widniała literami z brązu wypisana
dewiza zbiorów puławskich: PRZESZŁOŚĆ PRZYSZŁOŚCI.
Trofea i „szkatuła królewska"
W głównej sali Świątyni, w ścianie na wprost wejścia, znajdowała się obszerna, półkoliście
u góry zakończona nisza zasłonięta aksamitną kotarą. Według słów inwentarza była to „fi-
ranka pąsowa, aksamitowa, naokoło frędzlą złotą z kutasikami obszyta, na szpontonie bla-
szanym z grotem wyzłacanym, na gwoździach dwóch zawieszona; trzeci gwóźdź z emalią
i napisem: »Zagwożdżona Przyjaźń«". W środku niszy, w górze na ścianie, umieszczony
był panoplion królewski, w skład którego wchodziła „tarcza wróżebna" Sobieskiego106,
miecze Jagiełły i Witolda107, szable Stefana Batorego i Jana Sobieskiego108. W niszy po pra-
wej stronie od wejścia ułożony był na posadzce pozłacany wieniec (zapewne z brązu,
w kształcie laurowych liści), a za nim stały na drzewcach chorągwie zdobyczne i polskie.
Wśród zdobycznych były: krzyżacka109, moskiewska „carów Szujskich"110, turecka spod
Wiednia111 oraz szwedzka zdobyta przez Czarnieckiego112. Polskie zaś były: państwowa
z czasów Zygmunta Augusta113, nagrobna Stanisława Barzego114, wojskowa pułku zwanego
„królowej Jadwigi" z końca XVIII wieku oraz wojskowa należąca do pułku lekkokonnego
polskiego gwardii Napoleona I115. Przy chorągwiach ustawiono polskie laski marszałkow-
skie, między innymi Lubomirskiego, Opalińskiego i Małachowskiego116, partyzany dwor-
skie z czasów Jana III, a także średniowieczny pastorał biskupi117 oraz szpadę Ignacego
Potockiego. Obok tego umieszczono jeszcze „pudełko blaszane" zawierające genealogię
królów polskich118. Po lewej stronie niszy, dla zrównoważenia lasu chorągwi znajdującego
się po stronie przeciwnej, ustawiono pęk halabard (dwadzieścia trzy sztuki), a ponadto
umieszczono tam pięć rozmaitych mieczy krzyżackich119 i dwie szpady. Pośrodku niszy