Żygulski, Zdzisław: Dzieje zbiorów puławskich: Świątynia Sybilli i Dom Gotycki (Kraków, 2009)

1 76 j DOM GOTYCKI

161. Książę Konstanty Adam
Czartoryski, litografia, Józef
Kriehuber, 1850 r.

5. Społeczny zasięg kolekcjonerstwa puławskiego

Olbrzymia większość muzealiów puławskich zgromadzona została dzięki niestrudzo-
nej, kilkudziesięcioletniej pracy kolekcjonerskiej samej Izabeli Czartoryskiej. Pracę
tę ułatwiały dwa potężne środki, którymi dysponowała: fundusze pieniężne i rozległe
stosunki polityczne, dyplomatyczne, towarzyskie. Wielką pomoc w organizowaniu
muzeum otrzymała księżna Izabela od swego męża248 oraz od dzieci Konstantego
i Adama Jerzego głównie przy pozyskiwaniu dzieł sztuki i pamiątek, a od Marii Wir-
temberskiej podczas aranżowania i opracowywania zbiorów. Następny, szerszy krąg
współpracowników tworzyli przedstawiciele rodów magnackich, szczególnie tych
związanych z Czartoryskimi węzłami pokrewieństwa, koligacji, przyjaźni lub wspól-
nej orientacji politycznej, a więc Lubomirskich, Zamoyskich, Potockich, Sapiehów.
W akcji poszukiwania zabytków ważne było pozyskanie władz kościelnych oraz po-
szczególnych przedstawicieli kleru. Jak wiemy i ta kwestia została rozwiązana pozy-
tywnie, czego dowodem różne cenne dary z katedry na Wawelu, a także z licznych