DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.23828#0180
SPOŁECZNY ZASIĘG KOLEKCJONERSTWA PUŁAWSKIEGO i 177
162. Hrabia Stanisław
Zamoyski, miedzioryt,
ok. 1804 r.
kościołów i klasztorów całego kraju. Istotnym jednak źródłem powodzenia muzeal-
nictwa puławskiego i jego wartości był współudział szerokich kół społeczeństwa. Gdy
przeglądamy nazwiska ofiarodawców zapisane w katalogach puławskich i analizujemy
zachowane świadectwa autentyczności zabytków, stajemy wobec faktu wielkiej akcji,
obejmującej przedstawicieli niemal wszystkich warstw społecznych.
Okres pomiędzy rokiem 1800 a 1830 był niezmiernie doniosły dla dziejów pol-
skiej kultury. Właśnie wtedy dokonywał się proces przejścia inicjatywy kulturalnej
z rąk arystokracji w ręce nowo tworzącej się warstwy - inteligencji miejskiej. Warstwa
ta powstawała zarówno z żywiołów plebejskich, jak i z elementów starej, lecz zuboża-
łej szlachty, porzucającej z różnych powodów gospodarstwa wiejskie. Ludzie ci podej-
mowali teraz zawody dawniej pogardzane, z zakresu prawa, nauk humanistycznych
i ścisłych, medycyny, architektury, sztuki i literatury. Ważnym czynnikiem twórczym
nowej inteligencji stał się korpus oficerski, niezwykle rozwinięty w owej wojennej epo-
ce. Występowało bowiem zjawisko charakterystyczne i rzadko w historii spotykane:
oficerowie, wykształceni w szkole oświecenia, żywo reagujący na przemiany rewolucji
162. Hrabia Stanisław
Zamoyski, miedzioryt,
ok. 1804 r.
kościołów i klasztorów całego kraju. Istotnym jednak źródłem powodzenia muzeal-
nictwa puławskiego i jego wartości był współudział szerokich kół społeczeństwa. Gdy
przeglądamy nazwiska ofiarodawców zapisane w katalogach puławskich i analizujemy
zachowane świadectwa autentyczności zabytków, stajemy wobec faktu wielkiej akcji,
obejmującej przedstawicieli niemal wszystkich warstw społecznych.
Okres pomiędzy rokiem 1800 a 1830 był niezmiernie doniosły dla dziejów pol-
skiej kultury. Właśnie wtedy dokonywał się proces przejścia inicjatywy kulturalnej
z rąk arystokracji w ręce nowo tworzącej się warstwy - inteligencji miejskiej. Warstwa
ta powstawała zarówno z żywiołów plebejskich, jak i z elementów starej, lecz zuboża-
łej szlachty, porzucającej z różnych powodów gospodarstwa wiejskie. Ludzie ci podej-
mowali teraz zawody dawniej pogardzane, z zakresu prawa, nauk humanistycznych
i ścisłych, medycyny, architektury, sztuki i literatury. Ważnym czynnikiem twórczym
nowej inteligencji stał się korpus oficerski, niezwykle rozwinięty w owej wojennej epo-
ce. Występowało bowiem zjawisko charakterystyczne i rzadko w historii spotykane:
oficerowie, wykształceni w szkole oświecenia, żywo reagujący na przemiany rewolucji