DOI Artikel:
Żygulski, Zdzisław: Przedmowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23828#0018
■i-
15
PRZEDMOWA
Opracowanie zbiorów puławskich księżnej Izabeli Czartoryskiej w Świątyni Sybilli (1801)
i Domu Gotyckim (1809) przedłożyłem Uniwersytetowi Jagiellońskiemu jako dysertację
doktorską w roku 1960. Uzyskawszy wysoką ocenę tej pracy, opartej na wnikliwej analizie
obfitych źródeł archiwalnych w zestawieniu z badaniem oryginalnych obiektów puław-
skich, starałem się ją ogłosić w formie książkowej. Spotkałem się jednak z odmową druku
w kilku wydawnictwach państwowych, także we wrocławskim Ossolineum i krakowskim
Wydawnictwie Literackim. Ówczesnym decydentom nie w smak było wychwalanie księż-
nej Izabeli Czartoryskiej jako założycielki pierwszego polskiego muzeum narodowego.
Pomocną dłoń podał mi wówczas profesor Adam Bochnak, jeden z recenzentów tej dyser-
tacji, pełniący funkcję dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie. Spowodował druk
pracy w roku 1962 w VII tomie „Rozpraw i Sprawozdań" tegoż muzeum.
Licząc się z ograniczonym zasięgiem tego czasopisma, zakupiłem sto odbitek swego
tekstu, oprawiłem je i w formie książkowej rozesłałem ważnym bibliotekom oraz zaprzy-
jaźnionym historykom. Dzieje zbiorów puławskich (Świątynia Sybilli i Dom Gotycki) zosta-
ły przyjęte z dużym uznaniem, stając się inspiracją analogicznych opracowań muzealnych
między innymi w Łańcucie i w Wilanowie. Po kilku latach okazało się, że egzemplarz znaj-
dujący się w Bibliotece Jagiellońskiej uległ zniszczeniu przez „zaczytanie". Kserograficzne
odbitki Dziejów... krążyły, poszukiwane szczególnie w samych Puławach. Muzeum Naro-
dowe w Krakowie nawiązało wówczas żywy kontakt z kulturalnym ośrodkiem puławskim.
Historyczny zespół budynków muzealnych, położonych w pięknym parku pałacowym, zna-
lazł się pod opieką założonego w 1950 roku Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa
(IUNG). Bibliotekarz Instytutu, Zygmunt Nowakowski, zajął się historią puławskiego muze-
alnictwa i wszelkimi siłami starał się wydobyć parkowe budynki z wojennego zaniedbania.
Do tej akcji przystąpiło też lokalne muzeum Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajo-
znawczego, kierowane przez Janinę Chajkowską. Pod egidą krakowskiego Muzeum Narodo-
wego w roku 1959, w 150-lecie inauguracji Domu Gotyckiego, otwarto wielką wystawę ju-
bileuszową w samych budynkach muzealnych, ale również w Sali Gotyckiej pałacu, a nawet
w barokowym Domku Chińskim. Od tego czasu rokrocznie, w sezonie letnim, urządzano
wystawy historyczne, malarstwa, grafiki, militariów i rzemiosła artystycznego, poświecone
wybitnym osobom i doniosłym wydarzeniom historycznym. Wydawano przewodniki bądź
15
PRZEDMOWA
Opracowanie zbiorów puławskich księżnej Izabeli Czartoryskiej w Świątyni Sybilli (1801)
i Domu Gotyckim (1809) przedłożyłem Uniwersytetowi Jagiellońskiemu jako dysertację
doktorską w roku 1960. Uzyskawszy wysoką ocenę tej pracy, opartej na wnikliwej analizie
obfitych źródeł archiwalnych w zestawieniu z badaniem oryginalnych obiektów puław-
skich, starałem się ją ogłosić w formie książkowej. Spotkałem się jednak z odmową druku
w kilku wydawnictwach państwowych, także we wrocławskim Ossolineum i krakowskim
Wydawnictwie Literackim. Ówczesnym decydentom nie w smak było wychwalanie księż-
nej Izabeli Czartoryskiej jako założycielki pierwszego polskiego muzeum narodowego.
Pomocną dłoń podał mi wówczas profesor Adam Bochnak, jeden z recenzentów tej dyser-
tacji, pełniący funkcję dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie. Spowodował druk
pracy w roku 1962 w VII tomie „Rozpraw i Sprawozdań" tegoż muzeum.
Licząc się z ograniczonym zasięgiem tego czasopisma, zakupiłem sto odbitek swego
tekstu, oprawiłem je i w formie książkowej rozesłałem ważnym bibliotekom oraz zaprzy-
jaźnionym historykom. Dzieje zbiorów puławskich (Świątynia Sybilli i Dom Gotycki) zosta-
ły przyjęte z dużym uznaniem, stając się inspiracją analogicznych opracowań muzealnych
między innymi w Łańcucie i w Wilanowie. Po kilku latach okazało się, że egzemplarz znaj-
dujący się w Bibliotece Jagiellońskiej uległ zniszczeniu przez „zaczytanie". Kserograficzne
odbitki Dziejów... krążyły, poszukiwane szczególnie w samych Puławach. Muzeum Naro-
dowe w Krakowie nawiązało wówczas żywy kontakt z kulturalnym ośrodkiem puławskim.
Historyczny zespół budynków muzealnych, położonych w pięknym parku pałacowym, zna-
lazł się pod opieką założonego w 1950 roku Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa
(IUNG). Bibliotekarz Instytutu, Zygmunt Nowakowski, zajął się historią puławskiego muze-
alnictwa i wszelkimi siłami starał się wydobyć parkowe budynki z wojennego zaniedbania.
Do tej akcji przystąpiło też lokalne muzeum Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajo-
znawczego, kierowane przez Janinę Chajkowską. Pod egidą krakowskiego Muzeum Narodo-
wego w roku 1959, w 150-lecie inauguracji Domu Gotyckiego, otwarto wielką wystawę ju-
bileuszową w samych budynkach muzealnych, ale również w Sali Gotyckiej pałacu, a nawet
w barokowym Domku Chińskim. Od tego czasu rokrocznie, w sezonie letnim, urządzano
wystawy historyczne, malarstwa, grafiki, militariów i rzemiosła artystycznego, poświecone
wybitnym osobom i doniosłym wydarzeniom historycznym. Wydawano przewodniki bądź