DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.66227#0068
SPOSOBY PATRZENIA
z Dziennika w przypadku portretu Laszczki zyskuje na znaczeniu dopiero
w konfrontacji z obrazem. To dzieło sztuki pozwala mu pełniej przemówić
i tym samym precyzyjniej naświetlić twórcze zamysły autora.
V
Gdy pisałem ów tekst, paryski wizerunek Laszczki w pracowni nie był
dostępny dla badaczy. W analizach można się było posługiwać jedynie
fotografiami. Powodowało to niemożność ostatecznego rozstrzygnięcia
pewnych pytań, np. o stan piecyka. Pojawienie się dzieła na aukcji w paź-
dzierniku 2010 roku i jego zakup do Muzeum Narodowego w Warsza-
wie zmieniły sytuację31 32. Okazało się (tabl. I), że bez wątpienia piecyk jest
wygasły, a odlewy głów nie mają jednoznacznego charakteru przeciwsta-
wienia egipski/klasyczny. Co prawda głowa „egipska” faktycznie jest taka,
ale „klasyczna” okazała się raczej „nowożytna”. Natomiast wertykalną rela-
cję pomiędzy nimi wzmacnia jasny pas farby (tapety?) na ścianie za nimi.
Kotara ma nasyconą barwę czerwoną, czym podkreśla pełnioną rolę odsła-
niania wnętrza pracowni. Znów zatem pierwszeństwo przed meteorologią
czy słowami krytyków zyskał „dziełocentryzm”. Nie pozostaje mi więc nic
innego, jak zakończyć przeprowadzone powyżej wywody moim ulubionym,
a liczącym sto lat z małym okładem, cytatem z Jana Bołoz-Antoniewicza:
Dokumenta - to instrumenty optyczne pomocnicze (...). Dokumen-
tem pierwszym i poniekąd jedynym jest i pozostanie zawsze - samo
dzieło sztuki. Mówiło się to już tak często - życzyć by więc już tylko
należało, żeby w to raz stanowczo uwierzono12.
31 Zob.http://wiadomosci.gazeta.p1/wiadomosci/l,114873,10472898,_Portret_
Laszczki Mehoffera_trafi_do_Muzeum_Narodowego.html (dostęp 28.03.2012).
32 Jan Bołoz-Antoniewicz, Senae Triplices. Uwagi o sztuce syeneńskiej
iflorentyńskiej z Powodu „Sieny”J. Eksc. Kazimierza Chłędowskiego, Warszawa 1905
(nadbitka z „Biblioteki Warszawskiej”, t. 256), s. 14.
66
z Dziennika w przypadku portretu Laszczki zyskuje na znaczeniu dopiero
w konfrontacji z obrazem. To dzieło sztuki pozwala mu pełniej przemówić
i tym samym precyzyjniej naświetlić twórcze zamysły autora.
V
Gdy pisałem ów tekst, paryski wizerunek Laszczki w pracowni nie był
dostępny dla badaczy. W analizach można się było posługiwać jedynie
fotografiami. Powodowało to niemożność ostatecznego rozstrzygnięcia
pewnych pytań, np. o stan piecyka. Pojawienie się dzieła na aukcji w paź-
dzierniku 2010 roku i jego zakup do Muzeum Narodowego w Warsza-
wie zmieniły sytuację31 32. Okazało się (tabl. I), że bez wątpienia piecyk jest
wygasły, a odlewy głów nie mają jednoznacznego charakteru przeciwsta-
wienia egipski/klasyczny. Co prawda głowa „egipska” faktycznie jest taka,
ale „klasyczna” okazała się raczej „nowożytna”. Natomiast wertykalną rela-
cję pomiędzy nimi wzmacnia jasny pas farby (tapety?) na ścianie za nimi.
Kotara ma nasyconą barwę czerwoną, czym podkreśla pełnioną rolę odsła-
niania wnętrza pracowni. Znów zatem pierwszeństwo przed meteorologią
czy słowami krytyków zyskał „dziełocentryzm”. Nie pozostaje mi więc nic
innego, jak zakończyć przeprowadzone powyżej wywody moim ulubionym,
a liczącym sto lat z małym okładem, cytatem z Jana Bołoz-Antoniewicza:
Dokumenta - to instrumenty optyczne pomocnicze (...). Dokumen-
tem pierwszym i poniekąd jedynym jest i pozostanie zawsze - samo
dzieło sztuki. Mówiło się to już tak często - życzyć by więc już tylko
należało, żeby w to raz stanowczo uwierzono12.
31 Zob.http://wiadomosci.gazeta.p1/wiadomosci/l,114873,10472898,_Portret_
Laszczki Mehoffera_trafi_do_Muzeum_Narodowego.html (dostęp 28.03.2012).
32 Jan Bołoz-Antoniewicz, Senae Triplices. Uwagi o sztuce syeneńskiej
iflorentyńskiej z Powodu „Sieny”J. Eksc. Kazimierza Chłędowskiego, Warszawa 1905
(nadbitka z „Biblioteki Warszawskiej”, t. 256), s. 14.
66