DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.66227#0187
ROZDZIAŁ XI
Poetyka kontestacji PRL-u
w obrazach grupy „Wprost”
i Jurry’ego Zielińskiego
i
Do czasów sierpnia ’80 malarstwo polskie w niewielkim tylko stop-
niu odnosiło się w sposób bezpośredni i krytyczny do rzeczywistości
PRL-u. Po wycofaniu się władzy z doktryny socrealizmu i zaakcepto-
waniu przez nią modernizmu (co nie obyło się bez swoistej reglamen-
tacji i licznych oporów), kolejne dominujące nurty lat sześćdziesiątych
i siedemdziesiątych starały się pielęgnować swą artystyczną autonomię,
bojąc się popadnięcia na nowo w jakąkolwiek ideologiczną zależność od
polityki. Całkowita samodzielność była oczywiście iluzją, niemniej jed-
nak uniwersalizm działań artystycznych, wpisany - jak sądzono - w na-
turę nowoczesności, wydawał się stać w sprzeczności z możliwością wy-
rażania doraźnych treści, nasyconych krytyką panującego systemu1. Pod
koniec rządów Władysława Gomułki jedynie Grupa „Wprost” w Kra-
kowie i nieco później Jerzy Ryszard Jurry Zieliński w Warszawie two-
rzyć zaczęli na szerszą skalę dzieła kontestujące komunistyczny system
i zakłamanie życia w PRL-u. Porównanie postaw krakowskich twórców
i warszawskiego malarza narzuca się samo, a niedawna wystawa mono-
graficzna Jurry ego, przygotowana przez Galerię „Zderzak”, wręcz do
1 Piotr Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po
1945 roku, Poznań 1999, s. 79-85.
185
Poetyka kontestacji PRL-u
w obrazach grupy „Wprost”
i Jurry’ego Zielińskiego
i
Do czasów sierpnia ’80 malarstwo polskie w niewielkim tylko stop-
niu odnosiło się w sposób bezpośredni i krytyczny do rzeczywistości
PRL-u. Po wycofaniu się władzy z doktryny socrealizmu i zaakcepto-
waniu przez nią modernizmu (co nie obyło się bez swoistej reglamen-
tacji i licznych oporów), kolejne dominujące nurty lat sześćdziesiątych
i siedemdziesiątych starały się pielęgnować swą artystyczną autonomię,
bojąc się popadnięcia na nowo w jakąkolwiek ideologiczną zależność od
polityki. Całkowita samodzielność była oczywiście iluzją, niemniej jed-
nak uniwersalizm działań artystycznych, wpisany - jak sądzono - w na-
turę nowoczesności, wydawał się stać w sprzeczności z możliwością wy-
rażania doraźnych treści, nasyconych krytyką panującego systemu1. Pod
koniec rządów Władysława Gomułki jedynie Grupa „Wprost” w Kra-
kowie i nieco później Jerzy Ryszard Jurry Zieliński w Warszawie two-
rzyć zaczęli na szerszą skalę dzieła kontestujące komunistyczny system
i zakłamanie życia w PRL-u. Porównanie postaw krakowskich twórców
i warszawskiego malarza narzuca się samo, a niedawna wystawa mono-
graficzna Jurry ego, przygotowana przez Galerię „Zderzak”, wręcz do
1 Piotr Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po
1945 roku, Poznań 1999, s. 79-85.
185