Bałus, Wojciech: Efekt widzialności: o swoistości widzenia obrazów, granicach ich odczytywania i antropologicznych aspektach sztuki (Kraków: Universitas, 2013)

ROZDZIAŁ XIV
Czy prawda
jest banałem?
Uwagi o realizmie

i
W roku 1988 Luc Tuymans, jeden z najbardziej znanych obecnie mala-
rzy belgijskich, wykonał cykl czterech obrazów zatytułowany Die Zeit. Te
niewielkie prace (tabl. XXXIII a-d), namalowane olejno na tekturze o wy-
miarach około 40 (lub 30) na 40 cm, utrzymane są w podobnej kolorysty-
ce, złożonej z kontrastowo zestawionych jasnych i ciemnych plam1. Za po-
mocą schematycznych kształtów artysta przedstawił w pierwszym dziele
fragment miasta z białymi domami, rzucającymi długie, głębokie cienie na
puste ulice. Ledwie widoczny, biały napis głosi „nicht in zicht”. W drugim
szeroka panorama zastąpiona została zbliżeniem na puste półki sklepo-
we. W trzecim widzimy dwa oparte o siebie białe krążki, wyglądające na
tabletki, a w czwartym, na tle schematycznie zarysowanego regału, półpo-
stać siedzącego mężczyzny. Jego twarz wycięta została z fotografii. Jedynie
ciemne okulary, włosy oraz bliki na czole i policzku domalowano farbami.
W obrazach Tuymansa właściwie nic nie przyciąga naszej uwagi. Puste
półki sklepowe skadrowane zostały tak, że z trudem rozpoznajemy przed-
miotowe odniesienie prawie czarnych listew i podpórek oraz białych de-
sek, przez co tracimy chęć zadawania dalszych pytań o przyczynę braku
na nich jakichkolwiek towarów. Dwa medykamenty, całkowicie wyrwane

1 Ulrich Loock i in., Luc Tuymans, London-New York 2003, s. 114-115;
Prudence Pfeiffer, Die Zeit, 1988, w: Luc Tuymans, red. Madeleine Grynsztejn,
Helen Molesworth, New York 2009, s. 79-81.

237