Bałus, Wojciech: Efekt widzialności: o swoistości widzenia obrazów, granicach ich odczytywania i antropologicznych aspektach sztuki (Kraków: Universitas, 2013)

SŁOWO I OBRAZ

Dla poety dzieło ukazywało Weneckie kurtyzany, i przy tym rozpoznaniu
trzeba pozostać, analizując utwór, choć w międzyczasie badania historyków
sztuki zweryfikowały ikonografię obrazu4. O wierszu pisano już parokrot-
nie, niemniej jednak warto do niego powrócić, zaczynając od przytocze-
nia go w całości, gdyż kryje się w nim - jak sądzę - klucz do zrozumienia
malarskich napomknień w twórczości autora T^iemi Ulro\

(1) Powinienem powiedzieć kiedyś jak zmieniłem
(2) Opinię o poezji i jak to się stało,
(3) Że uważam się dzisiaj za jednego z wielu
(4) Kupców i rzemieślników Cesarstwa Japonii
(5) Układających wiersze o kwitnieniu wiśni,
(6) O chryzantemach i pełni księżyca.
(7) Gdybym ja mógł weneckie kurtyzany
(8) Opisać, jak w podwórzu witką drażnią pawia
(9) I z tkaniny jedwabnej, z perłowej przepaski
(10) Wyłuskać ociężałe piersi, czerwonawą
(11) Pręgę na brzuchu od zapięcia sukni,
(12) Tak przynajmniej jak widział szyper galeonów
(13) Przybyłych tego ranka z ładunkami złota;
(14) I gdybym równocześnie mógł ich biedne kości
(15) Na cmentarzu, gdzie bramę liże tłuste morze,
(16) Zamknąć w słowie mocniejszym niż ostatni grzebień
(17) Który w próchnie pod płytą, sam, czeka na światło
(18) To bym nie zwątpił. Z opornej materii
(19) Co da się zebrać? Nic, najwyżej piękno.
(20) A wtedy wystarczyć muszą kwiaty wiśni
(21) I chryzantemy i pełnia księżyca5.

4 Adam Dziadek, Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poe-
zji współczesnej, Katowice 2011 (wyd. 2), s. 143.
5 Miłosz, Nie więcej, w: idem, Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada i inne wiersze,
Kraków 1980, s. 15.

116