DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.66227#0262
PRZEMIANY OBRAZÓW
W Ecce homo maszyna antropologiczna pokazuje swą ukrytą naturę.
Twarz rozpoznawalna w chmurze owadów na pewno nie wyraża elimi-
nacji cech zwierzęcych z wnętrza człowieka, bo owego wnętrza na obra-
zie po prostu nie ma. Jedynie zarys oblicza konstytuuje się z plamek bę-
dących wyobrażeniami owadów. Twarz nie jest też prostym absorbentem
owych owadów, gdyż nie definiują one zwierzęcości przedstawionego czło-
wieka. Tym samym dzieło Czycza sytuuje się tam, gdzie nie można wy-
znaczyć opozycji człowiek / zwierzę. Zarys twarzy jest zwierzęco-ludzki.
Agamben pisał, że pod rzekomym rozdziałem obu pierwiastków de facto
kryje się ich wspólnota. „Właśnie dlatego, że to, co ludzkie jest w rzeczy-
wistości za każdym razem z góry zakładane, maszyna wytwarza pewnego
rodzaju stan wyjątkowy, tworzy sferę nieokreśloności, w której zewnętrze
jest tylko wykluczonym wnętrzem, a wnętrze z kolei tylko włączonym do
środka zewnętrzem”9. Ów stan wyjątkowy to nagie życie. Jest ono strefą
nierozróżnialności, gdzie nie ma ani „czystych” ludzi, ani „pełnych” zwie-
rząt. Twarz może być zatem zbudowana z owadów.
Obrazy Dawida Czycza każą się poważnie zastanowić nad relacją
człowieka i zwierząt. Choć wykorzystują tradycyjną symbolikę owadów
i robaków, nie czynią tego za pomocą prostej antropomorfizacji. Owa-
dzie „wady” są w rzeczywistości ich wyolbrzymionymi cechami, a związki
z zachowaniem ludzkim wskazują na jakąś wspólnotę reakcji i poczynań,
o czym pisał Caillois. Niezauważony przez Emmę z Pikniku pod Wiszą-
cą Skałą świat małych stworzeń jawi się jako godny uwagi, a przy tym nie
służy do prostego definiowania człowieczeństwa poprzez wskazanie po-
dobieństw i różnic pomiędzy „robakami” a ludźmi.
9 Giorgio Agamben, Otwarte fragmenty), tłum. Paweł Mościcki, „Krytyka
Polityczna” 15,2008, s. 130.
260
W Ecce homo maszyna antropologiczna pokazuje swą ukrytą naturę.
Twarz rozpoznawalna w chmurze owadów na pewno nie wyraża elimi-
nacji cech zwierzęcych z wnętrza człowieka, bo owego wnętrza na obra-
zie po prostu nie ma. Jedynie zarys oblicza konstytuuje się z plamek bę-
dących wyobrażeniami owadów. Twarz nie jest też prostym absorbentem
owych owadów, gdyż nie definiują one zwierzęcości przedstawionego czło-
wieka. Tym samym dzieło Czycza sytuuje się tam, gdzie nie można wy-
znaczyć opozycji człowiek / zwierzę. Zarys twarzy jest zwierzęco-ludzki.
Agamben pisał, że pod rzekomym rozdziałem obu pierwiastków de facto
kryje się ich wspólnota. „Właśnie dlatego, że to, co ludzkie jest w rzeczy-
wistości za każdym razem z góry zakładane, maszyna wytwarza pewnego
rodzaju stan wyjątkowy, tworzy sferę nieokreśloności, w której zewnętrze
jest tylko wykluczonym wnętrzem, a wnętrze z kolei tylko włączonym do
środka zewnętrzem”9. Ów stan wyjątkowy to nagie życie. Jest ono strefą
nierozróżnialności, gdzie nie ma ani „czystych” ludzi, ani „pełnych” zwie-
rząt. Twarz może być zatem zbudowana z owadów.
Obrazy Dawida Czycza każą się poważnie zastanowić nad relacją
człowieka i zwierząt. Choć wykorzystują tradycyjną symbolikę owadów
i robaków, nie czynią tego za pomocą prostej antropomorfizacji. Owa-
dzie „wady” są w rzeczywistości ich wyolbrzymionymi cechami, a związki
z zachowaniem ludzkim wskazują na jakąś wspólnotę reakcji i poczynań,
o czym pisał Caillois. Niezauważony przez Emmę z Pikniku pod Wiszą-
cą Skałą świat małych stworzeń jawi się jako godny uwagi, a przy tym nie
służy do prostego definiowania człowieczeństwa poprzez wskazanie po-
dobieństw i różnic pomiędzy „robakami” a ludźmi.
9 Giorgio Agamben, Otwarte fragmenty), tłum. Paweł Mościcki, „Krytyka
Polityczna” 15,2008, s. 130.
260