DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Kowalczyk, Jerzy: Znaczenie wzorów Giovanniego Battisty Montano dla architektury barokowej w Polsce i na Litwie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49350#0047
Znaczenie wzorów Gioyanniego Battisty Montano dla architektury barokowej w Polsce
41
52-53. Pińsk, kościół jezuicki, przekrój i elewacja fasady, 1636-1647,
1760-1773. Pom. Zakładu Archit. Polskiej PW, rys. A. Ryszkiewicz
52- 53. Pińsk (Belarus), Jesuit Church, cross-section and faęadal elevation, 1636-
47, 1760-73. Geometrical drawing by A. Ryszkiewicz, Dept. of Polish Architecture,
Warsaw Polytechnic
małych bocznych naczółków z dużym trójkątnym frontonem znajdujemy u Montany w pro-
jektach tempietti (ks. I, ryc. 39) i tabernakulów (ks. III, ryc. 6, 10).
Półszczyty w przęsłach bocznych a la Montano były aplikowane w fasadach świątyń na
obszarze Rusi należącym do Korony. Ciekawym przykładem była fasada kościoła parafial-
nego w Tynnej na Podolu, w której półkoliste naczółki wieńczyły dolną kondygnację,
a trójkątne - górną (1750)103. Spiętrzenie naczółków w fasadzie kościoła przywodzi pewną
analogię z ikonostasem w Żyrowicach (il. 45).
Półkoliste lub trójkątne naczółki często stosował parami w swoich licznych dziełach
architekt Paweł Giżycki. Dekorował nimi pierwszą lub drugą kondygnację wież. Naczółki
w dolnej kondygnacji wprowadził Giżycki w fasadach kościołów jezuickich w Jurewi-
czach (1746-1755) i w Owruczu (1753-1769), w drugiej kondygnacji widzimy je w ko-
ściele jezuickim w Krzemieńcu (1731-1745)104 i nieco później w fasadzie kościoła
dominikanów w Tarnopolu (1749-1779)105.
103 J. KOWALCZYK, Kościoły późnobarokowe w diecezji kamienieckiej [W:] Sztuka Kresów Wschodnich. T. 2, pod
red. J. K. Ostrowskiego, Kraków 1996, s. 95 , il. 24 (podałem daty budowy: 1717 lub 1730). Datę budowy 1750 rok oraz
nazwisko fundatorki Teresy z Pociejów Humieckiej przytoczyły Z. KUCIELSKA i Z. TOBIASZOWA, Katalog rysun-
ków architektonicznych ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. 1. Rysunki Napoleona Ordy. Warszawa 1975,
s. 192, nr kat. 763.
104 M. MUSZYŃSKA-KBASNOWOLSKA, Kolegium pojezuickie w Krzemieńcu. Monografia architektury. Równe
1939, s. 14-17.
105 Dodajmy jednak, że przykłady dzieł Giżyckiego poprzedza kościół oo. filipinów w Studziannie-Poświętnem z trze-
ma frontonami w dolnej kondygnacji fasady (1. ćwierć XVIII wieku).
41
52-53. Pińsk, kościół jezuicki, przekrój i elewacja fasady, 1636-1647,
1760-1773. Pom. Zakładu Archit. Polskiej PW, rys. A. Ryszkiewicz
52- 53. Pińsk (Belarus), Jesuit Church, cross-section and faęadal elevation, 1636-
47, 1760-73. Geometrical drawing by A. Ryszkiewicz, Dept. of Polish Architecture,
Warsaw Polytechnic
małych bocznych naczółków z dużym trójkątnym frontonem znajdujemy u Montany w pro-
jektach tempietti (ks. I, ryc. 39) i tabernakulów (ks. III, ryc. 6, 10).
Półszczyty w przęsłach bocznych a la Montano były aplikowane w fasadach świątyń na
obszarze Rusi należącym do Korony. Ciekawym przykładem była fasada kościoła parafial-
nego w Tynnej na Podolu, w której półkoliste naczółki wieńczyły dolną kondygnację,
a trójkątne - górną (1750)103. Spiętrzenie naczółków w fasadzie kościoła przywodzi pewną
analogię z ikonostasem w Żyrowicach (il. 45).
Półkoliste lub trójkątne naczółki często stosował parami w swoich licznych dziełach
architekt Paweł Giżycki. Dekorował nimi pierwszą lub drugą kondygnację wież. Naczółki
w dolnej kondygnacji wprowadził Giżycki w fasadach kościołów jezuickich w Jurewi-
czach (1746-1755) i w Owruczu (1753-1769), w drugiej kondygnacji widzimy je w ko-
ściele jezuickim w Krzemieńcu (1731-1745)104 i nieco później w fasadzie kościoła
dominikanów w Tarnopolu (1749-1779)105.
103 J. KOWALCZYK, Kościoły późnobarokowe w diecezji kamienieckiej [W:] Sztuka Kresów Wschodnich. T. 2, pod
red. J. K. Ostrowskiego, Kraków 1996, s. 95 , il. 24 (podałem daty budowy: 1717 lub 1730). Datę budowy 1750 rok oraz
nazwisko fundatorki Teresy z Pociejów Humieckiej przytoczyły Z. KUCIELSKA i Z. TOBIASZOWA, Katalog rysun-
ków architektonicznych ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. 1. Rysunki Napoleona Ordy. Warszawa 1975,
s. 192, nr kat. 763.
104 M. MUSZYŃSKA-KBASNOWOLSKA, Kolegium pojezuickie w Krzemieńcu. Monografia architektury. Równe
1939, s. 14-17.
105 Dodajmy jednak, że przykłady dzieł Giżyckiego poprzedza kościół oo. filipinów w Studziannie-Poświętnem z trze-
ma frontonami w dolnej kondygnacji fasady (1. ćwierć XVIII wieku).