DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3576#0242
jio COMMENTARI A DE ANTIQUIS SCALPTORIBUS
XXXVIII.
EQUES BECURRENS*
A U L I OPUS,
Cflrneo/as incifum,
EX MUSEO OLIM MEDICEO NUNC S, C, M,
QUid fibì velit Equefflris haec figura incertwii eft, net facili opera lìs componi poteft, filane
gemmarn primus evulgavit Baro de Stofch (i), fuamque de ea fententiam equitem Grae-
cum effe pronunciavit bifie verbis. Eques galea teftus pernici equo citato curfu vehi-
tur, miffile telum jaculans, fagulo fuperindutus, feutoque ad ephippiorum latus appenfo, in
quo Medufae caput incifum eft. Graecus effe ex armatura videtur, quod armorum genus in
ufum fuum tranftulere Romani, cum tutius, ac utilius id obfervaffent, uti ait Polybius (2),
Quare ( Romani ) cum magiftra experientia reprobarent ( fuum armaturae genus ) Graecanicam
armorum ftruéluram fuae loco facile nfurparunt. Romanos Equites Graeco more ornatos affa-
bre deferibit Jofephus (3). Equitibus gladius eft ad dexteram oblongus, & contus ìtem longus
in marni, fintimi ad latus equi tranfverfum, & in pharetra portantur tria, aut plura jacida,
cufpìde lata , & haftis magnitudine non cedentia, galeas, & loricas peditibus fimiles omnes babent,Ejus
veftigiìs infiftit Gorius (4) Equitem Graecum ibi fcalptttm arbitratus equo celeri ve&um, jacu-
lum in hoftes intorquentem ; adjecitque C/ypeos, quibus Etrufci (5), Graeci (6), ac Romani mìlites
utebantur , praegrandes ac rotundos fuijfe. Neuter vero, quid fingillatim Eques Me notar et, patefecit.
Ego aliquid eorum diligentiae adjicere conabor ; in re parvi momenti, & obfcura & voluijfe fot
erit, nec non alìquas adjicere conjecluras.
Decurftonem feu Trojae ludttm, qui magno apud Romanos in pretio, ufuque fuit, nemo non
novit. Hoc fpeBaculi genus vehementer Jul. Caefar adamavit, populoque exbìbuit, ut ait Svet. (7).
Trojam lufit turma duplex majorum minorumque puerorum, fed eo impenfuis deleciatus eft Au-
guftus, tefte eod. Svetonio (8). Trojae ludum edidit frequentiffime majorum minorumque puero-
rum deleclu, prifei, decorique moris exiftimans clarae ftirpis indolem fic notefeere. Graphics
hunc ludum defcripfum fufpicimus apud V. Maronem, in quo nobilis Juventus Equorum curfu exer-
cebatur -. Hi galea & haftis armati pugnant, eo modo, ut verifimilia praelia fingant, ac belli fpe-
cimina praebeant (9). Inde conjiciendi anfani arripere in proclivi eft, Equitem, de quo agimus, unum
fx iis, qui buie ludo operam navarent, referri, feti Principem Juventutis, quo nomine ftame reptt-
hlm
(1) Stofch Gem. Aut. pag. i'j. Coii/ìniileii/ noftrae gei/tmi/c
Equitem in Monumenti s Herculaneis in Catalogo pag, j;o,
Vienioratum legimus .
(2) Polyb. Hift. lih. 6. pag. 47r.
(3) Jofepb. de bell'i Judaicq lib. 3, pag. 83S.
(4) Cori Mtifeo Fior, voi, 2. Tali. 1. pag. io,
(;) Vide Tb. Dempflerimn de Etruria Regali Tal- 21. 48,
51. 53. 54, é> ClariJJ'. Seiiat. Pii(, Buonarroti ad eadem mo-
numenta addita Operi Dempfteriatio pag. 45.
(ó) Petti ViSorii Far. LecJion. lib. IJ>. cap. 15.
(7) Si/et. iti Caef, cap. 39-
(3) Svet. iti Aug< cap. 43. é> Dio. Caffi lib- Ji, Delegati
funt eo ludo alii Imperatore! . Vide Svet. in Tiber. cap. 6.
Calig. cap. 18. Claud. cap. 21. Nei: cap, 7. Afcanìus Trojae
ludi morem rei/ovavit, velati ìnquit Virgiljus lib, $. Aeif,
Ver/. S98.
Et prifeos docuit celebrare Latinos,-
Quo puer ipfe modo, fecum quo Troia pubes,
Albani docuere fuos ; bine maxima porro
Accepit Roma , & patrium fervavit honorem ;
Trojaque nunc , pueri Trojanum dicitur agmen •
(o) Hi e ludi, de quo agititi-, tefte Virg. Aeneid, lib- J • VfJ-
jfio. & feq. orda erat,
Tres Equitum numero turmae , ternique vagantur
Duftores ; pueri bis feni quemque fequuti
Agmine partirò fulgent, paiibvtfque magifh'is ce.
Dcinde
Olii difeurrerc; pares , atque agmina terni
Diduftis folvere choris , rurfufque vocati
Convertere vias , infeftaque tela tulere .-
Inde alios ineunc curfu? , aliofquc recurfus
Adverfis fpatiis ; alternofque orbibus orbes
Impediunt, pugnaeque cient fimulacra fub arrn^ '
Vide Rojin. Atitiq. Rom. Varali}, cap. 2;. p"S- 37'- "
«H&
&•.«■ »,
%
(tr
Sita**»*
f))k., ^ Kb
l) il 0
\>;>
'tOl
"ett.
',:,
' C*>
f« i. Jlin
'%,
H'oj
Ini
XXXVIII.
EQUES BECURRENS*
A U L I OPUS,
Cflrneo/as incifum,
EX MUSEO OLIM MEDICEO NUNC S, C, M,
QUid fibì velit Equefflris haec figura incertwii eft, net facili opera lìs componi poteft, filane
gemmarn primus evulgavit Baro de Stofch (i), fuamque de ea fententiam equitem Grae-
cum effe pronunciavit bifie verbis. Eques galea teftus pernici equo citato curfu vehi-
tur, miffile telum jaculans, fagulo fuperindutus, feutoque ad ephippiorum latus appenfo, in
quo Medufae caput incifum eft. Graecus effe ex armatura videtur, quod armorum genus in
ufum fuum tranftulere Romani, cum tutius, ac utilius id obfervaffent, uti ait Polybius (2),
Quare ( Romani ) cum magiftra experientia reprobarent ( fuum armaturae genus ) Graecanicam
armorum ftruéluram fuae loco facile nfurparunt. Romanos Equites Graeco more ornatos affa-
bre deferibit Jofephus (3). Equitibus gladius eft ad dexteram oblongus, & contus ìtem longus
in marni, fintimi ad latus equi tranfverfum, & in pharetra portantur tria, aut plura jacida,
cufpìde lata , & haftis magnitudine non cedentia, galeas, & loricas peditibus fimiles omnes babent,Ejus
veftigiìs infiftit Gorius (4) Equitem Graecum ibi fcalptttm arbitratus equo celeri ve&um, jacu-
lum in hoftes intorquentem ; adjecitque C/ypeos, quibus Etrufci (5), Graeci (6), ac Romani mìlites
utebantur , praegrandes ac rotundos fuijfe. Neuter vero, quid fingillatim Eques Me notar et, patefecit.
Ego aliquid eorum diligentiae adjicere conabor ; in re parvi momenti, & obfcura & voluijfe fot
erit, nec non alìquas adjicere conjecluras.
Decurftonem feu Trojae ludttm, qui magno apud Romanos in pretio, ufuque fuit, nemo non
novit. Hoc fpeBaculi genus vehementer Jul. Caefar adamavit, populoque exbìbuit, ut ait Svet. (7).
Trojam lufit turma duplex majorum minorumque puerorum, fed eo impenfuis deleciatus eft Au-
guftus, tefte eod. Svetonio (8). Trojae ludum edidit frequentiffime majorum minorumque puero-
rum deleclu, prifei, decorique moris exiftimans clarae ftirpis indolem fic notefeere. Graphics
hunc ludum defcripfum fufpicimus apud V. Maronem, in quo nobilis Juventus Equorum curfu exer-
cebatur -. Hi galea & haftis armati pugnant, eo modo, ut verifimilia praelia fingant, ac belli fpe-
cimina praebeant (9). Inde conjiciendi anfani arripere in proclivi eft, Equitem, de quo agimus, unum
fx iis, qui buie ludo operam navarent, referri, feti Principem Juventutis, quo nomine ftame reptt-
hlm
(1) Stofch Gem. Aut. pag. i'j. Coii/ìniileii/ noftrae gei/tmi/c
Equitem in Monumenti s Herculaneis in Catalogo pag, j;o,
Vienioratum legimus .
(2) Polyb. Hift. lih. 6. pag. 47r.
(3) Jofepb. de bell'i Judaicq lib. 3, pag. 83S.
(4) Cori Mtifeo Fior, voi, 2. Tali. 1. pag. io,
(;) Vide Tb. Dempflerimn de Etruria Regali Tal- 21. 48,
51. 53. 54, é> ClariJJ'. Seiiat. Pii(, Buonarroti ad eadem mo-
numenta addita Operi Dempfteriatio pag. 45.
(ó) Petti ViSorii Far. LecJion. lib. IJ>. cap. 15.
(7) Si/et. iti Caef, cap. 39-
(3) Svet. iti Aug< cap. 43. é> Dio. Caffi lib- Ji, Delegati
funt eo ludo alii Imperatore! . Vide Svet. in Tiber. cap. 6.
Calig. cap. 18. Claud. cap. 21. Nei: cap, 7. Afcanìus Trojae
ludi morem rei/ovavit, velati ìnquit Virgiljus lib, $. Aeif,
Ver/. S98.
Et prifeos docuit celebrare Latinos,-
Quo puer ipfe modo, fecum quo Troia pubes,
Albani docuere fuos ; bine maxima porro
Accepit Roma , & patrium fervavit honorem ;
Trojaque nunc , pueri Trojanum dicitur agmen •
(o) Hi e ludi, de quo agititi-, tefte Virg. Aeneid, lib- J • VfJ-
jfio. & feq. orda erat,
Tres Equitum numero turmae , ternique vagantur
Duftores ; pueri bis feni quemque fequuti
Agmine partirò fulgent, paiibvtfque magifh'is ce.
Dcinde
Olii difeurrerc; pares , atque agmina terni
Diduftis folvere choris , rurfufque vocati
Convertere vias , infeftaque tela tulere .-
Inde alios ineunc curfu? , aliofquc recurfus
Adverfis fpatiis ; alternofque orbibus orbes
Impediunt, pugnaeque cient fimulacra fub arrn^ '
Vide Rojin. Atitiq. Rom. Varali}, cap. 2;. p"S- 37'- "
«H&
&•.«■ »,
%
(tr
Sita**»*
f))k., ^ Kb
l) il 0
\>;>
'tOl
"ett.
',:,
' C*>
f« i. Jlin
'%,
H'oj
Ini