Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 1) (Florenz, 1784)

zte COMMENTARI A DE ANT1QUIS SCALPTORIBUS

XLIV.

GZADIATOR RUDIARIUS*

CAECAE OPUS,

Gemmae incifum,
EX MUSEI B? DE STOSCH ECTYPIS,

E

X operis elegantia, qua praeclarus hic Latinus Artìfex nomen fuum aeternitati voluit copi*
mendawm, leve alìquod defumitur indicium circa Neronis tempeftatem ipfum floruijfe.

Hac ìgitur in gemma pulcberrima Juvenis optime flantis afpicitur figura, cujus ex humera
dextro pallium defcendit; ambabus manibus parazonium tenet, e quo baltheum pendet, illudque incli-
nato aliquantulum vultu contemplatur. Hoc opificium nullo prorfus fuco commendaiur, fed abfolu-
tis lineamentis, cum nuda corporis membra mollijfime elaborata fint, ubi mufculi fuavìjfime apparenti
Juvenis pulchritudini congruente s, band coaBi tanquam tot colliculi, prout faepe ac Jaepius in gem-
mìs ftatuifque obfervatur errore valde communi pulchrarum artium artificibus. Praeterea acris
animi attenuo, qua Gladiator nofter parazonium contemplatur, Caecae fummam peritiam valde coni"
mendat. Quod vero literae, quibus fuum exprejjtt nomen, Gladiatoris non refpondeant elegantiae,
mirimi nemini ejfe debet, quum non unus Caeca fit, qui l'iterarum concinnas neglexerit formas. là
ab Anterote Herculis Buphagi, & Antinoì auBore, & a caelatorum noftri aevi principe F ramifico
Sirleti eft faBitatum. Et fi l'iter arum elegantia non leve auBoris commendet artem, idque fere con-
flanter ab optimis quoque artificibus diligentijfime fit obfervatum. Aepolianus tamen non modo for-
mam parvi pependit, fed & magnitudinem noftri Caecae aequavit ; quod & novum indicium eft Cae-
cam Latinum fuijfe Artificem.

De hoc Artifice ita Stofch (i) Inter plures gemmas, quae hanc eamdem imaginem ( ideft
Gladiatoris Radiarli ) referunt, & hafce admodum antiquas, ut illarum aliquae ante Polycleti
ipfius aetatem fcalptae videantur, in hanc unam incidimus, quae Artificis nomine, Caecae
videlicet, infcripta fit, cujus tamen fcalptoris nemo ex fcriptoribus mentionem fecit. Mirari
profeBo fubit non folum tam concifam de praeclarijjimo opifice habitam orationem, nihilque prorfus
de illius in caelandi arte peritia fuperaddìtum fuijfe, quamvis Operis Stofcbiani propofitum in
eo far et, ut de gemmar um Artificibus fermo inftitueretur ; fed multo magis fuum de aetate Artifi-
cis judicium, feu conjeBuram, quem fcilicet ante Polycleti tempora vixijfe putat, impulfus in hanc opi-
nionem a nonnullis gemmis Ma aetate fcalptis, quae radiarios gladiatores repraefentant. At inverìfi-
milis nimium eft conjeBura haec. Polycletus Olympiade 87. floruit. Si Caecas ante Polycletum vixit
Graecus artìfex fuit ,- Cur ergo fuum nomen literis Graecis non infcripfit? nam eo tempore bonae
artes in Latìo non emerferant. Quifque ftatim ìntelligit quanti ponderis fit animadverfio haec mea
ad Stofchianum refellendum errorem, verifimìlìoremque oftendendam opinionem meam, qua impello?-,
ut credam, Caecam floremijjìmo pulchrarum artium tempore Neronianum circa faeculum vignijfe (2) ?

Inter antiquorum crudelitatis monumenta gladiatorum ?nunus crudelijfiinurn profeao juit,
quod a funeribus ortum orbis funus, & peftis eo fuerat progrejfum, ut ex Lipfei recenfio-*

vtt>

ne

(1) Gem. Ant. pag. 16.

(1) Gem. Attt. pag. 16. innumera in antiquis marmorihus exempla, ubi

{1) De nomine KAEKAS prò CAECAS fijitato extant KARISS1MVS prò CARISSIMVS faepe ufvrpatur

ubi K. prò Q,

Cecj;(

, "tempi

s.,

\ ;Je

%

K

°ne

N p

"Nf

•*«.

ri,