Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 1) (Florenz, 1784)

mijy-:

W3fl<**

^

14 COMMENTARIA DE ANTIQUIS SCALPTORIBUS

III.

I.CMAURITIUS ANTONINUS AUG.

AEPOLIANI OPUS,

Gemmae incìfum.
IN ECTYPO VITREO APUD BARONEM DE STOSCH (1).

vRaeftantis Aepoliani Latini Artificis nomen Latinj-s lìteris infcrìptum haec gemma praefefert, de quo
nulla apud veteres Scriptores nottua. At fuijfe Uhm non vulgarem Graecorum Artificum
imitatorem, ac felici tlla M. Aurelii aetate, velpaulo inferius floruijfe, ex bac ipja gemma deprebendi-
mus, quae ita affabre elaborata perfpicitur, ut Inter praeclara huius generis monumenta merito recenj enda
videatur (2). Nani pofierioribus Jaeculis, quantum jaélurae fecerìnt nobiliores artes, neminem arbitrar
ignorare, qui levem, atque jejunam naBus fit piBurae, aut praeteritorum temporum cognitionem, prout
numifmata non folum, fed ftatiiarum, protomarumque reliquiae a'ounde tefiantur. Non enim ultra valde
Ulani aetatem haec praeftantiffimarum artium ftudia fapientijjìmi Principis Augufti opera inveBa, fuc-
cefforumque benefìcio, ac favore exculta, & confirmata Romae floruerunt. Non dubito quin permulta
Romanorum Artificum, qui ex Graecorum magiftrorum ludis prodiere, aeque ac Aepolianum, celeberrima
nomina fupereffent, nifi tot l'iter arimi monumenta, quibus ea continebantur, temporum infelicitate, &"
injuria intercidijfent. Itaque in bac gemma caput Imp. M. A. Antonini confpicitur brevibus ornatimi
eapillis gradativi detonfis , qui nulla crifpantur arte, fed fua/ponte difftuunt, atque viciffm agglomerantur,
panini vertici imminent, panini in faciem vergunt, ac frontem obumbrant. Nafus oblongus, direclufque,
barba non incompta, atque afpera, fed nativo cultu flaens, pbilofophicam fimul fpeciem, ac Imperatoriam
majeftatem demonfirat.

Haec forma M. Aurelii Antonini cum nummis, equejlri fiatua, protomifque Romae extantibus
nùrìfice convenit. Et quamvis in tenui, parvoque lapillo, vultus lineamenta fiatili exculta artificio
tn'mus pateant, tamen inviceli fi comparentur, gemmamque mìcrofeopio rimemur ,fatebimur omnia diligen-
tijfime fibimet refpondere. Iure quidem meritoque M. Aurelio timi adolefcenti, tum fieni, viventi, ac
mortilo Romani divinos cultus decrevere, & praeclare in rempublicam meritorum fiamam non fcriptis
modo, fed aere, lapidi bus, fignis, columnis aeternitati commendar unt {f) ; tantoque in bonore babuere, ut
tefte Capitolino (4) facrilegus baberetur, qui domi fuae inter Deos Penates piijfimì Imperatori.^ imaginem
non retineret. Hinc innumera fuperfunt optimi Principis fimul aera quibus loca public a privat aeque aedes
amiquitus ornabantur (5). Quamobrem grata ac peroptata effe debet omnibus, ac praecipue antiquitatis

cul-

(1) Inquìt Winhlmann p. 445. é* feq. Defcription des
Pierre: Gravées &c. effe batic gemmam in Mufeo Ducis de
Devonsbire. \

(2) Inquìt Stofcb p. 2. apparet. Aepolianum noviffimum
fuiffe artificem , qui gemmis nomen fuum infcvipferit, cum
in iis quae vultus Imperatorum polì; Antoninum hunc
referunt, vel alias imagines, ex quibus certuni tempus erui
poflìt , nunquam Sculptoris nomen legatur .

(3) Perillujlres viftorìas in Germano* , Sarmatas , Marco-
mannos , Qiiados &c. retulit ob qtias Germanici , Sarmatici,
Armenìaci , Partbici &c. nomen adeptus e/i. S. P. Q^ R. fuorum
triumpborum monumenta in nummis aeternitati donare voluìt,
ut in Angelo»! Hi/ìoria Augufta , éf in Mediobarbi numifma-
tibus obfervantur, praefertim quae ab ipfìus nomine dieta ejì
Collimila Antonina , in qua eius gefta a praejìantioribus illius
ctatis Sculptoribus excalpta fuere, quaeque ob excellentiam
opifeii fuit, eritque femper tam ignarorum , quam fapientum
admìratìo , pofl eam artis ftatuarie miraculum in foro Traiani
ere Ci ani quae divini Rapbaelis SanBii ,]ulìi Romani, & Poli dori

de Caravaggio magiftrafuìt, ut cuique pulebris artibus erudito
in borimi illuflrìum piSorum operibus avimadvertere licebit.

(4) Capitol, e. 18. p. 539. Et parum fané fuit quod illi
honores divinos , omnis aetas, omnis fexus, omnis conditio ,
ac dignitas dedit ; nifi quod etiam facrilegus judicatus eft ,
qui eius imaginem in fua domo non habuit , qui per fortunata
vel potuit habere , vel debuit . Denique hodieque in multis
domibus M. Antonini ftatuae confillunt inter Deos Penates.

(;) Adeo Antoniuorum memorimi antiquitas venerata ejì, ut
plurimi pravi Imperatore! Commodus , Ca a,.alla, Macrinus,
Heliogabalus , Antonini itomeli ajfume. 'e affeclaveriut, fanum
procul dubio optìmorum principimi exemplum , qui fuut, &
femper erunt rarijftmi, dami ait Vopifcus in vita Imp. Aureliaiii
p. 121. Vides quaefo , quam pauci fint Principes boni, ut
bene dictum fit a quodam mimico feurra Claudii, huius
temporibus, in uno anulo bonos Principes poffe perferibi,
atque depingi. Lampridius in vita Helìogabali p. 259- An-
tonini fibi nomen afeiverat, vel in argumentum generis,
vel quod id nomen ufque adeo clarum effe cognoverat

gen-



\it

\

^>ni

0*

*****

innata e P'
rie.el'ingiur
.c::n mio pare;
..comeappur

: arricciati, ir.
:Ja, adombrar

ute corri]

; .e di M. :



-te i line;

operatore. I

Svecchio,

cedagli

**£*■

>.::*-



'C-



1 "'«*,

*" /»/■

;• * «



bari,. ^'co Cc
n3"on;

,S







S

Z